Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Αμπέλι

[[Image:αμπέλι.jpg|thumb|px100|Αμπέλι]]

Το αμπέλι <ref name="Αμπέλι"/> ή κλήμα είναι [{{#show: Ιστοσελίδα Wikipedia/Αγγειόσπερμα| ?has link}} αγγειόσπερμο] φυτό, δεν είναι ούτε θάμνος, ούτε δέντρο. Eίναι πολυετές και αναπτύσσεται γρήγορα. Ο κορμός του έχει πολλαπλές διακλαδώσεις και αρκετούς βραχίονες και βλαστάρια. Ο φλοιός των ξυλωδών τμημάτων βγαίνει σε λωρίδες και αποχωρίζεται. Οι βλαστοί στην πορεία του χρόνου γίνονται ξυλώδεις βραχίονες που ονομάζονται βέργες, κληματόβεργες ή κληματίδες. Ο πολλαπλασιασμός των κλημάτων γίνεται με τις κληματόβεργες και με δύο τρόπους: με μόσχευμα ή με εμβολιασμό. Στην περίπτωση του μοσχεύματος λαμβάνεται κληματόβεργα από κλίμα μέσης ηλικίας. Θα πρέπει οπωσδήποτε η κληματόβεργα να έχει μάτια και στο κάτω και στο πάνω μέρος της. Η θερμοκρασία που είναι ευνοϊκή για τη ριζοβόληση είναι από 23-29 βαθμούς. [[Καλλιέργεια αμπελιού |Καλλιεργείται]] κυρίως για τον καρπό του, το σταφύλι, ενώ τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στη μαγειρική. Ο καρπός του μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γλυκίσματα, είτε για την παραγωγή σταφιδών, [[κρασί |κρασιού]], άλλων οινοπνευματωδών ποτών όπως το [[τσίπουρο]] και τελικά οινοπνεύματος (αιθανόλης).

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, η πρώτη καλλιέργεια αμπελιού έγινε στην Κρήτη, ενώ για κάποιους άλλους στη Θράκη και χρονολογούνται γύρω στο 1.000 π.Χ. Ο Όμηρος αναφέρεται στο αμπέλι και το κρασί με τις ονομασίες οίνη, Οινόη, οινιάδα και άλλα. Στη συνέχεια οι Έλληνες και οι Φοίνικες μετέφεραν αμπέλια στην Ιταλική χερσόνησο και η Σικελία έγινε κέντρο παραγωγής [[Σταφύλι| σταφυλιών]].

{{{top_heading|==}}}[[Ποικιλίες αμπέλου |Ποικιλίες αμπελιού]]{{{top_heading|==}}}
[[Image:αθήρι.jpg|thumb|px100|Αθήρι]]

Υπάρχουν πολλές [[Ποικιλίες αμπέλου|ποικιλίες αμπελιών]]<ref name="Ειδική αμπελουργία ΙΙ"/> που διακρίνονται σε ομάδες ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους αλλά και τον σκοπό για τον οποίο καλλιεργούνται. Έτσι αυτές οι ομαδοποιήσεις είναι οι παρακάτω:
*[[Κυριότερες ελληνικές ποικιλίες οινοποιίας|Ελληνικές ποικιλίες οινοποιίας]], κάποιες απ' αυτές είναι οι εξής: [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Αθήρι |Αθήρι]], [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Ασύρτικο |Ασύρτικο]], [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Γουστολίδι |Γουστολίδι]], [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Σαββατιανό |Σαββατιανό]], [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Λημνιό |Λημνιό]], [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Μαύρο Νεμέας |Μαύρο Νεμέας]], [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Ροδίτης |Ροδίτης]], [[Ελληνική ποικιλία οινοποιίας Φιλέρι |Φιλέρι]] και άλλες,
*[[Ξένες ποικιλίες οινοποιίας]], όπως για παράδειγμα οι: [[Ξένη ποικιλία οινοποιίας Cabernet sauvignon |Cabernet sauvignon]], [[Ξένη ποικιλία οινοποιίας Carignan |Carignan]], [[Ξένη ποικιλία οινοποιίας Merlot |Merlot]], [[Ξένη ποικιλία οινοποιίας Pinot Noir |Pinot Noir]], [[Ξένη ποικιλία οινοποιίας Sylvaner |Sylvaner]], [[Ξένη ποικιλία οινοποιίας Grenache rouge |Grenache rouge]], [[Ξένη ποικιλία οινοποιίας Ugni blanc |Ugni blanc]] και άλλες, (αυτές οι δύο πρώτες ομάδες είναι κατάλληλες για παραγωγή κρασιού),
*[[Ποικιλίες σταφιδοποιίας]] που είναι κατάλληλες ποικιλίες για την παραγωγή [[Σταφίδα |σταφίδας]] κι αυτές είναι η [[Ελληνική ποικιλία σταφιδοποιίας Σουλτανίνα |Σουλτανίνα]] και η [[Ελληνική ποικιλία σταφιδοποιίας Κορινθιακή σταφίδα |Κορινθιακή σταφίδα]] και
*[[Κυριότερες ποικιλίες επιτραπέζιων σταφυλιών που καλλιεργούνται στην Ελλάδα|Ποικιλίες επιτραπέζιων σταφυλιών]] που είναι οι: [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Ραζακί |Ραζακί]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Σιδερίτης |Σιδερίτης]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Όψιμος Εδέσσης |Όψιμος Εδέσσης]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Αητονύχι άσπρο |Αητονύχι άσπρο]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Μοσχάτο Αμβούργου |Μοσχάτο Αμβούργου]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Cardinal |Cardinal]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Ribier |Ribier]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Calmeria |Calmeria]], [[Ποικιλία επιτραπέζιων σταφυλιών Italia |Italia]] και άλλες.

{{{top_heading|==}}}[[Έδαφικές απαιτήσεις αμπελιού]]{{{top_heading|==}}}
{{:Έδαφικές απαιτήσεις αμπελιού|top_heading={{{top_heading|==}}}=}}

{{{top_heading|==}}}[[Κλιματικές συνθήκες αμπελιού]]{{{top_heading|==}}}
{{:Κλιματικές συνθήκες αμπελιού|top_heading={{{top_heading|==}}}=}}

{{{top_heading|==}}}[[Ανατομία-μορφολογία ρίζας, βλαστού και φύλλων αμπέλου |Ανατομικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά αμπέλου]]{{{top_heading|==}}}
{{:Ανατομία-μορφολογία ρίζας, βλαστού και φύλλων αμπέλου|top_heading={{{top_heading|==}}}=}}

{{{top_heading|==}}}[[Βοτανικά χαρακτηριστικά αμπελιού |Βοτανικά χαρακτηριστικά αμπέλου]]{{{top_heading|==}}}
{{:Βοτανικά χαρακτηριστικά αμπελιού|top_heading={{{top_heading|==}}}=}}

{{{top_heading|==}}}[[Πολλαπλασιασμός αμπέλου |Πολλαπλασιασμός]]{{{top_heading|==}}}
[[Image:Μπόλιασμα σε αμπέλι.jpg|thumb|px100|Μπόλιασμα σε αμπέλι]]

Ο πολλαπλασιασμός της αμπέλου γίνεται με τρεις τρόπους:
*Με τον εγγενή πολλαπλασιασμό,
*Με τον αγενή πολλαπλασιασμό που γίνεται με τις εξής μεθόδους:
*#[[Παραγωγή έρριζων εμβολιασμένων μοσχευμάτων με τη μέθοδο παραφίνωσης]],
*#[[Παραγωγή έρριζων εμβολιασμένων μοσχευμάτων σε δοχεία]],
*#[[Πολλαπλασιασμός με καταβολάδα]],
*#[[Πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα]],
*#[[Πολλαπλασιασμός με τη μέθοδο της ιστοκαλλιέργειας]],
*#[[Συγκόλληση εμβολιασμένων μοσχευμάτων στο θερμοθάλαμο]] και
*Με εμβολιασμό.

Ο [[Εγγενής πολλαπλασιασμός |εγγενής πολλαπλασιασμός]]<ref name="Ειδική αμπελουργία ΙΙI"/> της αμπέλου εφαρμόζεται και στα προγράμματα βελτίωσης (απόκτηση νέων ποικιλιών) και δεν συνιστάται για την εγκατάσταση παραγωγικών αμπέλων. Και αυτό γιατί εξαιτίας της μεγάλης ετεροζυγωτίας των ποικιλιών ''vinifera'', τα παραγόμενα από τα γίγαρτα φυτά, διαφέρουν προς το μητρικό φυτό από οποίο προήλθαν. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται και [[Αγενής πολλαπλασιασμός αμπέλου |αγενώς]], η μέθοδος αυτή, απλή στη σύλληψή της και αποτελεσματική στην εφαρμογή της συνδυάζει τα πλεονεκτήματα της κατάργησης της διαδικασίας συγκόλλησης στον θερμοθάλαμο και την επίσπευση μόρφωσης και εισόδου στην καρποφορία των πρέμνων κατά ένα έτος.
Τέλος ο πολλαπλασιασμός του αμπελιού γίνεται και με [[Πολλαπλασιασμός με εμβολιασμό |εμβολιασμό]], η συγκόλληση εμβολίου–υποκειμένου μετά την εκτέλεση του εμβολιασμού και τη στενή επαφή μεταξύ των συμβιωτών, περιλαμβάνει δύο ευδιάκριτες φάσεις. Η όλη διαδικασία οδηγεί όχι μόνο στη στερεά και μόνιμη συγκόλληση αλλά και στην αποκατάσταση των φυσιολογικών σχέσεων, οι οποίες όμως προϋποθέτουν τη δημιουργία ενιαίου αγωγού συστήματος του νέου φυτού. Κατά την πρώτη φάση, που χαρακτηρίζεται από την προσωρινή ένωση των συμβιωτών, σχηματίζεται ο συγκολλητικός ιστός ή κάλος. Ενώ κατά τη δεύτερη φάση εκδηλώνεται διαφοροποίηση του καμβιόμορφου ιστού που αναπτύχθηκε.

{{{top_heading|==}}}[[Ασθένειες αμπέλου |Ασθένειες]]{{{top_heading|==}}}

Οι ασθένειες<ref name="Ασθένειες"/> του αμπελιού διακρίνονται σε:

*[[Ιολογικές ασθένειες αμπέλου]] που περιλαμβάνουν το [[Μολυσματικός εκφυλισμός αμπέλου|Μολυσματικό εκφυλισμό]], το [[Καρούλιασμα των φύλλων αμπέλου|Καρούλιασμα των φύλλων]], τη [[Βοθρίωση του ξύλου της αμπέλου]] και τη [[Στίξη της αμπέλου]].

*[[Μη μεταδοτικές ασθένειες αμπέλου|Μη μεταδοτικές ασθένειες]] που περιλαμβάνουν τις [[Τροφοπενίες αμπέλου|Τροφοπενίες]], την [[Ανθόπτωση - Μειωμένη καρπόδεση - Ανισορραγία]], τις [[Ζημιές από χαμηλές και υψηλές θερμοκρασίες]], τις [[Τοξικότητες]] και την [[Ξήρανση της ραχέως των βότρυων]].

*[[Μυκητολογικές ασθένειες αμπέλου|Μυκητολογικές ασθένειες]] που περιλαμβάνουν τον [[Περονόσπορος αμπέλου|Περονόσπορο]], το [[Ωΐδιο αμπέλου |Ωΐδιο της αμπέλου]], την [[Ίσκα]], τη [[Φώμοψη]], το [[Βοτρύτης αμπέλου |Βοτρύτη]] και τη [[Νέκρωση βραχιόνων αμπέλου]].

*[[Προκαρυωτικές ασθένειες αμπέλου|Προκαρυωτικές ασθένειες]] που περιλαμβάνουν τη [[Βακτηριακή νέκρωση]], τον [[Ίκτερος |Ίκτερο]] και την [[Ασθένεια Pierce]].

{{{top_heading|==}}}[[Εχθροί αμπέλου |Εχθροί]]{{{top_heading|==}}}
[[Image:τζιτζικάκι.jpg|thumb|px100|Τζιτζικάκι αμπέλου]]

Από την εποχή που το αμπέλι αποτέλεσε αντικείμενο βιοποριστικό και στη συνέχεια συστηματικής καλλιέργειας από τον άνθρωπο, η παρουσία ζωϊκών εχθρών ήταν μια λογική συνέπεια. Ορισμένοι από αυτούς ενώ υπήρχαν και δεν ενοχλούσαν, βρήκαν αφθονία τροφής και αναπτύχθηκαν ταχύτερα από τους βιολογικούς τους εχθρούς. Οι καλλιεργητικές τεχνικές που εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται μέχρι σήμερα (χρήση ορμονών, κατάχρηση παρασιτοκτόνων, άρδευση κ.τ.λ.) βοηθούν επίσης στην εμφάνιση νέων ζωϊκών εχθρών. Οι [[Εχθροί αμπέλου |εχθροί]]<ref name="Αντιμετώπιση εχθρών"/> της αμπέλου είναι οι:
*η [[Ευδεμίδα αμπέλου|Ευδεμίδα]],
*το [[Τζιτζικάκι αμπέλου|Τζιτζικάκι]],
*η [[Ερίνωση αμπέλου|Ερίνωση]],
*ο [[Κόκκινος τετράνυχος αμπέλου|Κόκκινος τετράνυχος]],
*ο [[Θρίπας της αμπέλου]],
*ο [[Θρίπας της Καλιφόρνιας]],
*η [[Φυλλοξήρα αμπέλου|Φυλλοξήρα]] και
*ο [[Ψευδόκοκκος αμπέλου|Ψευδόκοκκος]].

{{{top_heading|==}}}[[Σταφιδάμπελος]]{{{top_heading|==}}}
{{:Σταφιδάμπελος|top_heading={{{top_heading|==}}}=}}

<ref name="Εδαφικές απαιτήσεις αμπελιού"/>
<ref name="Βελτίωση Αμπελοκαλλιέργειας"/>
<ref name="Συγκριτική μελέτη"/>
<ref name="Επίδραση της επεξεργασίας"/>

==Πληροφοριακά στοιχεία==

{{Πληροφοριακά στοιχεία φυτού}}

==Ευδοκιμεί στις περιοχές==

{{Γεωγραφικά πληροφοριακά στοιχεία}}

==Σχετικές σελίδες==
*[[Καλλιέργεια αμπελιού]]
*[[Ποικιλίες αμπέλου#Κυριότερες ελληνικές ποικιλίες οινοποιίας|Ελληνικές ποικιλίες οινοποιίας]]
*[[Ποικιλίες αμπέλου#Ξένες ποικιλίες οινοποιίας|Ξένες ποικιλίες οινοποιίας]]
*[[Καλλιέργεια σταφίδας#Ποικιλίες σταφιδοποιίας|Ποικιλίες σταφιδοποιίας]]
*[[Ποικιλίες αμπέλου#Κυριότερες ποικιλίες επιτραπέζιων σταφυλιών που καλλιεργούνται στην Ελλάδα|Ποικιλίες επιτραπέζιων σταφυλιών]]
*[[Έδαφικές απαιτήσεις αμπελιού]]
*[[Κλιματικές συνθήκες αμπελιού]]
*[[Ανατομία-μορφολογία ρίζας, βλαστού και φύλλων αμπέλου]]
*[[Βοτανικά χαρακτηριστικά αμπελιού]]
*[[Εγγενής πολλαπλασιασμός]]
*[[Αγενής πολλαπλασιασμός αμπέλου]]
*[[Πολλαπλασιασμός με εμβολιασμό]]
*[[Ιολογικές ασθένειες αμπέλου]]
*[[Μη μεταδοτικές ασθένειες αμπέλου]]
*[[Μυκητολογικές ασθένειες αμπέλου]]
*[[Προκαρυωτικές ασθένειες αμπέλου]]
*[[Εχθροί αμπέλου]]
*[[Σταφίδα]]
*[[Ελληνική ποικιλία σταφιδοποιίας Κορινθιακή σταφίδα]]
*[[Ελληνική ποικιλία σταφιδοποιίας Σουλτανίνα]]

==Βιβλιογραφία==
<references>
<ref name="Ειδική αμπελουργία ΙΙ">"Ειδική αμπελουργία, ΙΙ. Θέματα αμπελογραφίας", Μανώλη Ν. Σταυρακάκη, Αναπληρωτής καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.</ref>

<ref name="Ειδική αμπελουργία ΙΙI">"Ειδική Αμπελουργία, ΙΙΙ. Πολλαπλασιασμός της αμπέλου", Μανώλη Ν. Σταυρακάκη, Αναπληρωτής καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.</ref>

<ref name="Ασθένειες">"Ασθένειες καρποφόρων δέντρων και αμπέλου", Παναγόπουλος Χ., καθηγητής Φυτοπαθολογίας του Γ.Π.Α.</ref>

<ref name="Βελτίωση Αμπελοκαλλιέργειας">"Βελτίωση Αμπελοκαλλιέργειας με Χρήση Εξειδικευμένων Γνώσεων", Ομάδα έργου: Δρ. Α. Λιόπα-Τσακαλίδη (Επιστημονική Υπεύθυνη Έργου), Δρ. Π. Μπαρούχας, Δρ. Ν. Μαλάμος, Α. Κουλόπουλος, Δρ. Ι. Τζίμας, Δρ. Κ. Πουλάς, Ε. Βιέννας, Δρ. Λ. Παναγιωτόπουλος, Δρ. Γ. Χώτος Ι. Ηγούμενος, Δρ. Ε. Πολίτης, Νοέμβριος 2011.</ref>

<ref name="Συγκριτική μελέτη">"Συγκριτική Ανατομική και Μορφολογική Μελέτη των Οργάνων  της Ρίζας και του Βλαστού Ποικιλιών και Υποκειμένων Αμπέλου", Μεταπτυχιακή μελέτη της Παπαδάκη Αλεξάνδρας Ε., Αθήνα 2010.</ref>

<ref name="Αντιμετώπιση εχθρών">"Αντιμετώπιση των εχθρών του αμπελιού στα πλαίσια της ολοκληρωμένης διαχείρισης της παραγωγής.", Πτυχιακή εργασία της Χατζηνικολάου Σοφία, Ηράκλειο 2008.</ref>

<ref name="Επίδραση της επεξεργασίας">"Επίδραση της επεξεργασίας στη διατήρηση των αντιοξειδωτικών λειτουργικών συστατικών της σταφίδας", πτυχιακή μελέτη της Άννας Σάββα, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας και Διατροφής, Εργαστήριο Χημείας - Φυσικοχημείας - Βιοχημείας Τροφίμων</ref>

<ref name="Αμπέλι"> [{{#show: Ιστοσελίδα Wikipedia/Αμπέλι| ?has link}} Αμπέλι] </ref>

<ref name="Εδαφικές απαιτήσεις αμπελιού"> "Μελέτη εδαφικής πανίδας αμπελώνων και οι μεταβολές της κατά τη θερινή περίοδο με τις έντονες καλλιεργητικές επεμβάσεις", πτυχιακή μελέτη του Σδραλή Ευάγγελου, Α.Τ.Ε.Ι Κρήτης, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής</ref>

</references>

==Σύνδεσμοι==

*[{{#show: Ιστοσελίδα Wikipedia/Αγγειόσπερμα| ?has link}} Αγγειόσπερμο, ελληνόγλωσση wikipedia]

[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Κορινθίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Αχαΐας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Βοιωτίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ηρακλείου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Λαρίσης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Αττικής| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ηλείας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Χανίων| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Αρκαδίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ευβοίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Φλωρίνης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Φθιώτιδος| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Αχαΐας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ρεθύμνης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Θεσσαλονίκης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Χαλκιδικής| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Λασιθίου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ζακύνθου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Σερρών| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Αργολίδας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Κυκλάδων| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Κιλκίς| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Δράμας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Κοζάνης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ημαθίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Πέλλης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Καβάλας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Λακωνίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Μαγνησίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Έβρου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Κέρκυρας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Λευκάδος| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Σάμου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Αιτωλοακαρνανίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Κεφαλληνίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Καρδίτσης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Τρικάλων| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ιωαννίνων| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Πιερίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ροδόπης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Λέσβου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Δωδεκανήσου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Αγίου Όρους| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Γρεβενών| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ξάνθης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Φωκίδος| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Καστοριάς| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Πρεβέζης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Άρτης| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Χίου| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Ευρυτανίας| ]]
[[ευδοκιμεί στην περιοχή::Νομός Θεσπρωτίας| ]]

[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Βοιωτίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Λασιθίου| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ηρακλείου| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ρεθύμνης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Χανίων| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Λακωνίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Μεσσηνίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Αρκαδίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Αργολίδας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Αχαΐας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ηλείας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Αιτωλοακαρνανίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Αττικής| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ευβοίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ευρυτανίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Φθιώτιδος| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Φωκίδος| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Κορινθίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ζακύνθου| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Κέρκυρας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Κεφαλληνίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Λευκάδος| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Άρτης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Θεσπρωτίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ιωαννίνων| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Πρεβέζης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Καρδίτσης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Τρικάλων| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Μαγνησίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Γρεβενών| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Λαρίσης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Δράμας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ημαθίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Θεσσαλονίκης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Καβάλας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Καστοριάς| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Κιλκίς| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Κοζάνης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Πέλλης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Πιερίας| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Σερρών| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Φλωρίνης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Χαλκιδικής| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Αγίου Όρους| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Έβρου| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ξάνθης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Ροδόπης| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Δωδεκανήσου| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Κυκλάδων| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Λέσβου| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Σάμου| ]]
[[σχετίζεται γεωγραφικά με::Νομός Χίου| ]]

[[παράγει::Σταφύλι| ]]
[[παράγει::Σταφίδα| ]]
[[παράγει::Κρασί| ]]
[[παράγει::Τσίπουρο| ]]
[[παράγει::Ούζο| ]]
[[παράγει::Ξύδι| ]]
[[Category:Φυτό]]
[[πόσο αφορά σε γεωργό::30| ]]
[[πόσο αφορά σε γεωπόνο::30| ]]
[[Category:Φυτό_Μ]]
__NOTOC__