Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Προκαρυωτικές ασθένειες αμπέλου"

Τελευταία αναθεώρηση της 04:58, 6 Αυγούστου 2013

Βακτηριακή νέκρωση

Η ασθένεια αυτή είναι πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας και προκαλεί πολύ σοβαρές ζημιές στα πυρηνόκαρπα, ιδιαίτερα στην βερικοκιά (die back, gummosis), στο αμπέλι (dying arm), στα εσπεριδοειδή (ιδιαίτερα στην λεμονιά) και στην φιστικιά.

Η συμπτωματολογία της ασθένειας στα πυρηνόκαρπα, στα εσπεριδοειδή και στην φυστικιά, είναι κοινή. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της προσβολής είναι η παρουσία διογκωμένων ελκών με επιμήκεις ρωγμές στα κλαδιά ή στον κορμό του δένδρου. Η μόλυνση ξεκινάει από τομές κλαδέματος απ' όπου συνήθως βγαίνει άφθονο κόμμι. Σε τομή του προσβεβλημένου τμήματος στην περιοχή των ελκών παρατηρείται χαρακτηριστικός καστανός μεταχρωματισμός του ξύλου. Τελικά, τα προσβεβλημένα κλαδιά και οι βραχίονες ξηραίνονται, συνήθως το καλοκαίρι. Στη βερυκοκιά, όπου απαντάται συχνότερα η ασθένεια, ιδιαίτερα ευπαθής ποικιλία είναι το Υπερπρώϊμο Τύρινθας ενώ λιγότερο ευαίσθητη η ποικιλία Μπεμπέκου.

Στο αμπέλι, η μόλυνση ξεκινά από τις τομές κλαδέματος, από όπου εισέρχεται ο μύκητας (παράσιτο πληγών). Οι προσβεβλημένοι ιστοί νεκρώνονται και παρατηρείται σε τομή καστανός μεταχρωματισμός του ξύλου, που παραμένει όμως σκληρό όπως το υγιές. Από τους προσβεβλημένους βραχίονες προκύπτει ασθενική και παραμορφωμένη βλάστηση (νάνοι βλαστοί, βραχυγονάτωση, παραμορφωμένα και χλωρωτικά φύλλα). Όταν η ασθένεια δεν έχει προχωρήσει ακόμη πολύ, νέα υγιής βλάστηση, χωρίς σταφύλια, μπορεί να καλύψει την ασθενική και μαζί και τις πρώτες ενδείξεις για την ασθένεια. Αυτή αναπτύσσεται αργά και έχει τελικό αποτέλεσμα την ξήρανση των πρέμνων.

Προσβάλλονται συνήθως πρέμνα ηλικίας πάνω από 10 ετών. Η ευπάθεια των τομών κλαδέματος εξαρτάται από την εποχή εκτέλεσής του. Όταν γίνει στην περίοδο ληθάργου (χειμώνας) οι τομές παραμένουν για μεγαλύτερο διάστημα ευπαθείς. Αντίθετα, αν γίνει όταν αρχίσει το «φούσκωμα των ματιών», οι τομές είναι πρακτικά ανθεκτικές λόγω της «δακρύρροιας» (εκροής χυμών), που εμποδίζει τη μόλυνση από τα σπόρια του μύκητα. Τομές κλαδέματος, που γίνονται στο τέλος του χειμώνα, παραμένουν ευπαθείς για μερικές εβδομάδες. Ανάμεσα στις ποικιλίες περισσότερο ευαίσθητες είναι το Σαββατιανό, η Σουλτανίνα, το Κάρντιναλ, το Ραζακί, το Ξινόμαυρο, το Ασύρτικο. Η ασθένεια προκαλείται από τον ασκομύκητα Eutypa lata με αγενή μορφή Cytospporina lata, η οποία δεν παίζει κάποιο ρόλο στον κύκλο της ασθένειας. Η ανάπτυξη των αναπαραγωγικών οργάνων του μύκητα (καρποφοριών, σπορίων) γίνεται αργά. Μετά την είσοδό του στο φυτό, ο μύκητας εγκαθίσταται αρχικά στο ξύλο, αργότερα στο κάμβιο και στο φλοιό, όπου αναπτύσσεται νεκρώνοντας τους ιστούς και σταδιακά προκαλεί την δημιουργία ελκών και τη νέκρωση βραχιόνων. Μετά 5 χρόνια από την μόλυνση στα ξηραμένα δένδρα ή στους νεκρούς προσβεβλημένους ιστούς σχηματίζονται οι καρποφορίες του (περιθήκια), απ’ όπου θα ελευθερώνονται τα ασκοσπόρια, τα οποία μεταφέρονται με τον αέρα σε μεγάλες αποστάσεις προκαλώντας νέες μολύνσεις. Πολύ σημαντικός παράγοντας για τον σχηματισμό των καρποφοριών του μύκητα και την ελευθέρωση των σπορίων του είναι η βροχή. Η μέση ετήσια βροχόπτωση μιας περιοχής πρέπει να είναι τουλάχιστο 420mm.

Για την αντιμετώπιση της ασθένειας συνιστώνται προληπτικά καταστροφή των προσβεβλημένων κλαδιών, αποφυγή εκτέλεσης μεγάλων τομών κατά το κλάδεμα, χρησιμοποίηση απολυμασμένων εργαλείων και απολύμανση των τομών κλαδέματος με τα κατάλληλα μέσα. Στις ευαίσθητες ποικιλίες σκόπιμο είναι επίσης να εκτελείται το κλάδεμα, όσο το δυνατόν αργότερα.

Καρκίνος

Προσβολή αμπέλου από καρκίνο

Σοβαρή ασθένεια της αμπέλου που οφείλεται στο βακτήριο Agrobacterium tumefaciens. Πρόκειται για την ίδια ασθένεια που προσβάλλει και τα μηλοειδή. Για λεπτομέρειες ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο. Προκαρυωτική ασθένεια μηλοειδών Καρκίνος.

Ίκτερος

Η ασθένεια είναι γνωστή και με το όνομα «χρυσή». Στην Ελλάδα παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το 1971 στην περιοχή της Λάρισας και αργότερα σε διάφορους αμπελώνες των Νομών Καβάλας και Μαγνησίας. Θεωρείται βέβαιο ότι η ασθένεια είναι διαδεδομένη και σε πολλές άλλες περιοχές της Χώρας μας.

Την άνοιξη παρατηρείται μια καθυστέρηση 1-2 εβδομάδων στην έκπτυξη των οφθαλμών στα προσβεβλημένα πρέμνα. Η βλάστηση στα ασθενή πρέμνα είναι μικρή, με μικρά μεσογονάτια και φύλλα καρουλιασμένα προς τα κάτω. Τα πλέον χαρακτηριστικά συμπτώματα εμφανίζονται στις αρχές του καλοκαιριού και γίνονται πιο έντονα το φθινόπωρο. Τα φύλλα κυρίως τα παλαιότερα και μεσαία, εμφανίζουν έντονο κιτρίνισμα κατά μήκος των κεντρικών νευρώσεων και κατά θέσεις ακανόνιστες κίτρινες κηλίδες οι οποίες αργότερα γίνονται νεκρωτικές. Οι κληματίδες, λόγω ελλιπούς ξυλοποιήσεως, παρουσιάζουν αυξημένη ελαστικότητα και κατά θέσεις δεν ωριμάζουν, γι' αυτό νεκρώνονται το χειμώνα.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ασθένειας αυτής της αμπέλου είναι η εμφάνιση στις αρχές του καλοκαιριού πολυάριθμων μικρών σχεδόν κυκλικών υπερυψωμένων κηλίδων που μοιάζουν με φλύκταινες στην επιφάνεια των κληματίδων. Οι βότρεις συνήθως αποξηραίνονται κατά την άνθηση. Η διάγνωση γίνεται με εμβολιασμό στην ποικιλία Baco 22A. Επίσης με μετάδοση σε ποώδεις ξενιστές και ορολογικές μεθόδους και τέλος με μοριακό υβριδισμό.

Η ασθένεια οφείλεται σε προκαρυωτικό οργανισμό τύπου μυκοπλάσματος. Το παθογόνο αίτιο μεταδίδεται με τον εμβολιασμό και με το έντομο Scaphoideus titanus (ομόπτερο τζιτζικάκι). Η ασθένεια έχει μέχρι τώρα διαπιστωθεί σε σοβαρή μορφή στις ποικιλίες Ραζακί και Ροδίτης και λιγότερο στις ποικιλίες Cardinal, Μοσχάτο Αμβούργου και Ιταλία. Για την καταπολέμηση της ασθένειας συνιστάται η χρησιμοποίηση πολλαπλασιαστικού υλικού που να προέρχεται από αποδεδειγμένως αμόλυντες περιοχές. Θεραπεία μολυσμένων κληματίδων μπορεί να γίνει με εμβάπτισή τους σε νερό θερμοκρασίας 50^oC επί 45 λεπτά.

Ασθένεια Pierce

Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή αδροβακτηριώση, που δύσκολα αντιμετωπίζεται.

Τα προσβεβλημένα πρέμνα παρουσιάζουν έντονη καχεξία, συμπτώματα ελλείψεως νερού, νέκρωση της περιφέρειας του ελάσματος των φύλλων, μειωμένη παραγωγή και τελικά ξηραίνονται. Την άνοιξη παρατηρείται καθυστερημένη, μέχρι 2 εβδομάδες, έκπτυξη των οφθαλμών στα χρονίως προσβεβλημένα πρέμνα. Στις κεφαλές και βραχίονες που εμφάνισαν συμπτώματα το προηγούμενο φθινόπωρο, η νέα βλάστηση παρουσιάζει έντονο νανισμό, παραμόρφωση των φύλλων και χλώρωση, μεταξύ των νευρώσεων του ελάσματος.

Τα ασθενή φύλλα ξηραίνονται βαθμιαία και πέφτουν ενώ οι μίσχοι τους παραμένουν προσκολλημένοι στις κληματίδες. Οι προσβεβλημένες κλιματίδες ξυλοποιούνται μόνο κατά θέσεις και τα παραμένοντα πράσινα μέρη τους νεκρώνονται από τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Οι βότρεις των ασθενών κληματίδων, παύουν να αναπτύσσονται, μαραίνονται και αποξηραίνονται.

Το παθογόνο εγκαθίσταται και πολλαπλασιάζεται στα αγγεία του ενεργού ξύλου. Έχει ευρύτατο κύκλο ξενιστών. Πολλοί από τους αυτοφυείς ξενιστές του παθογόνου ενώ είναι μολυσμένοι δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Τα φυτά αυτά αποτελούν σημαντικές εστίες διαχειμάσεως του βακτηρίου και πηγές μολυσμάτων για νέες προσβολές της αμπέλου. Η ασθένεια μεταδίδεται στη φύση με πάρα πολλά είδη εντόμων και με το πολλαπλασιαστικό υλικό. Δεν μεταδίδεται μηχανικώς.

Ο συνήθης χρόνος επωάσεως της ασθένειας είναι 30 ημέρες. Διάγνωση της ασθένειας μπορεί να γίνει με βάση τα συμπτώματα των πρέμνων ή με μετάδοσή σε φυτά δείκτες με εμβολιασμό ή με έντομα φορείς. Συχνά χρησιμοποιούνται σαν δείκτες οι ποικιλίες αμπέλου: Carignane, Emperor, Palomino. Επίσης χρησιμοποιείται η μέθοδος ELISA με απομόνωση του παθογόνου σε εκλεκτικά θρεπτικά υποστρώματα.

Η καταπολέμηση γίνεται με χρήση απολύτως υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού. Επιβάλλεται η αποφυγή εισαγωγής στη Χώρα μας πολλαπλασιαστικού υλικού φυτών – ξενιστών του παθογόνου από μολυσμένες χώρες (ΗΠΑ, Μεξικό).