Καλλιέργεια μηδικής

Καλλιέργεια μηδικής

Η μηδική καλλιεργείται μόνη της και σε συνδυασμό με άλλα ψυχανθή ή αγρωστώδη. Η τάση σήμερα παγκοσμίως είναι η μονοκαλλιέργεια της μηδικής. Ο κύριος λόγος της συγκαλλιέργειας είναι γενικά η αύξηση της απόδοσης σε σύγκριση με την καλλιέργεια του ενός ή του άλλου συγκαλλιεργούμενου είδους. Δευτερεύοντες λόγοι είναι η παραγωγή χόρτου για βόσκηση με αποφυγή του κινδύνου τυμπανισμού των ζώων, η διατήρηση της απόδοσης και ο περιορισμός των ζιζανίων στις παλαιές φυτείες και η καλύτερη εκμετάλλευση αγρών που θεωρούνται οριακοί για την καλλιέργεια της μηδικής. Η υπεροχή ή όχι της συγκαλλιέργειας σε απόδοση εξαρτάται από το είδος ή τα είδη με τα οποία συγκαλλιεργείται η μηδική, από τη γονιμότητα και τη χημική σύστηαση του εδάφους, τη λίπανση, τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, την ανταγωνιστική ικανότητα των συγκαλλιεργούμενων ειδών κ.ά. παράγοντες. Η συμμετοχή ενός αγρωστώδους στη συγκαλλιέργεια μειώνει την ποιότητα του σανού και η μείωση αυτή είναι τόσο μεγαλύτερη όσο αργότερα από το στάδιο της άνθησης γίνεται η κοπή. Στη συγκαλλιέργεια από τα ψυχανθή χρησιμοποιούνται διάφορα τριφύλλια, όπως το λειμώνιο, το αλεξανδρινό, το έρπον, το περσικό, ο λωτός κ.ά. και από τα αγρωστώδη ο βρώμος, η δακτυλίδα, η φάλαρη, η φεστούκα. Σπανιότερα συγκαλλιεργείται με ετήσια αγρωστώδη, όπως κριθάρι, βρώμη, τα οποία με φθινοπωρινή σπορά αυξάνουν την απόδοση της πρώτης κοπής. Ανάλογα με τα συγκαλλιεργούμενα είδη γίνεται και η διαχείριση της καλλιέργειας.

Προετοιμασία εδάφους για καλλιέργεια μηδικής

Η παραδοσιακή προετοιμασία του εδάφους ξεκινά με ένα όργωμα, κατά προτίμηση το Φθινόπωρο, με το οποίο γίνεται και ενσωμάτωση των φυτικών υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας. Για αρδευόμενη καλλιέργεια μηδικής και σε συνεκτικά εδάφη συνιστάται σχετικά βαθύ όργωμα για το σπάσιμο του αδιαπέραστου στρώματος του εδάφους, που δημιουργείται από τη συνεχή καλλιέργεια σε ένα ορισμένο βάθος. Το όργωμα αυτό, όταν υπάρχουν πολυετή ζιζάνια στον αγρό, συνιστάται να γίνεται κατά το καλοκαίρι, ώστε να μειωθεί ο πληθυσμός τους. Η ισοπέδωση του αγρού είναι απαραίτητη για την ομοιόμορφη κατανομή του νερού στην αρδευόμενη καλλιέργεια.

Στη συνέχεια συνιστώνται ελαφριές καλλιεργητικές εργασίες για την προετοιμασία της σποροκλίνης. Δε συνιστάται το φρεζάρισμα για τον ψιλοχωματισμό του εδάφους γιατί αφήνει το έδαφος πολύ αφράτο. Ο σπόρος της μηδικής είναι μικρός, οπότε το έδαφος που θα δεχθεί το σπόρο πρέπει να είναι αρκετά ψιλοχωματισμένο και συμπιεσμένο και να περιέχει αρκετή υγρασία. Όταν το έδαφος είναι πολύ ψιλοχωματισμένο υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί κρούστα μετά από άρδευση για την υποβοήθηση του φυτρώματος ή μετά από βροχή, ενώ αν είναι πολύ αφράτο δυσκολεύεται το φύτρωμα, γιατί ο σπόρος δεν έρχεται σε καλή επαφή με το έδαφος. Για τη συμπίεση του εδάφους μπορεί να γίνει ελαφρό κυλίνδρισμα, το οποίο όμως πρέπει να αποφεύγεται σε υγρό έδαφος.

Στη μηδική μπορεί να εφαρμοσθεί και μειωμένη κατεργασία του εδάφους ή ακόμη και ακαλλιέργεια. Δύο παράγοντες που πρέπει αν ληφθούν σοβαρά υπόψη σε αυτές τις περιπτώσεις είναι τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας και τα ζιζάνια που ανταγωνίζονται ισχυρά τη μηδική, κυρίως στα πρώτα στάδια ανάπτυξης. Απαραίτητη είναι η καταστροφή των ζιζανίων και κυρίως των πολυετών, πριν από τη σπορά, με τη χρησιμοποίηση κατάλληλων ζιζανιοκτόνων που δεν προξενούν ζημιά στα νεαρά φυτά της μηδικής.

Αμειψισπορά μηδικής

Καλλιέργεια μηδικής

Η μηδική μπορεί να αναπτυχθεί με επιτυχία μετά από οποιαδήποτε καλλιέργεια, αρκεί να υπάρχει αρκετός χρόνος για την προετοιμασία της κατάλληλης σποροκλίνης και η προηγούμενη καλλιέργεια να αφήνει το χωράφι καθαρό από ζιζάνια. Η εποχή συγκομιδής της προηγούμενης καλλιέργειας είναι ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν την εποχή σποράς της μηδικής (Άνοιξη ή Φθινόπωρο). Τα φθινοπωρινά ψυχανθή και τα χειμερινά σιτηρά είναι καλό να προηγηθούν της μηδικής γιατί δεν αφήνουν ογκώδη υπολείμματα και υπάρχει αρκετός χρόνος για την προετοιμασία του εδάφους και για φθινοπωρινή σπορά. Μπορεί όμως η μηδική να σπαρεί με επιτυχία και μετά από ανοιξιάτικη καλλιέργεια, αρκεί να μην υπάρχουν στο χωράφι πολυετή ζιζάνια, τα οποία ανταγωνίζονται τα νεαρά φυτά της μηδικής.

Η μηδική με την παραμονή της για 4-5 έτη στον αγρό, βελτιώνει τη δομή και την υφή του εδάφους με το πλούσιο ριζικό της σύστημα και εμπλουτίζει το έδαφος τόσο εμ οργανική ουσία με τα υπολείμματα που αφήνει (ρίζες, πεσμένα φύλλα, τμήματα βλαστών) όσο και με άζωτο λόγω της αζωτοδέσμευσης. Επίσης με το βαθύ ριζικό σύστημα που διαθέτει, αξιοποιεί και τα θρεπτικά στοιχεία που βρίσκονται στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους. Ένα μέρος δε από αυτά παραμένει στην επιφάνεια του εδάφους με την αποσύνθεση των φυτικών υπολειμμάτων της και προσλαμβάνεται από τις επόμενες καλλιέργειες. Έτσι, η μηδική αποτελεί καλό προηγούμενο για σχεδόν όλες τις καλλιέργειες, εκτός από εκείνες που δεν χρειάζονται πολύ άζωτο στο έδαφος, όπως π.χ. τα ζαχαρότευτλα, των οποίων υποβαθμίζεται η ποιότητα των ριζών λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης αζωτούχων ουσιών. Ένα μειονέκτημα της ξηρικής μηδικής είναι η εξάντληση της υγρασίας του εδάφους σε μεγάλο βάθος, οπότε μπορεί να υποφέρουν οι βαθύριζες, μη αρδευόμενες καλλιέργειες, που πιθανόν να ακολουθήσουν. Τα σιτηρά όμως που έχουν επιπόλαιο ριζικό σύστημα δεν υποφέρουν διότι οι βροχοπτώσεις του Φθινοπώρου είναι συνήθως αρκετές ώστε να κορεσθεί το επιφανειακό στρώμα του εδάφους. Μέριμνα μετά από καλλιέργεια μηδικής θα πρέπει να λαμβάνεται για την καταστροφή των κεφαλών. Για να αποφευχθεί η αναβλάστηση της μηδικής θα πρέπει να γίνει αποχωρισμός των κεφαλών από τις ρίζες. Αυτό επιτυγχάνεται με ένα πρώτο επιφανειακό όργωμα με κοφτερό υνί, οπότε αποχωρίζονται τα δύο τμήματα και στη συνέχεια ακολουθεί δεύτερο όργωμα στο κανονικό βάθος.

Η εγκατάσταση νέας μηδικής αμέσως μετά την καταστροφή της παλαιάς δεν συνιστάται, λόγω πιθανών προβλημάτων που θα προκύψουν από την εξάντληση της υγρασίας του εδάφους, την ανάπτυξη ασθενειών και την αυτοτοξικότητα. Η αυτοτοξικότητα ή αυτοπάθεια, είναι ένα είδος αλληλοπάθειας μέσα στο είδος και συμβαίνει όταν διάφορες εκκρίσεις από τα ίδια τα φυτά είναι επιζήμιες για την αύξηση και την ανάπτυξή τους. Η αυτοτοξικότητα στη μηδική, όταν σπέρνεται αμέσως μετά από μηδική, σε σχέση μετά από μία άλλη καλλιέργεια, εκδηλώνεται με αραιότερο φύτρωμα, μειωμένη εγκατάσταση νεαρών φυταρίων και συνήθως μικρότερη απόδοση. Τα φυτά της μηδικής περιέχουν διάφορες υδατοδιαλυτές ουσίες, όπως φαινολικές ενώσεις οι οποίες εκκρίνονται στο έδαφος από όλα τα μέρη του φυτού αλλά κυρίως από τα χλωρά βλαστικά τμήματα. Όσον αφορά στο χρονικό διάστημα που πρέπει να παρέλθει για την ασφαλή εγκατάσταση νέας μηδικής μετά την καταστροφή της παλιάς, η παρεμβολή μιας άλλης καλλιέργειας για ένα τουλάχιστον έτος κρίνεται απαραίτητη.

Σπορά μηδικής

Σπόροι μηδικής

Η σπορά της μηδικής σε περιοχές με ήπιο χειμώνα μπορεί να γίνει νωρίς το Φθινόπωρο ή νωρίς την Άνοιξη και σε περιοχές με ψυχρό χειμώνα μόνο την Άνοιξη. Ο χρόνος της φθινοπωρινής σποράς ρυθμίζεται έτσι ώστε τα φυτά να έχουν εγκατασταθεί καλά πριν από την έλευση των χαμηλών θερμοκρασιών του χειμώνα. Η σπορά αρχίζει το Σεπτέμβριο και πρέπει να τελειώσει στο τέλος του ίδιου μήνα στις βορειότερες και ψυχρότερες περιοχές και στις 15-20 Οκτωβρίου στις νοτιότερες και θερμότερες. Η μηδική χρειάζεται τουλάχιστον έξι εβδομάδες ανάπτυξης για να επιβιώσει κατά το Χειμώνα. Ο σπόρος θα πρέπει αν είναι καθαρός από ζιζάνια, με μεγάλη φυτρωτική ικανότητα και μικρό ποσοστό σκληρών σπόρων. Η χρησιμοποιούμενη ποσότητα σπόρου ποικίλει μέσα σε ευρύτατα όρια και εξαρτάται από τις κλιματικές συνθήκες κάθε περιοχής, την προετοιμασία του εδάφους, τη γονιμότητα και την υγρασιακή κατάστασή του, τον τρόπο σποράς και τον τρόπο αξιοποίησης της καλλιέργειας. Η σπορά για τη χορτοδοτική καλλιέργεια μπορεί να γίνει σε όλη την επιφάνεια του εδάφους (στα "πεταχτά") ή σε γραμμές, ενώ για καλλιέργεια σποροπαραγωγής πρέπει να γίνεται μόνο σε γραμμές. Η σπορά σε όλη την επιφάνεια του εδάφους γίνεται με το χέρι ή με μηχανές, ενώ η γραμμική σπορά μόνο με μηχανές.

Σχετικές σελίδες

• Ψυχανθή
• Μηδική φυτό
• Κριθάρι φυτό
• Βρώμη φυτό
• Προετοιμασία εδάφους για καλλιέργεια μηδικής
• Αμειψισπορά μηδικής
• Σπορά μηδικής