Ασθένειες κολοκυθιάς
Τήξη σπορείων
Η ασθένεια αυτή οφείλεται στους μύκητες Pythium sp. και Rhizoctonia solani. Οι μύκητες αυτοί προσβάλλουν τα πολύ νεαρά φυτά στο σπορείο και προκαλούν πολύ σημαντικές ζημιές. Αναπτύσσονται στο λαιμό των φυταρίων, με αποτέλεσμα τη σήψη, το μαρασμό και την καταστροφή τους. Για την πρόληψη της ασθένειας συνιστάται πάντοτε η χρησιμοποίηση νέου υποστρώματος στο σπορείο, η απολύμανση τόσο του υποστρώματος όσο και όλων των μέσων που χρησιμοποιούνται στο σπορείο, η χρησιμοποίηση υγιούς σπόρου, η αποφυγή υπερβολικής υγρασίας και σχετικά αραιή σπορά. Θεραπευτικά μόλις εμφανιστεί η ασθένεια, μπορεί να γίνει ριζοπότισμα στο σπορείο με Thiram (15gr/10lt νερού) ή Captan (10gr/10lt νερού) ή Zinep (10gr/10lt νερού). Επιπλέον μπορεί να γίνει συνδυασμός των φαρμάκων αυτών με το Benlate ή το Topsin, για καλύτερο έλεγχο των παθογόνων στο υπόστρωμα.
Η ασθένεια μπορεί να προσβάλλει τα φυτά και στο χωράφι. Η προσβολή εμφανίζεται αρχικά στα κατώτερα φύλλα, υπό μορφή καστανών κηλίδων και εν συνεχεία προκαλείται ξήρανση του φυτού. Για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ασθένειας ισχύει ακριβώς το ίδιο με τις ενέργειες που κάνουμε στο σπορείο.
Περονόσπορος
Η ασθένεια αυτή οφείλεται στον μύκητα Pseudoperonospora cubensis. Πρώτα προσβάλλονται τα άκρα των φύλλων, όπου σχηματίζονται ελαιώδεις κηλίδες που μετά γίνονται καστανές. Οταν υπάρχει υψηλή σχετική υγρασία και χαμηλές θερμοκρασίες οι κηλίδες επεκτείνονται σε όλο το έλασμα, στο μίσχο και στο στέλεχος, ενώ με ξερό καιρό δεν αναπτύσσονται, ξεραίνονται και θρυματίζονται. Με υγρό καιρό στην κάτω επιφάνεια των φύλλων και στην περιφέρεια των κηλίδων αναπτύσσεται υπόλευκη εξάνθηση που χαρακτηρίζει την προσβολή από περονόσπορο. Οι μίσχοι των φύλλων κάμπτονται και τα φύλλα κρέμονται, ενώ όταν η προσβολή είναι έντονη ξεραίνονται ολόκληρα τα φυτά. Στους πράσινους καρπούς δημιουργούνται ελαιώδεις ακανόνιστου σχήματος κηλίδες και στη συνέχεια οι καρποί σαπίζουν από δευτερογενή προσβολή από άλλους μικροοργανισμούς. Η εξάνθηση του μύκητα ευνοείται από σχετική υγρασία 90-100% και θερμοκρασία 16-22 οC και η μόλυνση νέων φυτών έχει άριστη θερμοκρασία τους 20-25 οC.
Η αντιμετώπιση του περονόσπορου γίνεται με την εφαρμογή καλλιεργητικών μέτρων που αποσκοπούν στη μείωση της σχετικής υγρασίας και στο γρήγορο στέγνωμα των φυτών, καθώς και στη μείωση των μολυσμάτων με την απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας. Για την καταπολέμηση του περονόσπορου γίνονται ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα (οξυχλωριούχος χαλκός, ο μεταλλικός χαλκός και βορδιγάλειος πολτός) σε περιορισμένες δόσεις και εφαρμογές.
Βοτρύτης
Η ασθένεια αυτή οφείλεται στον Botrytis cinerea. Ο μύκητας εμφανίζεται σαν γκρίζα μούχλα που φέρει γκρίζες βοτρυώδεις καρποφορίες. Τα σπόρια του παθογόνου μεταφέρονται με τον αέρα και χρειάζεται υψηλή υγρασία για να βλαστήσουν και να αναπτυχθούν. Προσβάλλει όλα τα μέρη του φυτού, φύλλα, βλαστούς, στελέχη και κυρίως τους καρπούς. Αρκετά επικίνδυνη είναι η προσβολή των στελεχών, που τελικά ξηραίνονται, όταν η κηλίδα περιβάλλει το βλαστό, με σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή. Η αντιμετώπιση του βοτρύτη βασίζεται αρχικά σε καλλιεργητικά μέτρα προστασίας. Τα φυτά πρέπει να κλαδεύονται, ώστε να γίνεται καλός αερισμός για να στεγνώσουν τα φύλλα του ικανοποιητικά. Αποφυγή μεγάλων διακυμάνσεων της θερμοκρασίας που συντελούν στη συμπύκνωση σταγονιδίων και πρωϊνές αρδεύσεις, αποτελούν τα κυριότερα μέτρα υγιεινής. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και η προσπάθεια αποφυγής δημιουργίας πληγών στα φυτά και απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτικών μερών. Για τη χημική πρόληψη και καταπολέμηση χρησιμοποιούνται διάφορα μυκητοκτόνα όπως το Captan, Euparen, Daconil, Dicloran, Benlate, Ronilan, Neotopsin, Sumisclex.
Σκληρωτίνια
Οφείλεται στο μύκητα Sclerotinia sclerotiorum που προκαλεί προσβολές κοντά στην επιφάνεια του εδάφους στο στέλεχος του φυτού και τα κατώτερα φύλλα. Όταν επικρατούν συνθήκες υψηλής υγρασίας η προσβολή εμφανίζεται σαν υγρή σήψη, στη συνέχεια αναπτύσσεται το λευκό μυκήλιο του μύκητα και ακολουθεί η εμφάνιση των μαύρων σκληρωτίων του μύκητα. Αποτέλεσμα της προσβολής είναι η μάρανση και καταστροφή των φυτών.
Εναντίον της σκληρωτινίασης εφαρμόζονται μέτρα περιορισμού της εδαφικής υγρασίας, απομάκρυνση και καταστροφή των προσβεβλημένων φυτών, βαθύ όργωμα για κάλυψη των σκληρωτίων μετά το πέρας της καλλιέργειας και απολύμανση με ατμό ή ηλιοαπολύμανση. Για την αντιμετώπιση του παθογόνου χρησιμοποιείται κοπριά, η οποία τοποθετείται στην επιφάνεια του εδάφους γιατί εκλύει CO2 και έχει διαπιστωθεί ότι ο μύκητας είναι αρκετά ευπαθής στο CO2.
Ωΐδιο
Η ασθένεια αυτή οφείλεται στο μύκητα Sphaerotheca fuliginea. Ο μύκητας αυτός είναι υποχρεωτικό παράσιτο και μπορεί να διαχειμάσει με τα κονίδια μέσα και να μολύνει την καλλιέργεια. Τα κονίδια βλαστάνουν σε θερμοκρασίες γύρω στους 25oC και σε υψηλή σχετική υγρασία (90-100%). Το μυκήλιο αναπτύσσεται στην επιφάνεια των ιστών, αρχικά είναι υαλώδες και πυκνό και στη συνέχεια γίνεται καστανό. Τα κλειστοθήκια σπάνια δημιουργούνται. Η προσβολή ξεκινά κατά κηλίδες και επεκτείνεται γρήγορα. Στην αρχή εμφανίζονται ανοιχτόχρωμες κηλίδες στην επάνω επιφάνεια των φύλλων που στη συνέχεια επεκτείνονται, αποκτούν γκρίζο χρώμα και καλύπτουν ολόκληρο το έλασμα. Η προσβολή εμφανίζεται κυρίως σε πλήρως αναπτυγμένα φύλλα, ενώ σπάνια προσβάλλονται καρποί. Σε σοβαρή προσβολή ολόκληρα τα φυτά καταστρέφονται. Για να εμποδίσουμε τη διασπορά της ασθένειας ψεκάζουμε με αραιό διάλυμα χαλκού. Προληπτικά χρησιμοποιούμε ανθεκτικές ποικιλίες.
Αδρομυκώσεις
Οι αδρομυκώσεις οφείλονται στο Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici (φουζαρίωση), στο Verticillium dahilae και Verticillium albo-atrum (βερτισιλλίωση). Η φουζαρίωση παρουσιάζεται κυρίως το φθινόπωρο, άνοιξη και καλοκαίρι, ενώ η βερτισιλίωση το χειμώνα και φθινόπωρο, επειδή ευνοείται από χαμηλές θερμοκρασίες. Φυτά με περίσσεια αζώτου, έλλειψη ασβεστίου ή καλίου είναι ευαίσθητα στις αδρομυκώσεις. Τα παθογόνα των αδρομυκώσεων διατηρούνται στο έδαφος και στα φυτικά υπολείμματα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Από τη φουζαρίωση τα φυτά προσβάλλονται σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης, ενώ η βερτισιλίωση εμφανίζεται κυρίως από το δέσιμο των καρπών. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα των αδρομυκώσεων είναι ο γκρίζος μεταχρωματισμός των αγγείων που παρατηρείται όταν κάνουμε τομή στο στέλεχος. Τα προσβλημένα φυτά μαραίνονται, τα φύλλα τους κιτρινίζουν και τελικά ολόκληρο το φυτό ξεραίνεται.
Οι αδρομυκώσεις αντιμετωπίζονται με απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας, χρήση υγιούς σπόρου, αποφυγή μεταφοράς μολύσματος από υπαίθρια σε υπαίθρια με τα εργαλεία, νερό άρδευσης κλπ., αποφυγή άρδευσης με αλατούχα νερά επειδή ευνοούν την ανάπτυξη του φουζάριου και ισορροπημένη λίπανση με κάλιο, ασβέστιο και άζωτο. Ακόμη μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανθεκτικά υβρίδια και ποικιλίες, όμως σε πολύ μολυσμένα εδάφη και σε έντονες προσβολές από [Νηματώδη|νηματώδεις]] χάνεται η ανθεκτικότητά τους.
