Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Βρουκέλλωση των βοοειδών"

Τελευταία αναθεώρηση της 11:09, 6 Απριλίου 2015

Το μικρόβιο της Brucella abortus στο μικροσκόπιο

Η βρουκέλλωση ^[1] είναι μία μεταδοτική νόσος που προσβάλλει κυρίως το γεννητικό σύστημα των ζώων, με αποτέλεσμα την πρόκληση αποβολής και στειρότητα. Το μικρόβιο μπορεί να προσβάλλει κι άλλα όργανα (μαστούς, αρθρώσεις) όπου είναι δυνατό να προκαλέσει σοβαρές βλάβες. Οφείλεται κυρίως στο μικρόβιο Brucella abortus. Σε αρκετές περιπτώσεις τα βοοειδή μπορούν να προσβληθούν και από την Brucella melitensis, βακτήριο που μολύνει κυρίως τα πρόβατα και αίγες ή ακόμα και την Brucella suis, που προσβάλλει κυρίως τους χοίρους. Από την Br. Abortus προσβάλλονται κυρίως τα βοοειδή, ο βίσωνας, ο βούβαλος, το ελάφι κ.ά. Από τη Br. Abortus μπορεί να μολυνθούν και τα σαρκοφάγα ζώα όπως η αλεπού, ο σκύλος, τα άγρια τρωκτικά. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να μολυνθεί και το άλογο. Η μετάδοση της νόσου στα βοοειδή μπορεί να γίνει:

• Από το στόμα, με την κατανάλωση μολυσμένης τροφής ή νερού. Οι τροφές και το νερό μολύνονται από Br. abortus όταν έλθουν σε επαφή με τα υγρά και τα εκκρίματα του γεννητικού συστήματος των μολυσμένων ζώων (εμβρυικά υγρά και υμένες, πλακούντες, θνησιγενή έμβρυα), μετά από αποβολή ή φυσιολογικό τοκετό. Άλλος τρόπος μόλυνσης του περιβάλλοντος είναι με μηχανικούς φορείς (σκυλιά, πουλιά, άγρια τροκτικά) που μεταφέρουν μολυσμένα υλικά (τεμάχια πλακούντων, εμβρύων) από μία μολυσμένη εκτροφή σε άλλες γειτονικές.
• Από το δέρμα εφόσον υπάρχουν τραύματα ή πληγές που έρχονται σε άμεση επαφή με τις εκκρίσεις και με τα κόπρανα των μολυσμένων ζώων.
• Από το μάτι, όταν μολυσμένο υλικό έρθει σε επαφή με τον επιπεφυκότα.
• Από το γεννητικό σύστημα με το σπέρμα μολυσμένου από Br. abortus ζώου ή από το αναπνευστικό σύστημα με την εισπνοή μολυσμένης σκόνης.

Οι μόσχοι μπορούν να μολυνθούν τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όσο και με το μολυσμένο γάλα ή το πρωτόγαλα στη διάρκεια του θηλασμού. Στα βοοειδή η βρουκέλλωση εκδηλώνεται κυρίως με αποβολή των εγκύων ζώων η οποία μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο της εγκυμοσύνης συνηθέστερα μετά τον 5ο μήνα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η αποβολή παρατηρείται σε μία μόνο εγκυμοσύνη, ενώ οι επόμενες καταλήγουν σε φυσιολογικό τοκετό. Τα μολυσμένα ζώα που θα γεννήσουν φυσιολογικά αποτελούν σοβαρή πηγή διασποράς του μικροβίου στο περιβάλλον τόσο με τα υγρά του τοκετού όσο και με το γάλα. Τα μοσχάρια που γεννιούνται από μολυσμένα ζώα είναι πολλές φορές κι αυτά μολυσμένα. Άλλα συμπτώματα που είναι δυνατό να εμφανιστούν είναι η πρόκληση πρόωρου τοκετού, η γέννηση ασθενικών μοσχαριών, η κατακράτηση εμβρυικών υμένων, η ενδομητρίτιδα, η στειρότητα και η αρθρίτιδα. Στον ταύρο η ασθένεια μπορεί να εκδηλωθεί με ορχίτιδα, επιδυδυμίτιδα, μείωση της γονιμότητας και αρθρίτιδα, ενώ στα μοσχάρια είναι δυνατό να παρατηρηθεί συλλογή υγρού στις αρθρώσεις των γονάτων. Η σημασία της βρουκέλλωσης των βοοειδών είναι ιδιαίτερα σοβαρή κυρίως για τους ανθρώπους που ασχολούνται με βοοειδή. Ο κύριος τρόπος μόλυνσης του ανθρώπου είναι με την άμεση επαφή με τα μολυσμένα ζώα στη διάρκεια του αρμέγματος, των τοκετών, τη σφαγή, την επεξεργασία των προϊόντων των μολυσμένων ζώων. Η νόσος μπορεί να μεταδοθεί και κατά τη διενέργεια των εμβολιασμών με ζωντανά εμβόλια, καθώς και με τους χειρισμούς μολυσμένων υλικών στα εργαστήρια. Η βρουκέλλωση των βοοειδών μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο και μέσω της τροφικής αλυσίδας με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, ιδιαίτερα γάλακτος που δεν έχει παστεριωθεί και γαλακτοκομικών προϊόντων, που δεν υποβλήθηκαν σε επεξεργασία εξυγίανσης, χωρίς όμως να εμφανίζει την ίδια συχνότητα και σημασία με την προσβολή του ανθρώπου από τη βρουκέλλωση των αιγών και των προβάτων που οφείλεται σε άλλου είδους βρουκέλλα, την Brucella melitensis. Από το 1977 εφαρμόζεται στη χώρα μας πρόγραμμα εκρίζωσης της βρουκέλλωσης των βοοειδών. Σκοπός του προγράμματος είναι η διατύπωση των μολυσμένων από βρουκέλλωση βοοειδών και η έγκαιρη απομάκρυνσή τους από την εκτροφή, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η αποφυγή επέκτασης της μόλυνσης στα άλλα ζώα αλλά και να προασπίζεται η δημόσια υγεία και η υγεία των εργαζομένων. Τα πιο σημαντικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται κατά της ασθένειας είναι:

1. Άμεση σφαγή των μολυσμένων ζώων.
2. Απομόνωση της εκτροφής και αποφυγή επαφής αυτής με άλλες εκτροφές.
3. Έλεγχος των μετακινήσεων των ζώων.
4. Διενέργεια απολυμάνσεων στα υλικά, τα εργαλεία, τα μεταφορικά μέσα και στις σταβλικές εγκαταστάσεις της εκτροφής.
5. Καταστροφή της μολυσμένης κόπρου και της στρωμνής.
6. Έλεγχος όλων των ευαίσθητων στη νόσο ειδών ζώων που υπάρχουν στην εκτροφή.

Γάλα που προέρχεται από μολυσμένα ζώα δεν χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση, συγκεντρώνεται σε ξεχωριστό δοχείο και είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί για διατροφή των ζώων, αφού προηγουμένως υποστεί την κατάλληλη θερμική επεξεργασία. Γάλα που προέρχεται από ζώα που δεν είναι μολυσμένα αλλά βρίσκονται σε εκτροφές που έχουν χαρακτηριστεί ως μολυσμένες, χρησιμοποιείται μόνο για την παρασκευή θερμικά επεξεργασμένου γάλακτος ή προϊόντων με βάση το γάλα, ύστερα από θερμική επεξεργασία, υπό τον έλεγχο της αρμόδιας περιφερειακής κτηνιατρικής αρχής. Βοοειδή που θεωρούνται μολυσμένα από βρουκέλλωση σφάζονται σε εγκεκριμένα σφαγεία, κάτω από συγκεκριμένους υγειονομικούς κανόνες. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχία του προγράμματος είναι:

• Η ευαισθητοποίηση των παραγωγών και η συνεργασία τους με τις αρμόδιες κτηνιατρικές αρχές.
• Η καταγραφή όλων των εκτροφών βοοειδών και η σήμανση των ζώων που βρίσκονται σε αυτές.
• Ο έλεγχος των μετακινήσεων των ζώων.
• Ο έλεγχος της νόσου στα σφαγεία.
• Η συνεχής συλλογή πληροφοριών για την επιδημιολογία της νόσου.

Για την προστασία των εκτροφών βοοειδών που είναι απαλλαγμένες από βρουκέλλωση θα πρέπει:

1. Όλα τα βοοειδή που εισέρχονται σε μία εκτροφή να έχουν σήμανση, να προέρχονται από ελεγμένες εκτροφές που έχουν χαρακτηριστεί ως απαλλαγμένες βρουκέλλωσης και να συνοδεύονται από τα ανάλογα κτηνιατρικά υγειονομικά πιστοποιητικά.
2. Να αποφεύγεται η επαφή των ζών μιας εκτροφής με άλλα ζώα που μπορεί να προέρχονται από μολυσμένες, ύποπτες ή μη ελεγμένες γειτονικές εκτροφές.
3. Για κάθε μετακίνηση βοοειδών να εκδίδεται από το Αγροτικό Κτηνιατρείο της περιοχής ειδική άδεια διακίνησης.
4. Κατά τη διάρκεια εργασιών στις σταβλικές εγκαταστάσεις να τηρούνται σχολαστικά όλοι οι κανόνες υγιεινής. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται επίσης στις συχνές απολυμάνσεις μέσα στην εκτροφή.
5. Να αποφεύγεται η ανταλλαγή εξοπλισμού, εργαλείων και επαγγελματικών οχημάτων εμταξύ των εκτροφών.
6. Να τηρούνται οι βασικές αρχές για την ευζωία των ζώων στις εκτροφές.

Βιβλιογραφία

1. ↑ Πρόγραμμα εκρίζωσης της Βρουκέλλωσης