Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Σταβλικές εγκαταστάσεις ιπποειδών"
Από GAIApedia
| (8 ενδιάμεσες αναθεωρήσεις από ένα χρήστη δεν εμφανίζονται) | |||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
[[Image:Στάβλος αλόγων.jpg|thumb|px100|Εγκαταστάσεις ιπποειδών]] | [[Image:Στάβλος αλόγων.jpg|thumb|px100|Εγκαταστάσεις ιπποειδών]] | ||
| − | Είναι οι μόνιμες ή προσωρινές κατοικίες των ίππων. Η καλή διαρρύθμιση και η συντήρησή τους είναι σπουδαίοι παράγοντες για την υγεία των [[κατάλογος ζώων |ζώων]]. Η κατοικία πρέπει πάντα να περιβάλλεται από χώρο ελεύθερης άσκησης, βόσκησης ή έστω βόλτας, στοιχεία απαραίτητα για την ψυχική υγεία των κινητικών αυτών ζώων. <span style="font-weight:bold;">Στάβλος</span> είναι κάθε μόνιμα στεγασμένο κτίσμα με χωριστά δωμάτια (boxes) για την ατομική διαβίωση. <span style="font-weight:bold;">Ιπποστάσιο</span> είναι μόνιμοι ή ημιμόνιμοι χώροι (π.χ. σκηνές, προκατασκευασμένα), έστω χωρίς μόνιμη στέγη αλλά με χωρίσματα μεταξύ των ζώων (stalls). Τέλος <span style="font-weight:bold;">όρχοι</span> είναι τα προσωρινά καταλύματα συλλογικής διαβίωσης κάτω από πρόχειρη στέγη (λ.χ. το καλοκαίρι, σε αγώνες, πορείες), κατά προτίμηση κοντά σε πηγή πόσιμου ύδατος, όπως ποτάμι, λίμνη ή δεξαμενή. Υπάρχουν εκατοντάδες μορφές στάβλων για κάθε είδος ζώου, ακόμα και προγράμματα η/υ που βασίζονται στο κλίμα, τον προσανατολισμό, το περιβάλλον, το είδος εργασίας, την εκμετάλλευση και άλλα στοιχεία διαβίωσης. Τα πιο βασικά στοιχεία για συλλογικούς στάβλους [[ιπποειδή |αλόγων]] όποιας εργασίας ή άθλησης είναι τα παρακάτω: | + | Είναι οι μόνιμες ή προσωρινές κατοικίες <ref name="Ιπποστάσια"/> των ίππων. Η καλή διαρρύθμιση και η συντήρησή τους είναι σπουδαίοι παράγοντες για την υγεία των [[κατάλογος ζώων |ζώων]]. Η κατοικία πρέπει πάντα να περιβάλλεται από χώρο ελεύθερης άσκησης, βόσκησης ή έστω βόλτας, στοιχεία απαραίτητα για την ψυχική υγεία των κινητικών αυτών ζώων. <span style="font-weight:bold;">Στάβλος</span> είναι κάθε μόνιμα στεγασμένο κτίσμα με χωριστά δωμάτια (boxes) για την ατομική διαβίωση. <span style="font-weight:bold;">Ιπποστάσιο</span> είναι μόνιμοι ή ημιμόνιμοι χώροι (π.χ. σκηνές, προκατασκευασμένα), έστω χωρίς μόνιμη στέγη αλλά με χωρίσματα μεταξύ των ζώων (stalls). Τέλος <span style="font-weight:bold;">όρχοι</span> είναι τα προσωρινά καταλύματα συλλογικής διαβίωσης κάτω από πρόχειρη στέγη (λ.χ. το καλοκαίρι, σε αγώνες, πορείες), κατά προτίμηση κοντά σε πηγή πόσιμου ύδατος, όπως ποτάμι, λίμνη ή δεξαμενή. Υπάρχουν εκατοντάδες μορφές στάβλων για κάθε είδος ζώου, ακόμα και προγράμματα η/υ που βασίζονται στο κλίμα, τον προσανατολισμό, το περιβάλλον, το είδος εργασίας, την εκμετάλλευση και άλλα στοιχεία διαβίωσης. Τα πιο βασικά στοιχεία για συλλογικούς στάβλους [[ιπποειδή |αλόγων]] όποιας εργασίας ή άθλησης είναι τα παρακάτω: |
| − | *<span style="font-weight:bold;">Η χωρητικότητα:</span> τα άλογα θέλουν 840m<sup>3</sup> | + | *<span style="font-weight:bold;">Η χωρητικότητα:</span> τα άλογα θέλουν 840m<sup>3</sup> αέρα το 24ωρο (35m<sup>3</sup>/ώρα) για το τεράστιο αναπνευστικό τους σύστημα. Αυτή η αναλογία ορίζει τη "βιωσιμότητα" του στάβλου π.χ. για 10 άλογα πρέπει ο κυβισμός να είναι >350m<sup>3</sup>. Αν ο βιώσιμος χώρος σταβλίζει 12 ή 15 ζώα ο αέρας του κινδυνεύει να αλλοιωθεί απ' την αναπνοή, άδηλη διαπνοή, αναθυμιάσεις ούρων, κοπράνων και να εισπνέεται ακατάλληλο μίγμα αέρα. Οι διαστάσεις των boxes στάβλισης είναι 3,5x3,5x3,5=43m<sup>3</sup> που καλύπτουν το βιώσιμο χώρο και αφήνουν περιθώριο ασφαλείας στην επάρκεια αέρα. Στα ιπποστάσεια η απόσταση μεταξύ των ζώων είναι 1,5m (αν δεν υπάρχουν χωρίσματα) μέχρι 1,75m (όταν υπάρχουν). Τέλος, κάθε είδος στάβλισης πρέπει να έχει διάδρομο κυκλοφορίας πλάτους 2-3 μέτρων. |
| + | *<span style="font-weight:bold;">Ο εξαερισμός:</span> ο καλός εξαερισμός κι ο άπλετος φωτισμός εξασφαλίζονται με τα σύγχρονα συστήματα κλιματισμού και τεχνητού φωτισμού. Όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα λόγω κόστους, είναι αναγκαία η πρόβλεψη 2 τουλάχιστον θυρών στο στάβλο (κατά προτίμηση στο βορρά-νότο) και ενός παραθύρου στο κάθε box (ανατολή-δύση) αλλά πιο ψηλά απ'τα κεφάλια των ζώων. Το θέρος πόρτες και παράθυρα πρέπει να είναι ανοιχτά μέρα-νύχτα αν όμως είναι εφικτό με προστασία από σίτες. Σε περίπτωση καταιγίδων, ισχυρών ανέμων κ.λπ. πρέπει να κλείνουν όλα για περίπου 1,5 ώρα. Μετά παραμένουν κλειστά απ' την πλευρά του ανέμου κι ανοίγουν μόνο αυτά της απέναντι πλευράς, όπως και το χειμώνα. Γενική επιδίωξη ανεξάρτητα εποχής ή συνθηκών πρέπει να είναι η εξασφάλιση θερμοκρασίας 12<sup>o</sup>C έως το πολύ 25<sup>o</sup>C στο εσωτερικό του στάβλου σε συνδυασμό της εναλλαγής του αέρα -όταν υπάρχει κλιματισμός- τουλάχιστον μία φορά την ώρα προς απομάκρυνση της αμμωνίας. | ||
| + | *<span style="font-weight:bold;">Η στρωμνή:</span> πρέπει να 'χει ομοιόμορφο πάχος τουλάχιστον 10 εκ., να είναι στεγνή, καθαρή και να κατασκευάζεται σωστά. Το μισό άχυρο στρωμνής για μία εβδομάδα στρώνεται ομοιόμορφα και συμπιέζεται καλά. Μετά κάθε πρωί η λερωμένη από κόπρανα/ούρα στρωμνή αφαιρείται κι ανανεώνεται με φρέσκια, στο δε τέλος μίας ή δύο εβδομάδων η στρωμνή αφαιρείται, πλένεται το δάπεδο και μπαίνει νέα στρωμνή. Το ίδιο ισχύει στην περίπτωση που αντί αχύρου (προτιμητέο αυτό της [[κριθάρι φυτό |κριθής]]) χρησιμοποιείται πριονίδι ή ροκανίδια, αφού πρώτα γίνει έλεγχος ότι είναι απαλλαγμένα από ξένες ύλες ή μεταλλικά αντικείμενα. Τέλος δε συνιστώνται τα δάπεδα από καουτσούκ χωρίς στρωμνή, γιατί μπορεί να βλάψουν την υγεία. | ||
| + | *<span style="font-weight:bold;">Ο εξοπλισμός:</span> | ||
| + | [[Image:Στάβλος αλόγων II.jpg|thumb|px100|Εγκαταστάσεις ιπποειδών]] | ||
| − | + | Σε κάθε στάβλο πρέπει να υπάρχουν σιλό, αεροστεγή κιβώτια ή βαρέλια αποθήκευσης [[κριθάρι φυτό |κριθής]] και [[βρώμη φυτό |βρώμης]] εφοδιασμένα με "μέτρο" χορήγησης, χειράμαξες, φτυάρια και δικράνες, κουβάδες ή ατομικές υδρίες (σε μη αυτόματη πότιση) και, φυσικά, πολλές σκούπες. Σε στάβλους με άλογα-αθλητές ατομικά κιβώτια για τα σύνεργα δερματοκομίας και φοριαμοί για τα ατομικά είδη των ιδιοκτητών τους. Τέλος σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να δανείζονται τα είδη δερματοκομίας γιατί μπορεί να μεταδόσουν δερματοπάθειες. | |
| − | + | *<span style="font-weight:bold;">Η καθαριότητα:</span> | |
| + | Η ρουτίνα καθαριότητας κάθε ειδους στάβλου ή ιπποστασίου είναι ημερήσια, εβδομαδιαία, μηνιαία και εξάμηνη. Κάθε μέρα καθαρίζονται οι φάτνες, οι χορτοδόχοι κι η στρωμνή και πλένονται οι διάδρομοι δυο φορές. Μια φορά την εβδομάδα πλένονται με ζεστο νερό όλα τα παραπάνω και μία φορά το μήνα όπου είναι εφικτό επιχρίζονται με ασβέστη οι τοίχοι. Κάθε εξάμηνο γίνεται πλήρης απολύμανση των στάβλων. | ||
| + | *<span style="font-weight:bold;">Οι απολυμάνσεις:</span> | ||
| + | |||
| + | Έχουν σκοπό την εξάλειψη βλαπτικών μικροοργανισμών, που μπορούν να προκαλέσουν [[Ασθένειες ιπποειδών |ασθένειες]] ή επιζωοτίες, άρα έχουν ρόλο προληπτικό και κατασταλτικό. Πέραν των περιοδικών εξάμηνων απολυμάνσεων που είναι προληπτκές υπάρχουν οι έκτακτες μόλις εμφανιστούν κρούσματα μεταδοτικής πάθησης ακόμακι όταν αυτή είναι δερματική. Οι έκτακτες απολυμάνσεις δεν περιορίζονται στους στάβλους, ποτίστρες κ.λπ, αλλά επεκτείνονται στα είδη σαγής-χαλίνωσης, κουβέρτες, σκεύη διατροφής και όποιο άλλο στοιχείο έρχεται σε επαφή με τα ζώα. Σήμερα υπάρχουν απολυμαντικά μέσα υπό μορφή σκόνης ή υγρού, συνήθως αμμωνιακές ενώσεις, που εξασφαλίζουν την απολύμανση των στάβλων όταν ρίχνονται στη στρωμνή ή καταιωνίζονται σε τοίχους (σε ορισμένη ποσότητα ανά m<sup>2</sup>), είναι όμως αρκετά δαπανηρά παρά την πρακτικότητά τους. | ||
| + | |||
| + | *<span style="font-weight:bold;">Οι απομονώσεις:</span> μαζί με τις έκτακτες απολυμάνσεις είναι ένα σπουδαίο προληπτικό μέτρο περιορισμού επιζωοτιών σε κάθε στάβλο ή ιπποστάσιο. Κάθε νέο άλογο, ιδίως εξωτερικού (ή με άγνωστο ιστορικό) που εισέρχεται στο στάβλο πρέπει μαζί με τον άμεσο εμβολιασμό και αποπαρασίτωση να απομονώνεται για 1,5 με 2 μήνες. Αν τυχόν υπάρχουν άλογα με ύποπτα συμπτώματα ασθένειας ή/και θάνατοι από κάποια μεταδοτική ασθένεια, απαιτείται η απολύμανση όχι μόνο των στάβλων/ποτιστρών κ.λπ., αλλά και της σαγής, των ατομικών ειδών τους, καθώς και όλου του προσωπικού. Στην είσοδο του στάβλου τοποθετείται αντισηπτικό διάλυμα, που ανανεώνεται κάθε 24ωρο και από μέσα του περνούν άνθρωποι και ζώα. Ρούχα, κουβερτες και υποδήματα πλένονται και απολυμαίνονται, τα δε είδη σαγής πλένονται με βραστό νερό, εμβαπτίζονται σε απολυμαντικό διάλυμα και αφήνονται να στεγνώσουν στην ύπαιθρο. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα μέρη σαγής που εφάπτονται στο σώμα (λ.χ. εφίππια, έποχα), καθώς και στα είδη χαλίνωσης (λ.χ. στομίδες), που μεταφέρουν παθογόνα μικρόβια της στοματικής ή φαρυγγικής κοιλότητας (λ.χ. στρεπτόκοκκο). Τέλος, όλα τα είδη δερματοκομίας πρέπει να απολυμαίνονται με εμβάπτιση σε διάλυμα για 15 λεπτά και να αφήνονται για στέγνωμα στην ύπαιθρο χωρίς να προηγηθεί έκπλυση. | ||
[[Category:Κτηνοτροφική εγκατάσταση]] | [[Category:Κτηνοτροφική εγκατάσταση]] | ||
| Γραμμή 18: | Γραμμή 28: | ||
[[πόσο αφορά σε κτηνοτρόφο::30| ]] | [[πόσο αφορά σε κτηνοτρόφο::30| ]] | ||
[[πόσο αφορά σε κτηνίατρο::10| ]] | [[πόσο αφορά σε κτηνίατρο::10| ]] | ||
| + | [[κατάσταση δημοσίευσης::10| ]] | ||
| + | |||
| + | ==Βιβλιογραφία== | ||
| + | |||
| + | <references> | ||
| + | |||
| + | <ref name="Ιπποστάσια"> [[media:Ιπποστάσια.pdf|Διατροφή και ενστάβλιση ιπποειδών]]</ref> | ||
| + | |||
| + | </references> | ||
[[κατάσταση δημοσίευσης::10| ]] | [[κατάσταση δημοσίευσης::10| ]] | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
Τελευταία αναθεώρηση της 14:01, 14 Ιουλίου 2015
Είναι οι μόνιμες ή προσωρινές κατοικίες [1] των ίππων. Η καλή διαρρύθμιση και η συντήρησή τους είναι σπουδαίοι παράγοντες για την υγεία των ζώων. Η κατοικία πρέπει πάντα να περιβάλλεται από χώρο ελεύθερης άσκησης, βόσκησης ή έστω βόλτας, στοιχεία απαραίτητα για την ψυχική υγεία των κινητικών αυτών ζώων. Στάβλος είναι κάθε μόνιμα στεγασμένο κτίσμα με χωριστά δωμάτια (boxes) για την ατομική διαβίωση. Ιπποστάσιο είναι μόνιμοι ή ημιμόνιμοι χώροι (π.χ. σκηνές, προκατασκευασμένα), έστω χωρίς μόνιμη στέγη αλλά με χωρίσματα μεταξύ των ζώων (stalls). Τέλος όρχοι είναι τα προσωρινά καταλύματα συλλογικής διαβίωσης κάτω από πρόχειρη στέγη (λ.χ. το καλοκαίρι, σε αγώνες, πορείες), κατά προτίμηση κοντά σε πηγή πόσιμου ύδατος, όπως ποτάμι, λίμνη ή δεξαμενή. Υπάρχουν εκατοντάδες μορφές στάβλων για κάθε είδος ζώου, ακόμα και προγράμματα η/υ που βασίζονται στο κλίμα, τον προσανατολισμό, το περιβάλλον, το είδος εργασίας, την εκμετάλλευση και άλλα στοιχεία διαβίωσης. Τα πιο βασικά στοιχεία για συλλογικούς στάβλους αλόγων όποιας εργασίας ή άθλησης είναι τα παρακάτω:
- Η χωρητικότητα: τα άλογα θέλουν 840m3 αέρα το 24ωρο (35m3/ώρα) για το τεράστιο αναπνευστικό τους σύστημα. Αυτή η αναλογία ορίζει τη "βιωσιμότητα" του στάβλου π.χ. για 10 άλογα πρέπει ο κυβισμός να είναι >350m3. Αν ο βιώσιμος χώρος σταβλίζει 12 ή 15 ζώα ο αέρας του κινδυνεύει να αλλοιωθεί απ' την αναπνοή, άδηλη διαπνοή, αναθυμιάσεις ούρων, κοπράνων και να εισπνέεται ακατάλληλο μίγμα αέρα. Οι διαστάσεις των boxes στάβλισης είναι 3,5x3,5x3,5=43m3 που καλύπτουν το βιώσιμο χώρο και αφήνουν περιθώριο ασφαλείας στην επάρκεια αέρα. Στα ιπποστάσεια η απόσταση μεταξύ των ζώων είναι 1,5m (αν δεν υπάρχουν χωρίσματα) μέχρι 1,75m (όταν υπάρχουν). Τέλος, κάθε είδος στάβλισης πρέπει να έχει διάδρομο κυκλοφορίας πλάτους 2-3 μέτρων.
- Ο εξαερισμός: ο καλός εξαερισμός κι ο άπλετος φωτισμός εξασφαλίζονται με τα σύγχρονα συστήματα κλιματισμού και τεχνητού φωτισμού. Όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα λόγω κόστους, είναι αναγκαία η πρόβλεψη 2 τουλάχιστον θυρών στο στάβλο (κατά προτίμηση στο βορρά-νότο) και ενός παραθύρου στο κάθε box (ανατολή-δύση) αλλά πιο ψηλά απ'τα κεφάλια των ζώων. Το θέρος πόρτες και παράθυρα πρέπει να είναι ανοιχτά μέρα-νύχτα αν όμως είναι εφικτό με προστασία από σίτες. Σε περίπτωση καταιγίδων, ισχυρών ανέμων κ.λπ. πρέπει να κλείνουν όλα για περίπου 1,5 ώρα. Μετά παραμένουν κλειστά απ' την πλευρά του ανέμου κι ανοίγουν μόνο αυτά της απέναντι πλευράς, όπως και το χειμώνα. Γενική επιδίωξη ανεξάρτητα εποχής ή συνθηκών πρέπει να είναι η εξασφάλιση θερμοκρασίας 12oC έως το πολύ 25oC στο εσωτερικό του στάβλου σε συνδυασμό της εναλλαγής του αέρα -όταν υπάρχει κλιματισμός- τουλάχιστον μία φορά την ώρα προς απομάκρυνση της αμμωνίας.
- Η στρωμνή: πρέπει να 'χει ομοιόμορφο πάχος τουλάχιστον 10 εκ., να είναι στεγνή, καθαρή και να κατασκευάζεται σωστά. Το μισό άχυρο στρωμνής για μία εβδομάδα στρώνεται ομοιόμορφα και συμπιέζεται καλά. Μετά κάθε πρωί η λερωμένη από κόπρανα/ούρα στρωμνή αφαιρείται κι ανανεώνεται με φρέσκια, στο δε τέλος μίας ή δύο εβδομάδων η στρωμνή αφαιρείται, πλένεται το δάπεδο και μπαίνει νέα στρωμνή. Το ίδιο ισχύει στην περίπτωση που αντί αχύρου (προτιμητέο αυτό της κριθής) χρησιμοποιείται πριονίδι ή ροκανίδια, αφού πρώτα γίνει έλεγχος ότι είναι απαλλαγμένα από ξένες ύλες ή μεταλλικά αντικείμενα. Τέλος δε συνιστώνται τα δάπεδα από καουτσούκ χωρίς στρωμνή, γιατί μπορεί να βλάψουν την υγεία.
- Ο εξοπλισμός:
Σε κάθε στάβλο πρέπει να υπάρχουν σιλό, αεροστεγή κιβώτια ή βαρέλια αποθήκευσης κριθής και βρώμης εφοδιασμένα με "μέτρο" χορήγησης, χειράμαξες, φτυάρια και δικράνες, κουβάδες ή ατομικές υδρίες (σε μη αυτόματη πότιση) και, φυσικά, πολλές σκούπες. Σε στάβλους με άλογα-αθλητές ατομικά κιβώτια για τα σύνεργα δερματοκομίας και φοριαμοί για τα ατομικά είδη των ιδιοκτητών τους. Τέλος σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να δανείζονται τα είδη δερματοκομίας γιατί μπορεί να μεταδόσουν δερματοπάθειες.
- Η καθαριότητα:
Η ρουτίνα καθαριότητας κάθε ειδους στάβλου ή ιπποστασίου είναι ημερήσια, εβδομαδιαία, μηνιαία και εξάμηνη. Κάθε μέρα καθαρίζονται οι φάτνες, οι χορτοδόχοι κι η στρωμνή και πλένονται οι διάδρομοι δυο φορές. Μια φορά την εβδομάδα πλένονται με ζεστο νερό όλα τα παραπάνω και μία φορά το μήνα όπου είναι εφικτό επιχρίζονται με ασβέστη οι τοίχοι. Κάθε εξάμηνο γίνεται πλήρης απολύμανση των στάβλων.
- Οι απολυμάνσεις:
Έχουν σκοπό την εξάλειψη βλαπτικών μικροοργανισμών, που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες ή επιζωοτίες, άρα έχουν ρόλο προληπτικό και κατασταλτικό. Πέραν των περιοδικών εξάμηνων απολυμάνσεων που είναι προληπτκές υπάρχουν οι έκτακτες μόλις εμφανιστούν κρούσματα μεταδοτικής πάθησης ακόμακι όταν αυτή είναι δερματική. Οι έκτακτες απολυμάνσεις δεν περιορίζονται στους στάβλους, ποτίστρες κ.λπ, αλλά επεκτείνονται στα είδη σαγής-χαλίνωσης, κουβέρτες, σκεύη διατροφής και όποιο άλλο στοιχείο έρχεται σε επαφή με τα ζώα. Σήμερα υπάρχουν απολυμαντικά μέσα υπό μορφή σκόνης ή υγρού, συνήθως αμμωνιακές ενώσεις, που εξασφαλίζουν την απολύμανση των στάβλων όταν ρίχνονται στη στρωμνή ή καταιωνίζονται σε τοίχους (σε ορισμένη ποσότητα ανά m2), είναι όμως αρκετά δαπανηρά παρά την πρακτικότητά τους.
- Οι απομονώσεις: μαζί με τις έκτακτες απολυμάνσεις είναι ένα σπουδαίο προληπτικό μέτρο περιορισμού επιζωοτιών σε κάθε στάβλο ή ιπποστάσιο. Κάθε νέο άλογο, ιδίως εξωτερικού (ή με άγνωστο ιστορικό) που εισέρχεται στο στάβλο πρέπει μαζί με τον άμεσο εμβολιασμό και αποπαρασίτωση να απομονώνεται για 1,5 με 2 μήνες. Αν τυχόν υπάρχουν άλογα με ύποπτα συμπτώματα ασθένειας ή/και θάνατοι από κάποια μεταδοτική ασθένεια, απαιτείται η απολύμανση όχι μόνο των στάβλων/ποτιστρών κ.λπ., αλλά και της σαγής, των ατομικών ειδών τους, καθώς και όλου του προσωπικού. Στην είσοδο του στάβλου τοποθετείται αντισηπτικό διάλυμα, που ανανεώνεται κάθε 24ωρο και από μέσα του περνούν άνθρωποι και ζώα. Ρούχα, κουβερτες και υποδήματα πλένονται και απολυμαίνονται, τα δε είδη σαγής πλένονται με βραστό νερό, εμβαπτίζονται σε απολυμαντικό διάλυμα και αφήνονται να στεγνώσουν στην ύπαιθρο. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα μέρη σαγής που εφάπτονται στο σώμα (λ.χ. εφίππια, έποχα), καθώς και στα είδη χαλίνωσης (λ.χ. στομίδες), που μεταφέρουν παθογόνα μικρόβια της στοματικής ή φαρυγγικής κοιλότητας (λ.χ. στρεπτόκοκκο). Τέλος, όλα τα είδη δερματοκομίας πρέπει να απολυμαίνονται με εμβάπτιση σε διάλυμα για 15 λεπτά και να αφήνονται για στέγνωμα στην ύπαιθρο χωρίς να προηγηθεί έκπλυση.
Βιβλιογραφία
