Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Μάνγκο φυτό"

Αναθεώρηση της 14:37, 4 Νοεμβρίου 2014

Γενικά στοιχεία

Το μάνγκο κατάγεται από την Ινδία και τη Βούρμα. Αναφέρεται ότι στην Ινδία καλλιεργείται πάνω από 4000 χρόνια και ότι καταλαμβάνει έκταση 10.000.000 στρεμμάτων. Η ετήσια παγκόσμια παραγωγή ανέρχεται σε 14.961.000 τόνους (FAO, 1988) με την Ινδία να παράγει το 75% αυτής. Επίσης καλλιεργείται ευρέως στο Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Βούρμα, Ταϊλάνδη, Φιλιππίνες, Μαλαισία, Ινδονησία, Βιετνάμ, Σρι Λάνκα, Κίνα, Νότια Αφρική, Αυστραλία, Μεξικό, Βραζιλία, Κένυα, Τανζανία, Αίγυπτο, Κούβα και σε μικρότερη έκταση στη Χαβάη και στη φλόριδα των Η.Π.Α. Στην Ελλάδα δεν καλλιεργείται συστηματικά, αλλά απαντά σποραδικά στην Κρήτη. Οι ώριμοι καρποί τρώγονται ως επιδόρπιο. Θεωρείται το πιο δημοφιλές φρούτο στην ανατολή και περιγράφεται ως ο βασιλιάς των φρούτων. Οι καρποί των δένδρων, που προήλθαν από σπορόφυτα, είναι ινώδεις, υδαρείς και μη ευχάριστης γεύσης. Αλλά οι καλές ποικιλίες παράγουν μαλακούς κιτρινόσαρκους καρπούς με καλή γεύση. Επίσης οι ώριμοι καρποί χρησιμοποιούνται για την παραγωγή χυμών και οι άγουροι για την παρασκευή τουρσιού. Ακόμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κατεψυγμένος, αποξηραμμένος, κονσερβοποιημένος ή για την παρασκευή μαρμελάδας και μανγκόπιτας. Η σάρκα των ώριμων καρπών περιέχει 15% σάκχαρα, κυρίως σακχαρόζη, είναι πλούσια σε βιταμίνη Α και πτωχή σε βιταμίνες B και C.^[1]

Βοτανικά χαρακτηριστικά

Φύλλο μάνγκο

Το μάνγκο ανήκει στην οικογένεια Lauraceae και το επιστημονικό βοτανικό όνομά του είναι Mangifera indica L. Διακρίνουμε δε τρία υποείδη:

1) Των Δυτικών Ινδιών, που καλλιεργείται στην Ινδία, Πακιστάν και Μπανγκλαντές και παράγει έγχρωμους και εκλεκτής γεύσης καρπούς. Είναι είδος μονοεμβρυονικό και πρέπει να αναπαράγεται αγενώς. Οι σπουδαιότερες ποικιλίες του υποείδους αυτού είναι οι <<Alfonso>>, <<Mulgoba>>, <<Haden>> και <<Tommy Atkins>>. 2) Της Ινδοκίνας, που παράγει συγκριτικά με το υποείδος των Δυτικών Ινδιών, μικρότερους σε μέγεθος καρπούς, λιγότερο ελκυστικούς, κιτρινοπράσινου χρωματισμού, με σάρκα χωρίς ίνες και εκλεκτής γεύσης. Το υποείδος αυτό είναι πολυεμβρυονικό και αναπαράγεται γενετικά πιστά με σπόρο. Οι ποικιλίες του υποείδους αυτού είναι γνωστές με την ονομασία της περιοχής απ' όπου προέρχονται, όπως Cambodiana, Carabao και Pico. 3) Του δυτικού ημισφαιρίου, όπου καλλιεργείται και αποτελείται από σπορόφυτα διαφόρων τύπων και δεν ανήκει στα προηγούμενα υποείδη. Παράγει καρπούς χρώματος κυρίως πράσινου, με κατώτερη γεύση.

Το μάνγκο είναι δένδρο αειθαλές, μεγάλου μεγέθους. Τα φύλλα εκπτύσσονται σε κόκκινες βλαστήσεις, που αργότερα αποκτούν πράσινο χρωματισμό και διατηρούνται στο δένδρο πάνω απ' ένα χρόνο. Οι Ταξιανθίες παράγουν χιλιάδες άνθη, από τα οποία τα περισσότερα είναι αρσενικά, αλλά μερικά είναι ερμαφρόδιτα. Το ποσοστό των τέλειων ανθέων κυμαίνεται από 1-36% (Purseglove, 1968) ή πάνω από το 75% (Chandler, 1958). Η βλάστηση του δένδρου αναπτύσσεται κατά κύματα. Στα καρποφόρα δένδρα, οι βλαστήσεις του πρώτου κύματος παράγονται από τους επάκριους οφθαλμούς βλαστών του προηγούμενου έτους και στερούνται ανθέων, οι του δεύτερου κύματος παράγονται από πλάγιους οφθαλμούς, που επάκρια της βλάστησης σχηματίζουν ταξιανθία, που θα δώσει λίγους ή και καθόλου καρπούς. Ένα τρίτο κύμα βλάστησης παράγεται από πλάγιους οφθαλμούς βλαστών, που ωρίμασαν τους καρπούς και είναι τέταρτο από πλάγιους οφθαλμούς βλαστών που έχουν εξασθενήσει από την τρέχουσα ή την παραγωγή του προηγούμενου χρόνου. Ο καρπός είναι δρύπη και ποικίλλει σε μέγεθος, βάρους από 85 gr έως και 2.5 kg, τούτου εξαρτωμένου από την ποικιλία. Οι καρποί κάποιων ποικιλιών έχουν σάρκα ινώδη και κατά συνέπεια είναι δυσκολοφάγωτοι.^[1]

Κλιματικές συνθήκες

Αν και το μάνγκο είναι ένα καθαρά τροπικό φυτό, τα ενήλικα δένδρα αντέχουν σε θερμοκρασία μέχρι -4⁰C για λίγες μέρες. Τα νεαρά δένδρα και οι ενργά αυξανόμενοι βλαστοί καταστρέφονται στους - 1⁰C. Τα άνθη και οι μικροί καρποί ζημιώνονται, αν η θερμοκρασία πέσει στους 4⁰C για λίγες ώρες. Οι θερμοκρασίες από 24⁰C έως 27⁰C θεωρούνται ως οι πλέον κατάλληλες κατά τη βλαστική περίοδο, παράλληλα με υψηλή σχετική ατμοσφαιρική υγρασία. Το μάνγκο ανέχεται θερμοκρασίες μέχρι και 48⁰C. Η θερμοκρασία επηρεάζει το χρόνο άνθισης των δένδρων. Μια ψυχρή ή ξερή περίοδος, γενικά κατά το χειμώνα, η οποία αναστέλλει ή σταματά τη βλάστηση, επηρεάζει θετικά την προτροπή σχηματισμού των άνθεων. Το μάνγκο ευδοκιμεί σε περιοχές με υψηλή (2540 mm) ή χαμηλή (254 mm) βροχόπτωση. Βροχόπτωση ύψους 1000-1500 mm ετησίως και ομοιόμορφα κατανεμημένη κατά τη διάρκεια του έτους θεωρείται ως η πλέον ιδανική. Αν επικρατούν επί μακρόν ξερικές συνθήκες, τα δένδρα χρειάζονται πότισμα, για να δώσουν ικανοποιητική παραγωγή. Οι ραγδαίες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας μειώνουν σημαντικά την καρπόδεση. Καλύτερη καρπόδεση επιτυγχάνεται όταν, κατά την περίοδο της ανθοφορίας, το μηνιαίο ύψος βροχόπτωσης δεν υπερβαίνει τα 60 mm. Το μάνγκο απαιτεί ηλιόλουστες περιοχές.^[1]

Εδαφικές συνθήκες

Το μάνγκο αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε καλοαποστραγγιζόμενα αμμοπηλώδη έως πηλώδη εδάφη βάθους τουλάχιστον 1.5 - 1.8 μέτρα. Κατά την περίοδο της διάπαυσης ο υδατικός ορίζοντας πρέπει να είναι χαμηλά. Το pH του εδάφους πρέπει να είναι 5.5 - 7. Σε εδάφη με υψηλότερο pH παρατηρούνται τροφοπενιακά συμπτώματα σιδήρου και ψευδαργύρου. Το Μάνγκο μπορεί να καλλιεργηθεί σε ποικιλία εδαφών, από αλκαλικά, ασβεστώδη εδάφη έως αργιλώδη (Bally, 2006). Γενικά, υπερβολικά φτωχά εδάφη θα πρέπει να αποφεύγονται όπως και υπερβολικά γόνιμα εδάφη, αφού σε τέτοια πλούσια εδάφη προωθείται η υπερβολική βλάστηση του δέντρου σε βάρος της ανάπτυξης των ανθέων και καρπών (Λιονάκης, 2005). Καλύτερη παραγωγή δίδεται σε καλά στραγγιζόμενα αμμώδη ή ακόμα και πετρώδη εδάφη που στραγγίζουν γρήγορα μετά την υγρή περίοδο, αναγκάζοντας τα δέντρα σε μια λανθάνουσα περίοδο, απαραίτητη για μια καλή επερχόμενη ανθοφορία. Το κατάλληλο pH για την καλλιέργεια του Μάνγκο βρίσκεται μεταξύ 6 και 7,2. Σε pH εδάφους 5,5 επίσης μπορεί να γίνει η καλλιέργεια του Μάνγκο, αρκεί το ανταλλάξιμο Α1 του εδάφους να μην είναι πάνω από 30ppm. Το ελεύθερο CaCO3 δεν φαίνεται να έχει μεγάλη επίδραση στην ανάπτυξη των δέντρων. Μέχρι 200ppm Ca στο εδαφικό διάλυμα είναι απαραίτητα.^[1]

Επικονιάση - Γονιμοποίηση

Οι περισσότερες ποικιλίες του μάνγκο είναι αυτογόνιμες, αλλά υπάρχουν όμως και ποικιλίες που είναι μερικώς αυτόστειρες. Η μεταφορά της γύρης γίνεται με τα έντομα. Οι ισχυροί άνεμοι, η βροχή και οι θερμοκρασίες κάτω απο 15^oC επηράζουν αρνητικά την επικονίαση των ανθέων. Το μάνγκο χαρακτηρίζεται από μεγάλη καρπόπτωση καθ' όλα τα στάδια αναπτύξεως του καρπού. Αναφερέται ότι μόνον το 1%ο των τελείων ανθέων εξελίσσονται σε ώριμους καρπούς. Επίσης το μάνγκο παρουσιάζει τάση παρενιαυτοφορίας. Οι παράγοντες που εμπλέκονται στο φαινόμενο αυτό είναι οι βροχοπτώσεις, η υψηλή σχετική ατμοσφαιρική υγρασία, η χαμηλή σχέση C/N, η έλλειψη θρεπτικών στοιχείων, οι προσβολές από μύκητες και έντομα, το χαμηλό ποσοστό των τελείων ανθέων και η ορμονική ανισορροπία. Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν τη ζωηρότητα της βλάστησης και κατά συνέπεια την παραγωγή του επόμενου έτους. Η βελτίωση των πιο πάνω παραγόντων και η αποφυγή καλλιέργειας κάποιων έντονα παρενιαυτοφορουσών ποικιλιών μπορεί να περιορίσουν το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας στο μάνγκο. Ως επετειοφορούσες χαρακτηρίζονται οι ποικιλίες Tommy Atkins, Keitt, Kent και Pope. Η ωρίμαση των καρπών λαμβάνει χώρα περίπου 105-140 ημέρες μετά την άνθιση.^[1]

Πολλαπλασιασμός

Το μάνγκο πολλαπλασιάζεται δι' εμβολιασμού των επιθυμητών ποικιλιών επί υποκειμένων σποροφύτων ή κλωνικών. Τα υποκείμενα πρέπει να δίνουν δένδρα ομοιόμορφα, ανεκτικά στις αρρώστιες του εδάφους και με ομαλή καρποφορία. Προτιμούνται σπόροι από πολυεμβρυονικές ποικιλίες όπως είναι οι <<Pahutan>>, <<Goa>>, <<Golek>>, <<Arumanis>>, <<Sabre>>. Η <<Sabre>> προκαλεί και νανισμό στα δένδρα. Από τις μεθόδους εμβολιασμού εφαρμόζονται και οι εγκεντρισμοί. Τα σπορόφυτα από μια πολυεμβρυονική ποικιλία είναι κατά 75% νουκελλικά. Οι σπόροι του μάνγκο χάνουν γρήγορα τη βλαστική τους ικανότητα και γι' αυτό πρέπει να διατηρούνται σε υγροσκοπικό υλικό εντός ψυγείου για χρονικό διάστημα μέχρι 100 ημερών, διαφορετικά θα πρέπει να σπέρνονται αμέσως μετά τη συγκομιδή τους. Η σπορά γίνεται σε αποστάσεις 30 cm μεταξύ των γραμμών και 15 cm επί της γραμμής και σε βάθος 5 cm. Ο σπόρος βλαστάνει σε χρονικό διάστημα 20 ημερών και η σπορά μπορεί να γίνει κατ' ευθείαν στον αγρό ή κατά προτίμηση στο φυτώριο. Στην Ινδία δημοφιλέστερη μέθοδος εμβολιασμού είναι ο εμβολιασμός δια προσεγγίσεως, ενώ στις άλλες χώρες προτιμάται ο ενοφθαλμισμός. Ο πολλαπλασιασμός του μάνγκο με μοσχεύματα ή καταβολάδες είναι δύσκολος. Τα σπορόφυτα μπαίνουν σε καρποφορία από το 5ο - 7ο έτος της ηλικίας τους, ενώ τα εμβολιασμένα φυτά από το 3ο - 4ο έτος της ηλικίας τους σε πλήρη καρποφορία από το 6ο - 8ο έτος αυτής. Η παραγωγική τους ζωή υπολογίζεται σε 40 και πλέον χρόνια.^[1]

Ποικιλίες

Οι περισσότερες ποικιλίες του μάνγκο προέκυψαν ως τυχαία σπορόφυτα. Οι σπουδαιότερες ποικιλίες αυτού είναι: οι Alphonso (εκλεκτής ποιότητας), Pairi (καλής ποιότητας), Banganpalli (καλής ποιότητας), Mulgoa (εκλεκτής ποιότητας), Neelum (καλής ποιότητας), Suvarnarenkha (μέτριας ποιότητας), Bombai (μέτριας ποιότητας), Golek, Arymanis, Manalagi, Haden, Irwin, Tommy Atkins και Keitt (καλής ποιότητας). Οι Alphonso και Pairi ευδοκιμούν σε υγρά κλίματα.^[1]

Ασθένειες

Οι σημαντικότερες ασθένειες που προσβάλλουν το Μάνγκο είναι οι εξής: Ανθράκωση. Προκαλείται από τον μήκυτα Colletotrichum gloeosporioides και είναι η πιο σημαντική μυκητολογική ασθένεια του Μάνγκο. Ο μύκητας προσβάλλει άνθη, νέους καρπούς, φύλλα, κλαδιά ακόμα και βλαστούς. Επίσης μπορεί να προσβάλλει και τα ώριμα φρούτα μετά την συγκομιδή τους. Τα συμπτώματα εμφανίζονται ως μαύρες, ελαφρώς βυθισμένες κηλίδες ακανόνιστου σχήματος που σταδιακά διευρύνονται προκαλώντας σήψη των ανθέων. Στα φύλλα, τα κλαδιά και τους βλαστούς εμφανίζονται επίσης μαύρες κηλίδες. Όταν ο καρπός προσβληθεί εμφανίζονται μαύρες βυθισμένες κηλίδες και γρήγορα ο καρπός σαπίζει και πέφτει. Συνήθως για την αντιμετώπιση του μύκητα χρησιμοποιούνται προληπτικά μέτρα προστασίας εφαρμόζοντας μυκητοκτόνα στα ευαίσθητα μέρη του δέντρου, ξεκινώντας τους ψεκασμούς όταν τα άνθη αρχίζουν να ανοίγουν. Ψωρίαση. Οφείλεται στον μύκητα Elsinoe mangiferae. Ο μύκητας προσβάλλει τα φύλλα, τα άνθη, τους καρπούς και τα κλαδιά του Μάνγκο.Τα αρχικά στάδια ανάπτυξης αυτού του μύκητα μοιάζουν με αυτά του μύκητα της ανθράκωσης. Οι αλλοιώσεις που εμφανίζονται στον καρπό συνήθως καλύπτονται από τις καφέ εξανθήσεις του μύκητα. Επιπλέον, προκαλείται παραμόρφωση των φύλλων. Εφόσον γίνεται προληπτικός ψεκασμός για τον μύκητα της ανθράκωσης τότε έμμεσα καταπολεμάται και ο μύκητας της ψωρίασης. Ωίδιο. Η ασθένεια οφείλεται στον μύκητα Oidium sp. Προσβάλλονται φύλλα, άνθη και νέοι καρποί κατά τη διάρκεια του ξηρού καιρού, την Άνοιξη. Οι μολυσμένοι ιστοί καλύπτονται με το λευκό μυκήλιο και τις καρποφορίες του μύκητα που μοιάζουν με αραχνοειδές χνούδι. Συμπτώματα παρατηρούνται και κατά μήκος του κεντρικού νεύρου του φύλλου ή στην κάτω επιφάνεια του και το μυκήλιο του μύκητα γίνεται σταδιακά σκούρο καφέ με ελαιώδη επιφάνεια καθώς τα φύλλα ωριμάζουν. Σε σοβαρές προσβολές παρατηρείται καταστροφή των ταξιανθιών με αποτέλεσμα την αποτυχία της καρπόδεσης. Η ασθένεια καταπολεμάται με την εφαρμογή θείου ή άλλων ωιδιοκτόνων σκευασμάτων. Xanthomonas campestris είναι βακτηριακά είδη που προκαλούν μια ποικιλία ασθενειών στα φυτά.

Pectobacterium carotovorum είναι ένα βακτήριο της οικογένειας Enterobacteriaceae, που παλαιότερα ήταν μέλος του γένους Erwinia. Το είδος είναι παθογόνο φυτό με ποικίλο φάσμα ξενιστών, συμπεριλαμβανομένων πολλών γεωργικώς και επιστημονικά φυτικών ειδών. Αυτό προκαλεί τα κύτταρα να ξεχωρίσουν, μια ασθένεια από παθολογικούς και όρο βακτηριακής σήψεως. Συγκεκριμένα, προκαλεί τα ζαχαρότευτλα αγγειώδεις νέκρωση και μελάνωση των γεώμηλων και άλλα λαχανικά (εξού και το όνομα carotovora) καθώς και οι βλέννες ροής σε πολλά διαφορετικά είδη δέντρων. Αυτό το βακτήριο είναι πανταχού παρόν παθογόνο φυτό με ένα ευρύ φάσμα ξενιστών (καρότο, πατάτα, ντομάτα, καταπράσινα χόρτα και άλλα κολοκυθοειδή, κρεμμύδι, πράσινες πιπεριές και Αφρικανικά ιώδη), μπορεί να προκαλέσει ασθένεια σε σχεδόν οποιοδήποτε φυτικό ιστό καταπατά. Είναι πολύ οικονομικά σημαντικός παθογόνος παράγοντας σε όρους postharvest ζημιές και μια κοινή αιτία παρακμής στην αποθήκευση φρούτων και λαχανικών. Διάσπαση που προκλήθηκε από E. carotovora είναι συχνά και απλώς αναφέρονται ως βακτηριακή σήψη (πρότυπο BSR), αν και αυτό μπορεί επίσης να προκληθεί από άλλα βακτήτρια. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις ή μέρη των φυτών μπορεί να αντισταθούν σε εισβολή βακτηρίων, εκτός εάν υπάρχει κάποιο είδος πληγής. Υψηλή υγρασία και θερμοκρασίες γύρω στους 30⁰C ευνοούν την ανάπτυξη της παρακμής. Μεταλλαγμένες μορφές μπορεί να παραχθούν που είναι λιγότερο κακοήθη.

Agrobacterium tumefaciens (επικαιροποιημένο επιστημονικό όνομα Rhizobium rabiobacter) είναι ο αιτιώδης παράγοντας της ασθένειας κορυφής θράσους (το σχηματισμό όγκων) σε πάνω από 140 είδη Eudicot. Είναι σχήματος ράβδου και είναι γραμμάριο αρνητικού βακτηρίου εδάφους. Τα συμπτώματα που προκαλούνται από την παρεμβολή ενός μικρού τμήματος του DNA (γνωστό ως T-DNA, για μεταφορά DNA), από ένα πλασμίδιο, στο φυτικό κύτταρο που είναι ενσωματωμένο σε μια ημι-τυχαία θέση στο φυτικό γονιδίωμα. Agrobacterium tumefaciens αποτελεί alphaproteobacterium της οικογένειας Rhizobiaceae, η οποία περιλαμβάνει το άζωτο για καθορισμό καλλιεργειών οσπριοειδών συμβιωτικούς οργανισμούς. Σε αντίθεση με το άζωτο για τον καθορισμό των συμβιωτικών οργανισμών, όγκων που παράγουν το Agrobacterium είναι παθογόνα και δεν επωφελούνται του φυτού. Η μεγάλη ποικιλία των φυτών που επηρεάζεται από το Agrobacterium καθιστά μεγάλη ανησυχία για την γεωργική βιομηχανία.

Alternaria alternata είναι ένας μύκητας που έχει καταγραφεί προκαλώντας τα φύλλα επιτόπου και άλλες ασθένειες σε πάνω από 380 είδη φυτών. Πρόκειται για έναν ευκαιριακό παθογόνο παράγοντα, όπου πολλές φορές φορές φιλοξενεί προκαλώντας στα φύλλα κηλίδες, σαπίζει και διαβρώνει σε πολλά μέρη το φυτό.

Aspergillus niger είναι ένας μύκητας και ένα από τα πιο κοινά είδη του γένους Aspergillus. Αυτό προκαλεί μια ασθένεια αποκαλούμενη "μαύρο καλούπι" σε ορισμένα φρούτα και λαχανικά, όπως τα σταφύλια, τα κρεμμύδια και τα φιστίκια, και είναι μια κοινή επιμόλυνση των τροφίμων. Είναι πανταχού παρούσα στο χώμα και συνήθως αναφέρεται από εσωτερικούς χώρους όπου οι μαύρες αποικίες μπορεί να συγχέονται με εκείνες των Stachybotrys (είδη που έχουν επίσης ονομαστεί "μαύρο καλούπι"). Ορισμένα στελέχη του Aspergillus niger, έχουν αναφερθεί για να παράγουν ισχυρές μυκοτοξίνες που ονομάζονται ωχρατοξίνες - (ochratoxins). Άλλες πηγές διαφωνούν, υποστηρίζοντας ότι η παρούσα έκθεση βασίζεται σε κακή αναγνώριση των ειδών μυκήτων (αιτιολογική σκέψη χρειάζεται). Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι μερικές φορές αληθεύει ότι τα στελέχη Aspergillus niger παράγουν ωχρατοξίνη Α.

Εχθροί

Σχετικές σελίδες

• Καλλιέργεια μάνγκο

• Μάνγκο προϊόν

• Γενικά στοιχεία μάνγκο

• Βοτανικά χαρακτηριστικά μάνγκο

• Κλιματικές συνθήκες μάνγκο

• Εδαφικές συνθήκες μάνγκο

• Επικονιάση - Γονιμοποίηση μάνγκο

• Πολλαπλασιασμός μάνγκο

• Ποικιλίες μάνγκο

• Ασθένειες μάνγκο

• Εχθροί μάνγκο

Βιβλιογραφία

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6} Ειδική δενδροκομία Τόμος V "Τροπικά φυτά", Ποντίκη Κων/νου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.