Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Πεπονιά"

Αναθεώρηση της 07:52, 11 Σεπτεμβρίου 2013

Γενικά στοιχεία

Η πεπονιά ανήκει στην οικογένεια των κολοκυνθοειδών ή αλλιώς στην οικογένεια Cucurbitaceae. Η οικογένεια Cucurbitaceae έχει πάνω από 90 γένη και 750 είδη. Είναι κυρίως φυτά των ζεστών κλιμάτων με τροπική ή ημιτροπική καταγωγή, τα οποία ευδοκιμούν σε ζεστές και υγρές συνθήκες. Τα περισσότερα μέλη της οικογένειας αυτής είναι ετήσια, ελάχιστα είναι πολυετή και όλα είναι ευαίσθητα στο ψύχος. Δεν είναι σαφές αν προέρχονται από την Αφρική ή την Ασία. Το είδος Cucumis melo L. περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες: τα αρωματικά πεπόνια, τις <κανταλούπες> και τα πεπόνια. Είναι δυνατόν να διασταυρωθούν αυτοί οι τρεις τύποι και οι σπόροι που θα παραχθούν να μας δώσουν φυτά τα οποία θα έχουν χαρακτηριστικά από περισσότερους του ενός τύπους. Η διασταύρωση δεν είναι πρόβλημα όσον αφορά την παραγωγή διότι όταν υπάρχει επαρκής γύρη διαθέσιμη, ο καρπός αναπτύσσεται κανονικά. Τα φυτά αυτής της οικογένειας αναπτύσσουν τα απλά φύλλα και κατ’ εναλλαγή.

Βοτανικά χαρακτηριστικά

Το φυτό είναι ετήσιο, κυρίως μόνοικο δίκλινο (με θηλυκά και αρσενικά άνθη) και σε μερικές περιπτώσεις ανδρομόνικο (με αρσενικά και ερμαφρόδιτα άνθη), με βλαστούς μακρύς (2-3m ή και περισσότερο), τριχωτούς, διακλαδιζόμενους και έρποντες που φέρουν έλικες. Τα φύλλα είναι μεγάλα, τριχωτά, έλλοβα (3-5 λοβοί) ή απλά πενταγωνικά ή καρδιόσχημα, συνήθως οδοντωτά. Τα αρσενικά άνθη παρουσιάζονται πριν από τα θηλυκά, συνήθως σε δέσμες από 3 ή περισσότερα άνθη στις μασχάλες των φύλλων και φέρουν 5 στήμονες. Τα θηλυκά άνθη είναι μονήρη ή και ανά δύο και φέρουν στίγμα με 3-5 λοβούς. Η άνθηση γίνεται κατά τις πρωινές ώρες και διαρκεί για τα αρσενικά άνθη μία μόνο ημέρα και για τα θηλυκά, εφόσον δεν έχουν γονιμοποιηθεί, επί 2-3 ημέρες. Κάθε καρπός που σχηματίζεται από γονιμοποίηση δίνει μέσα σε κοιλότητα συνήθως 400-600 σπόρους κιτρινωπούς, ελλειψοειδείς και πλατύς, με τους οποίους γίνεται ο πολλαπλασιασμός του φυτού.

Κλιματικές συνθήκες

Η πεπονιά είναι φυτό θερμής εποχής και καλλιεργείται στις τροπικές μέχρι και τις εύκρατες περιοχές της γης. Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειάς της απαιτούνται σχετικά υψηλές θερμοκρασίες, οι μέσες μηνιαίες να κυμαίνονται μεταξύ 18-24^oC. Εάν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες, θα πρέπει να δοθεί προστασία στα φυτά όλη την περίοδο που διαρκούν οι χαμηλές θερμοκρασίες με καλλιέργεια σε χαμηλά τούνελ. Ο παγετός καταστρέφει τα φυτά. Η υγρασία της ατμόσφαιρας πρέπει να είναι χαμηλή, ιδιαιτέρα κατά την περίοδο της ωρίμανσης του καρπού. Σε περιοχές με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία ή στις υγρές τροπικές περιοχές, η πεπονιά δεν αποδίδει ικανοποιητικά, γιατί προσβάλλεται από σοβαρές ασθένειες, ασθένειες του φυλλώματος και η ποιότητα του καρπού είναι υποβαθμισμένη, ο καρπός σχίζεται και προσβάλλεται από σήψεις. Η ποιότητα του καρπού υποβαθμίζεται επίσης, όταν κατά την περίοδο της ωρίμανσης επικρατούν συννεφιές και βροχές. Η υψηλή ένταση φωτισμού υποβοηθά την ανάπτυξη και παραγωγή καρπών καλής ποιότητας της πεπονιάς.

Το ιδανικό κλίμα για την καλλιέργεια της πεπονιάς είναι εκείνο που χαρακτηρίζεται από υψηλή σχετικά θερμοκρασία, χαμηλή ατμοσφαιρική υγρασία (ξηρές και ημίξερες περιοχές με άρδευση) και άπλωτο φωτισμό. Η περίοδος των ευνοϊκών συνθηκών θα πρέπει να διαρκεί περίπου 80-110 ημέρες, όσο διαρκεί η περίοδος από τη φύτευση μέχρι τη συγκομιδή. Με αυτές τις προϋποθέσεις, οι αποδόσεις είναι υψηλές, οι καρποί αποκτούν περισσότερο άρωμα και υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και τα φυτά έχουν λιγότερα προβλήματα ασθενειών του φυλλώματος.

Εδαφικές συνθήκες

Η πεπονιά απαιτεί καλά στραγγιζόμενο έδαφος και δεν ευδοκιμεί σε βαριά αργιλώδη ή τυρφώδη εδάφη. Η θερμοκρασία του εδάφους πρέπει να είναι τουλάχιστον 20^oC για καλό φύτρωμα και 32^oC για άριστο. Το pH του εδάφους επηρεάζει την διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, την κινητικότητα των μικροοργανισμών και τελικά την ανάπτυξη του φυτού, την απόδοση και την ποιότητα των καρπών. Είναι σημαντικό για την καλλιέργεια της πεπονιάς η διατήρηση του pH του εδάφους μεταξύ των τιμών 6,0 - 6,5. Η εδαφική ανάλυση δείχνει το pH του εδάφους και την ποσότητα ασβεστίου που πρέπει να προστεθεί, όταν χρειάζεται, ώστε να αυξηθεί το pH στα επιθυμητά επίπεδα.

Πολλαπλασιασμός

Η πεπονιά πολλαπλασιάζεται με σπόρο ή με μοσχεύματα. Η βλάστηση των σπόρων συμβαίνει σε συνθήκες υγρασίας που περιλαμβάνουν την ελαφρά μόνιμη μάρανση ως και τον πλήρη κορεσμό με νερό . Η ιδανική θερμοκρασία για τη βλάστηση είναι 23-24^oC.

Απ' ευθείας σπορά Αφού περάσει ο κίνδυνος του ψύχους, οι σπόροι φυτεύονται κατά μήκος σε σειρές. Η χρήση επικαλυμμένου σπόρου με μυκητοκτόνα είναι απαραίτητη. Περισσότερες πληροφορίες στον σύνδεσμο Σπορά πεπονιάς

Μοσχεύματα Η χρήση μοσχευμάτων είναι πιο συχνή διότι δίνει πρωϊμότερη παραγωγή, μειώνει τα έξοδα για σπόρο υβριδίων και αξιοποιεί όλα τα πλεονεκτήματα της στάγδην άρδευσης και του μαύρου πλαστικού. Η σπορά για παραγωγή μοσχευμάτων γίνεται 2-4 εβδομάδες πριν την ημερομηνία μεταφύτευσης. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε τα μοσχεύματα (και τα νεαρά σπορόφυτα) να προστατεύονται από τον άνεμο και την άμμο. Στα αμμώδη εδάφη, οι ανεμοφράχτες είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι ως «προστάτες» των ευπαθών σπορόφυτων από τους αδρούς κόκκους της άμμου που μεταφέρονται με τον άνεμο. Συνήθως ανεμοφράχτες από φυτά παρέχουν επαρκή προστασία. Οι ανεμοφράχτες διαφοροποιούν τον ατμοσφαιρικό αέρα μειώνοντας την ταχύτητα του ανέμου και αλλάζοντας το μικροκλίμα γύρω από τα φυτά με αποτέλεσμα την καλύτερη ανάπτυξη. Οι ανεμοφράχτες μπορεί να είναι μόνιμοι (κωνοφόρα και φυλλοβόλα δένδρα) ή ετήσιοι (μικρά σιτηρά) και μερικές φορές φυσικές κατασκευές. Ο πολυεστέρας και το διάτρητο πολυαιθυλένιο ως υλικά κάλυψης των σειρών μπορούν να χρησιμοποιηθούν 4-8 εβδομάδες μετά τη μεταφύτευση για επίτευξη ακόμη μεγαλύτερης πρωιμότητας. Τα υλικά κάλυψης πρέπει να απομακρυνθούν όταν τα φυτά αρχίζουν να ανθίζουν για να επιτευχθεί η κατάλληλη επικονίαση. Τα υλικά κάλυψης μπορούν να αντικατασταθούν όταν η επικονίαση έχει ολοκληρωθεί (μετά την επικονίαση 3-5 ανθέων ανά φυτό) για ακόμη μεγαλύτερη πρωϊμότητα. Επειδή τα είδη του Cucumis melo L φυτεύονται αργά την άνοιξη είναι θεωρούνται κατάλληλα για αμειψισπορά. Είναι πιθανώς καλοί «αγγελιοφόροι» της άνοιξης διότι απαιτούν ζεστά εδάφη για καλή ανάπτυξη

Επικονίαση

Τα είδη της πεπονιάς απαιτούν μέλισσες για την επικονίαση/παραγωγή καρπών. Γι’ αυτό το λόγο οι μέλισσες συνήθως δραστηριοποιούνται στον αγρό για να αυξήσουν την πρωϊμότητα, την παραγωγή και την ποιότητα. Κάθε άνθος είναι ανοιχτό μόνο μια μέρα. Πολλές εκατοντάδες κόκκοι γύρης πρέπει να τοποθετηθούν σο στίγμα του κάθε άνθους για να παραχθεί ένας καρπός με εμπορικό μέγεθος. Γενικά, αυτό σημαίνει 10-15 επισκέψεις μελισσών σε κάθε καρπό. Εφόσον η καλύτερη ποιότητα καρπού επιτυγχάνεται κοντά στη στεφάνη, οι μέλισσες πρέπει να εισβάλλουν στον αγρό μόλις εμφανιστούν τα πρώτα τέλεια άνθη. Αν εισβάλλουν αργότερα θα σημαίνει καθυστέρηση της συγκομιδής και μείωση της παραγωγής. Τοποθέτηση των κυψελών μέσα στον αγρό αντί στην περιφέρεια του θα σημαίνει διπλασιασμό των επισκέψεων των μελισσών.

Γονιμοποίηση

Μετά την επικονίαση και τη βλάστηση του γυρεοσωλήνα χρειάζεται να περάσουν περίπου 24-36 ώρες για να φθάσει ο γυρεοσωλήνας μέχρι την ωοθήκη και να γονιμοποίησει τα ωάρια. Μόνο γονιμοποιημένα άνθη μπορούν να δώσουν φυσιολογικούς καρπούς. Το φυτό σταυρογονιμοποιείται.

Ποικιλίες

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες πεπονιών, που ξεχωρίζουν από το χρώμα του φλoιού από το σχήμα ή από το βάρος. Ανάλογα με την ποικιλία τα πεπόνια διαφέρουν στο σχήμα, στο μέγεθος, στο χρώμα της φλούδας και της σάρκας, στο άρωμα και στη γεύση. Έτσι έχουμε σχήμα στρογγυλό ή ωοειδές, φλούδα παχιά ή λεπτή, χρώμα κίτρινο ή πρασινωπό, επιφάνεια φλούδας λεία ή με γραμμώσεις, γεύση γλυκιά και αρωματική, σάρκα στερεή, χυμώδη, μαλακιά ή σκληρή που στο κέντρο της σχηματίζει κενό και εκεί βρίσκονται πολυάριθμοι σπόροι. Στον παρακάτω σύνδεσμο, παρουσιάζουμε τις κυριότερες και συχνότερες ποικιλίες του πεπονιού:

Ποικιλίες πεπονιάς

Ασθένειες

Η πεπονιά είναι ένα φυτό ιδιάιτερα ευαίσθητο σε ασθένειες που προκαλούνται από μύκητες, ιούς, βακτήρια. Ασθένειες, όπως το φουζάριο, η αλτενάρια, η βερτισιλλίωση, το ωΐδιο, ο περονόσπορος, δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στην καλλιέργεια της πεπονιάς, με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα στην παραγωγή των πεπονιών και ποιοτικά και ποσοτικά. Στον σύνδεσμο που ακολουθεί, αναλύονται εκτεταμένα όλες οι ασθένειες που εμφανίζονται στην πεπονιά, ενώ παράλληλα, αναλύονται και οι τρόποι αντιμετώπισής τους.

Ασθένειες πεπονιάς

Εχθροί

Η πεπονιά προσβάλλεται από σοβαρούς εχθρούς με κυριότερους τον τετράνυχο και τον κομβονηματώδη. Οι κυριότεροι εχθροί που προσβάλλουν την καλλιέργεια της πεπονιάς καθώς και οι τρόποι καταπολέμησής τους αναφέρονται στον παρακάτω σύνδεσμο:

Εχθροί πεπονιάς

Πληροφοριακά στοιχεία

Ευδοκιμεί στις περιοχές

Σχετικές σελίδες

• Καλλιέργεια πεπονιάς

• Πεπόνι

• Γενικά στοιχεία πεπονιάς

• Βοτανικά χαρακτηριστικά πεπονιάς

• Κλιματικές συνθήκες πεπονιάς

• Εδαφικές συνθήκες πεπονιάς

• Πολλαπλασιασμός πεπονιάς

• Επικονίαση πεπονιάς

• Γονιμοποίηση πεπονιάς

• Ποικιλίες πεπονιάς

• Ασθένειες πεπονιάς

• Εχθροί πεπονιάς