Εχθροί φασολιάς

Βρούχος

Προσβεβλημένα ξηρά φασόλια από Βρούχο

Είναι το έντομο (Bruchus obtectus) που καταστρέφει τα αποθηκευμένα φασόλια (και γενικά όλα τα όσπρια), τρώγοντας μέσα στο σπόρο. Υπάρχουν διάφορα είδη βρούχων. Τα περισσότερα έχουν μόνο μία γενιά το χρόνο. Ο βρούχος των φασολιών έχει 3-7 γενεές. Το τέλειο έντομο παραμένει μέσα στο σπόρο κατά την αποθήκευσή του. Μετά τη φύτευση του σπόρου και όταν αυτός βραχεί και μαλακώσει το περίβλημά του, ο βρούχος βγαίνει προς τα έξω και κρύβεται σε διάφορα μέρη του φυτού. Όταν η θερμοκρασία ανέβει, περίπου πάνω από 15^oC, ζευγαρώνει και γεννά τα αυγά του στα πράσινα τρυφερά θυλάκια και μπαίνουν μέσα στους νέους σπόρους. Συνεχίζουν την ανάπτυξή τους μετά τη συγκομιδή μέσα στους ξηρούς σπόρους στην αποθήκη. Έτσι, τα φαγώσιμα όσπρια υποβαθμίζονται σε ποιότητα, είναι τρύπια, βγάζουν "αλεύρι" μέσα στη συσκευασία, αλλά και αυτά που πρόκειται να φυτευτούν χάνουν τη βλαστική τους ικανότητα. Η αντιμετώπιση των βρούχων γίνεται σε 2 στάδια ως εξής:

• Για μείωση της προσβολής στο χωράφι, χρησιμοποιούμε υγιή σπόρο, απαλλαγμένο από βρούχο για να μην μεταφερθεί στο χωράφι. Επιπλέον καταστρέφουμε τα υπολείμματα της καλλιέργειας αμέσως μετά τη συγκομιδή και κάνουμε ψεκασμούς νωρίς ανθίσουν τα φυτά που συνεχίζονται μέχρι να σχηματιστούν οι λοβοί.

• Για αποφυγή ζημιών κατά την αποθήκευση των οσπρίων, αποθηκεύουμε σε καθαρές αποθήκες. Ψεκάζουμε με κατάλληλα εντομοκτόνα και κάνουμε υποκαπνισμό των φασολιών αμέσως μετά τη συγκομιδή με κατάλληλα υποκαπνιστικά. Για μικρές ποσότητες οσπρίων που θα φαγωθούν (όχι για φύτευση) και πιθανόν να έχουν μέσα έντομα, τα τοποθετούμε μέσα σε φούρνο σε θερμοκρασία 100-125^oC για 3-4 ώρες. Μετά φυλάγονται σε εντομοστεγή δοχεία και σε αποθήκη με δίκτυα στις πόρτες και τα παράθυρα.

Κάμπιες

Εχθρός φασολιάς Κάμπιες

Αφίδες

Δράση μαύρης ψώρας σε φύλλο φασολιού

Οι αφίδες ή ψώρες είναι μικρά έντομα ωοειδούς σχήματος που ζουν σε μεγάλους πληθυσμούς πάνω στα φυτά, κυρίως στην κορυφή των νεαρών βλαστών και μετά σε όλο το φυτό. Υπάρχουν πολλά είδη αφίδων όπως η μαύρη ψώρα κουκιών (Aphis fabae) και η πράσινη ψώρα (Myzus persicae). Οι αφίδες απομυζούν τους χυμούς από τα φυτικά κύτταρα των φυτών. Τα κυριότερα συμπτώματα που παρατηρούνται από την προσβολή των αφίδων είναι η χλώρωση των φύλλων και αποβολή υων άνθεων, το καρούλιασμα και παραμόρφωση των φύλλων και βλαστών, την ανάπτυξη μελιτωδών εκκριμάτων στα φυτά και τους καρπούς καθώς και δευτερογενών μυκήτων με σκούρο μυκήλιο που δίνουν εμφάνιση καπνιάς στους προσβεβλημένους ιστούς. Μετακινούμενες από το ένα φυτό στο άλλο, οι αφίδες μεταδίδουν και ιώσεις, όπως το μωσαϊκό της φασολιάς. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται η χρήση κίτρινων κολλητικών παγίδων, η αφαίρεση των προσβεβλημένων βλαστών (σε μικρή προσβολή). Για το βιολογικό έλεγχο των εντόμων εισάγουμε στην καλλιέργεια τα Aphidius ervi (σκεύασμα ERVIPAR) και Aphelinus abdominalis (σκεύασμα APHILIN). Σε έντονες προσβολές μπορεί ακόμα να γίνει η εισαγωγή του Aphidoletes aphidimyza (σκεύασμα APHIDEND).

Τετράνυχος

Προσβολή φυτού φασολιάς από Τετράνυχο

Τα δύο βασικά είδη τετράνυχων που προσβάλλουν τη φασολιά είναι οι Tetranychus urticae και Tetranychus turkestani. Οι 2 αυτοί τετράνυχοι έχουν μεγάλο εύρος ξενιστών και προσβάλλουν τα περισσότερα είδη λαχανικών. Οι διαχειμάζουσες μορφές τους είναι τα γονιμοποιημένα θηλυκά άτομα πάνω στο έδαφος, σε φυτικά υπολείμματα, στις κατασκευές του θερμοκηπίου ή και σε δέντρα. Μόλις η θερμοκρασία ανέβει πάνω από τους 12^oC δραστηριοποιούνται και ωοτοκούν. Κάθε θηλυκό εναποθέτει 50-90 ωά. Η δραστηριότητα των ακαρέων παρατηρείται σε περιβάλλοντα με θερμοκρασία 10-40^oC (άριστη 26-33^oC) και σχετική υγρασία ατμόσφαιρας 30-70% (άριστη 30-55%). Η διάρκεια ζωής του ακαρέου είναι 7-30 ημέρες. Οι αποικίες σχηματίζονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, όπου δημιουργούνται ελαφρά σταχτιές κηλίδες. Οι προσβεβλημένοι νεαροί καρποί δεν αναπτύσσονται κανονικά και είναι μη εμπορεύσιμοι. Τα άνθη και οι νεαρές βλαστήσεις δεν προσβάλλονται συνήθως. Στις περιπτώσεις όμως που αναπτυχθούν μεγάλοι πληθυσμοί τότε μπορεί να προκαλέσουν κακή ανάπτυξη των φυτών, παραμόρφωση των φύλλων και πρόωρη ωρίμανση των καρπών. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται

• Η χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων κατά τη μεταφύτευση, η χρήση κίτρινων κολλητικών παγίδων.

• Η αφαίρεση των προσβεβλημένων βλαστών (σε μικρή προσβολή).

• Ακόμα το βαθύ όργωμα πριν την έναρξη της καλλιέργειας καταστρέφει τις διαχειμάζουσες μορφές των τετρανύχων καθώς τις παραχώνει σε μεγαλύτερο βάθος.

• Η αύξηση της απόστασης μεταξύ των φυτών για καλύτερο αερισμό.

• Η καταστροφή των ζιζανίων γύρω από την καλλιέργεια.

• Ο συχνός έλεγχος της καλλιέργειας στα σημεία που εντοπίζονται οι προσβολές.

• Βιολογική αντιμετώπιση με ωφέλιμα (π.χ αρπακτική αράχνη Phytoseilus persimilis)

Έντομα εδάφους

Τα έντομα που βρίσκονται στο έδαφος και προκαλούν τεράστιες ζημιές στην καλλιέργεια της φασολιάς είναι οι αγροτίδες (Agriotis spp), ο κρεμμυδοφάγος (Gryllotalpa gryllotalpa) και οι σιδηροσκώληκες. Τα 3 αυτά έντομα εδάφους μπορεί να προσβάλλουν τα φυτά φασολιάς κυρίως όταν η καλλιέργεια γίνεται σε ελαφρά εδάφη και πλούσια σε οργανική ουσία και υγρασία. Οι αγροτίδες τρέφονται με το στέλεχος και τα φύλλα των νεαρών φυταρίων. Ο κρεμμυδοφάγος τρέφεται με όλα τα υπόγεια τμήματα του φυτού, είτε είναι βλαστάνοντες σπόροι, είτε ριζικό σύστημα. Το χαρακτηριστικό είναι ότι τα φυτά κόβονται στην περιοχή του λαιμού. Γενικά τα προσβεβλημένα φυτά αποσπώνται από το έδαφος, αρκετά εύκολα. Ως προληπτικά μέτρα, αναφέρονται η κατεργασία του έδαφους κατά τη χειμερινή περίοδο, όπου παραμένει κενό το χωράφι από καλλιέργεια, για καταστροφή των διαχειμάζουσων μορφών του εντόμου. Με το βαθύ όργωμα οι διαχειμάζουσες μορφές, που βρίσκονται σε βαθύτερα στρώματα μέσα στο έδαφος, έρχονται στην επιφάνεια του εδάφους και εκτίθενται σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και στους θηρευτές τους. Ένας άλλος τρόπος είναι τσίγκινα κουτάκια αναψυκτικού με νερό μέχρι τη μέση, ελάχιστα εκατοστά (cm) κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και τα τοποθετούμε σε άκρες και γωνίες. Επιπλέον το πετρέλαιο και η ναφθαλίνη δίνουν αποτελέσματα ικανοποιητικά, διότι δεν αντέχουν τη μυρωδιά τους και τα 3 έντομα εδάφους.