Ασθένεια πεπονιάς Ανθράκωση
Η ανθράκωση της πεπονιάς προκαλείται από των μύκητα Colletotrichym lagenarium. Το παθογόνο αυτό είναι αρκετά διαδεδομένο και επιφέρει σημαντικές ζημίες στον ξενιστή του. Απαντάται περισσότερο στις χώρες με υγρό κλίμα ή εκεί όπου η χρησιμοποίηση μυκητοκτόνων στα προγράμματα φυτοπροστασίας είναι μικρή. Η γενική μάρανση που προκαλείται από την ανθράκωση μειώνει την απόδοση.
Το παθογόνο προσβάλει όλα τα επίγεια τμήματα του φυτού. Τα φυτά μπορούν να προσβληθούν σε οποιοδήποτε στάδιο της ανάπτυξής τους, αλλά τα πρώτα συμπτώματα εντοπίζονται στα παλαιότερα φύλλα. Στα φύλλα δημιουργούνται κηλίδες σκούρου χρώματος προς μαύρες με το κέντρο τους να είναι γκρίζο. Οι κηλίδες έχουν την τάση να ακολουθούν τα ίχνη των νεύρων με την εμφάνιση χλωρωτικών ή υδατωδών κηλίδων και επεκτείνεται στους ιστούς του ελάσματος με το σχηματισμό ερυθροκαστανών νεκρωτικών κηλίδων σχήματος κυκλικού ή γωνιώδους μεγέθους περίπου 1cm. Τα αναπτυσσόμενα φύλλα παρουσιάζουν παραμορφώσεις και εφ’όσον πολλές κηλίδες συνενωθούν, ολόκληρο το έλασμα καταστρέφεται. Πολύ γρήγορα η προσβεβλημένη επιφάνεια ξεραίνεται και μαυρίζει δίνοντας στο φύλλο όψη ¨καψαλισμένου¨. Στους μίσχους και στα στελέχη παρατηρούνται επιμήκεις σκουρόχρωμες κηλίδες καστανές βυθισμένες, με σχισμές, που όταν περιβάλλουν το βλαστό προκαλούν την αποξήρανση του. Με υγρό καιρό καλύπτονται από μαύρα στίγματα και εμφανίζεται η βλεννώδης μάζα των σπορίων χρώματος ροδινού. Στους καρπούς οι κηλίδες είναι κυκλικές, βυθισμένες, μαύρες και πολλές φορές εμφανίζουν κολλώδες έκκριμα ερυθρού χρώματος. Αν προσβληθούν οι μίσχοι των νεαρών πεπονιών οι καρποί ξεραίνονται και πεθαίνουν. Επίσης η προσβολή στους νεαρούς καρπούς προκαλεί παραμόρφωση. Αναφέρονται επίσης προσβολές στις κοτυληδόνες, στον υποκοτυλικό άξονα και στο λαιμό των φυταρίων, όπου τόσο οι κοτυληδόνες όσο και τα φυτάρια μπορούν να καταστραφούν. Στον υποκοτυλικό άξονα και στο λαιμό εμφανίζονται σκουρόχρωμες πληγές, που πολύ γρήγορα προκαλούν το θάνατο των φυταρίων.
To παθογόνο διατηρείται στα φυτικά υπολείμματα, που μένουν στο έδαφος. Σε εδάφη με πολύ οργανική ουσία μπορεί να επιβιώσει μέχρι και 5 χρόνια χωρίς ξενιστή. Κατά κανόνα επιβιώνει για 1-2 χρόνια μακριά από τον ξενιστή ανάλογα με τη σύσταση του εδάφους. Είναι ικανό να επιζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω στους σπόρους. Η διασπορά γίνεται με τα κονίδια, που σχηματίζονται σε αφθονία. Η διασπορά αυτή διευκολύνεται με το νερό άρδευσης. Η εκτίναξη των σπορίων μετά από βροχή ή άρδευση με καταιονισμό διευκολύνει τη μετάδοση της ασθένειας. Η μεταφορά μπορεί να γίνει ακόμα και με έντομα και με τα γεωργικά εργαλεία. Ο ζεστός και υγρός καιρός είναι ο ιδανικότερος παράγοντας για την ανάπτυξη της ασθένειας. Τα σπόρια βλαστάνουν σε ένα θερμοκρασιακό εύρος 5-30oC. Υγρασία 100% και θερμοκρασία 19-24oC για 24 ώρες ευνοούν τη μόλυνση. Με τέτοιες συνθήκες τα συμπτώματα εμφανίζονται σε μια εβδομάδα. Για την αντιμετώπιση της ανθράκωσης συνιστώνται τα παρακάτω μέτρα:
- Χρησιμοποίηση υγιούς σπόρου και απολύμανση του υπόπτου με captan ή thiram.
- Αμειψισπορά 2-3 ετών.
- Καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας.
- Εφ’όσον γίνεται πλύσιμο στα πεπόνια, συνιστάται η προσθήκη υποχλωριώδους νατρίου ή ασβεστίου.
- Εξασφάλιση κανονικού αερισμού στα θερμοκήπια.
- Οι αρδεύσεις με καταιονισμό, αν γίνονται, πρέπει να πραγματοποιούνται το πρωί. Έτσι μεσολαβεί αρκετός χρόνος για να στεγνώσει τη μέρα η φιλική επιφάνεια.
- Folpet: Έχει μεγάλη υπολειμματική δράση. Ευνοεί τη βλάστηση. Υδρολύεται πολύ γρήγορα στη ζέστη και σε αλκαλικό περιβάλλον. Δόση εφαρμογής 75-125 gl/hl.
- Propineb: Διθειοκαρβαμιδικό μυκητοκτόνο. Δρα με επαφή και προληπτικά. Δεν συνδυάζεται με αλκαλικά ή όξινα σκευάσματα.. Η δόση εφαρμογής είναι 130- 175 g/hl. Τελευταία επέμβαση 3 μέρες πριν τη συγκομιδή.
- Thiophanate methyl: Απορροφάται από τα φύλλα και τις ρίζες. Ακολουθεί το ρεύμα του χυμού (ανοδικό). Δόση εφαρμογής 50-70 g/hl. Πιθανός κίνδυνός μόνιμων βλαβών. Δεν συνδυάζεται με χαλκούχα ή αλκαλικά σκευάσματα. Τελευταία επέμβαση πριν τη συγκομιδή 14 μέρες. Χρονική σταθερότητα 2 χρόνια.
- Thiram: Η υπολειμματική του δράση είναι 2-3 εβδομάδες. Δόση εφαρμογής 160-200g/hl. Δεν συνδυάζεται με χαλκούχα, αλκαλικά σκευάσματα και ελαιοσκευάσματα.
- Χαλκός: Οι μικρές δόσεις πρέπει να χρησιμοποιούνται κοντά στην άνθηση με υγρό και κρύο καιρό και στα νεαρά φυτά. Κατά την άνθηση δεν γίνονται ψεκασμοί. Η τελευταία επέμβαση είναι 7 μέρες από τη συγκομιδή για τον τριβασικό θειϊκό χαλκό και 15 μέρες για το υδροξείδιο του χαλκού. Χρονική σταθερότητα 2 χρόνια για τον τριβασικό θειικό χαλκό και 3 χρόνια για το υδροξείδιο του χαλκού.