Καλλιέργεια ζαχαρότευτλου
Περιεχόμενα
Προετοιμασία εδάφους
Η προετοιμασία για τη σπορά ξεκινάει το προηγούμενο καλοκαίρι με ισοπέδωση, ασβέστωση και υπεδαφοκαλλιέργεια όπου κρίνεται απαραίτητο και συνεχίζεται το φθινόπωρο με βαθύ όργωμα. Πριν τη σπορά, γίνεται ελαφρά επιφανειακή κατεργασία του εδάφους για την ενσωμάτωση της βασικής λίπανσης και την καταστροφή των χειμερινών ζιζανίων. Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η τυχόν υπολειμματικότητα σκευασμάτων από την προηγούμενη καλλιέργεια (π.χ. ατραζινών) που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη επιτυχία εγκατάστασης της καλλιέργειας του ζαχαρότευτλου.[1]
Σπορά - Φύτευση
Η πρώιμη σπορά του ζαχαρότευτλου, από τα μέσα Φεβρουαρίου ανεξάρτητα από τη ημερομηνία συγκομιδής, συντελεί σε υψηλότερες αποδόσεις ριζών και ζάχαρης. Κανονική σπορά θεωρείται αυτή που πραγματοποιείται το Μάρτιο ενώ όψιμη αυτή του Απριλίου. Η σπορά γίνεται με πνευματικές σπαρτικές μηχανές ακριβείας, με αποστάσεις 45cm μεταξύ των γραμμών και 15-17cm επί της γραμμής, ώστε να επιτυγχάνεται ένας πληθυσμός 8000-10000 φυτών/στρ. Ο σπόρος είναι κουφετοποιημένος και επενδεδυμένος με διάφορα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.[1]
Καταπολέμηση ζιζανίων
Τα σπουδαιότερα πλατύφυλλα ζιζάνια της καλλιέργειας του ζαχαρότευτλου είναι το καπνόχορτο (Fumaria officinalis), το κίρσιο (Cirsium arvense), η λουβουδιά (Chenopodium album), η περικοκλάδα (Convolvulus arvensis), το πολυκόμπι (Polygonum aviculare), η στελλάρια (Stellaria media), η αγριοβαμβακιά (Abutilon theophrasti), ο στύφνος (Solanum nigrum) και το βλήτο (Amaranthus retroflexus). Τα κυριότερα αγρωστώδη ζιζάνια είναι η αγριάδα (Cynodon dactylon), ο βέλιουρας (Sorghum halepense), η μουχρίτσα (Echinochloa crus-galli), η σετάρια (Setaria viridis) και η κύπερη (Cyperus rotundus). Επίσης το παρασιτικό ζιζάνιο κουσκούτα (Cuscuta spp.) αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για την καλλιέργεια με κύρια μέτρα αντιμετώπισής του την εφαρμογή τετραετούς συστήματος αμειψισποράς, την καταστροφή των προσβεβλημένων ζιζανίων και την χημική καταπολέμηση του με προφυτρωτικά ή μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα. Γενικά, ο έλεγχος των ζιζανίων πραγματοποιείται με προληπτικές μεθόδους (αμειψισπορά), με μηχανικά μέσα (π.χ. σκαλίσματα) και με χημικά μέσα που περιλαμβάνουν την εφαρμογή κατάλληλων σκευασμάτων όπως αυτά της οικογένειας των αρυλοξυφαινοξυπροπιονικών, διπυριλιδίων και φαινυλοκαρβαμιδικών.[1]
Άρδευση
Η καλλιέργεια του ζαχαροτεύτλου δέχεται συνήθως 4-8 αρδεύσεις με αρδευτική δόση, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τον εδαφικό τύπο, 40-80mm/στρέμμα. Συγκεκριμένα, απαιτούνται 40-50mm/στρέμμα για ελαφρά αμμώδη, 50-70mm/στρέμμα για μεσαία αμμοπηλώδη και 60-80mm/στρέμμα για βαριά αργιλώδη εδάφη. Τα συστήματα άρδευσης που χρησιμοποιούνται εξαρτώνται από τα αρδευτικά δίκτυα των περιοχών. Σε συνθήκες έλλειψης επαρκούς εδαφικής υγρασίας από βροχοπτώσεις, πραγματοποιείται ένα πρώτο ελαφρύ πότισμα μετά την σπορά (20-30mm/στρέμμα) για την εξασφάλιση ικανοποιητικού φυτρώματος. Με την ολοκλήρωση του φυτρώματος και μέχρι την πλήρη κάλυψη της εδαφικής επιφάνειας από το φύλλωμα, το φυτό έχει μικρές απαιτήσεις σε νερό οι οποίες συνήθως ικανοποιούνται από την υπάρχουσα υγρασία του εδάφους καθώς το ριζικό σύστημα αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς και σε βάθος. Σε περίπτωση που την περίοδο αυτή επικρατήσουν ιδιαίτερα ξηροθερμικές συνθήκες συνιστάται ελαφρύ πότισμα. Η πλέον κρίσιμη εποχή για την άρδευση είναι οι μήνες Ιούνιος, Ιούλιος και Αύγουστος. Οι ανάγκες του φυτού σε νερό από το Σεπτέμβριο και μέχρι τη λήξη της συγκομιδής μειώνονται χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η καλλιέργεια πρέπει να στερηθεί το νερό. Σε παρατεταμένες συνθήκες ξηρασίας, και εφόσον δεν δημιουργείται πρόβλημα στη συγκομιδή, η αρδευτική περίοδος επιβάλλεται να παρατείνεται και μετά από το Σεπτέμβριο. Η άρδευση θα πρέπει να ολοκληρώνεται 2-4 εβδομάδες πριν την συγκομιδή έτσι ώστε τα φυτά να ωριμάσουν φυσιολογικά.[1]
Λίπανση
Η χορηγούμενη ποσότητα αζώτου κυμαίνεται από 8-15kg/στρέμμα εκ των οποίων οι 5-10 μονάδες χορηγούνται σε αμμωνιακή μορφή ως βασική λίπανση πριν την σπορά και οι υπόλοιπες με νιτρική μορφή επιφανειακά. Η χορηγούμενη ποσότητα φωσφόρου κυμαίνεται από 6-10kg/στρέμμα και αυτή του καλίου, όπου απαιτείται, ανέρχεται σε 7-9 kg/στρέμμα. Η μέση άριστη δόση λίπανσης τα τελευταία χρόνια είναι 16 (8+8) λιπαντικές μονάδες αζώτου, 8-10 μονάδες φωσφόρου, και όπου απαιτείται 10 λιπαντικές μονάδες καλίου ανά στρέμμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις αγρών που εμφανίζουν τροφοπενία βορίου, το στοιχείο προστίθεται είτε με τη βασική λίπανση ή διαφυλλικά.[1]
Ωρίμανση
Τα ζαχαρότευτλα πρέπει να μείνουν στο χωράφι μέχρις ότου αποκτήσουν τη μέγιστη περιεκτικότητα σε ζαχαρόζη. Ώριμα θεωρούνται τα τεύτλα όταν τα ανώτερα φύλλα αποκτούν κιτρινοπράσινο χρωματισμό, ενώ τα κατώτερα αρχίζουν να γίνονται καστανά. Ο χρόνος ωρίμανσης καθώς επίσης και η στρεμματική απόδοση σε ρίζες και ζάχαρη προσδιορίζονται από την εποχή σποράς, την ποικιλία και τις κλιματολογικές και καλλιεργητικές συνθήκες. Δεδομένου ότι το εργοστάσιο πρέπει να λειτουργήσει για μια μεγαλύτερη περίοδο, οι γεωπόνοι του ρυθμίζουν την εποχή συγκομιδής των τεύτλων έτσι ώστε και οι παραγωγοί να μην ζημιώνουν και το εργοστάσιο να λειτουργήσει για μεγαλύτερη περίοδο. Στην περίοδο αυτή, οι παραγωγοί που θα αναγκαστούν να συγκομίσουν τα τεύτλα πρώιμα, οπότε το στρεμματοζάχαρο θα είναι χαμηλό, επιδοτούνται από την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης (Ε.Β.Ζ). Παρόμοια επιδότηση παίρνουν και οι παραγωγοί που θα συγκομίσουν τα τεύτλα όψιμα (Νοέμβριο - Δεκέμβριο).[2]
Συγκομιδή
Η συγκομιδή και κατεργασία των ζαχαροτεύτλων ξεκινάει τον Αύγουστο και συνήθως διαρκεί από 2-3 μήνες. Ο ακριβής χρόνος συγκομιδής καθορίζεται:
α) από την κατάσταση της καλλιέργειας: η συγκομιδή πρέπει να επισπευσθεί όταν π.χ. τα φυτά είναι προσβεβλημένα από ασθένειες, ο πληθυσμός των ζιζανίων είναι αυξημένος, η διαθεσιμότητα αρδευτικού νερού είναι μικρή.
β) από την κατάσταση και την τοποθεσία του αγρού: εδάφη αλατούχα ή αργιλώδη με ανεπαρκή πρόσβαση σε οδικό δίκτυο ή με ανεπαρκή στραγγιστικό δίκτυο πρέπει να συγκομίζονται πριν τις φθινοπωρινές βροχές.
γ) από την κατάσταση θρέψεως του αγρού: με βάση δειγματοληψίες των μίσχων τον Ιούλιο μπορεί να εκτιμηθεί η προοπτική περαιτέρω αύξησης της παραγωγής και να καθοριστεί η ημερομηνία συγκομιδής. Η συγκομιδή πραγματοποιείται με ειδικές συγκομιστικές μηχανές τεύτλων, με πιο συνηθισμένες τις αυτοκινούμενες της μιας ή/και δυο σειρών οι οποίες εκριζώνουν τα φυτά, κόβουν τις κορυφές τους και τα φορτώνουν στα μεταφορικά μέσα. Οι απώλειες κατά την συγκομιδή κυμαίνονται από 5-20%.
Η μέση απόδοση της τευτλοκαλλιέργειας στη χώρα μας ανέρχεται στα 820-850kg στρεμματοζάχαρου που διαμορφώνεται από ένα μέσο στρεμματικό βάρος ριζών 6,2 τόνων με μέση ζαχαροπεριεκτικότητα 13.8%. Με τα δεδομένα αυτά, από ένα στρέμμα μπορούν να παραχθούν περί τα 450-500 λίτρα βιοαιθανόλης. Το ενεργειακό ισοζύγιο για την βιοαιθανόλη από ζαχαρότευτλα κυμαίνεται μεταξύ 1,7-3,2 και η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου από 35-50%.[1]
