Μύρτιλο φυτό
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία μύρτιλου
Το μύρτιλλο είναι ένα φυτό που περιλαμβάνει πολλά είδη με μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλά αυτοφυή είδη μύρτιλλου, με πιο γνωστά το Vaccinium myrtillus και το Vaccinium uliginosum, τα οποία απαντώνται με τη μορφή χαμηλού θάμνου μέσα στα δάση. Στη Βόρεια Αμερική το πιο γνωστό είδος χαμηλού θαμνώδους μύρτιλλου είναι το Vaccinium angustifolium που βρίσκεται μέσα στα δάση σε άγρια μορφή. Στην Αμερική, επίσης, υπάρχει και ένα είδος μύρτιλλου που έχει υψηλή ανάπτυξη κορμού, είναι το Vaccinium corymbosum var. Ashei το οποίο έχει επικρατήσει να ονομάζεται μπλούμπερρυ (Blueberry). Το είδος αυτό είναι το μύρτιλλο που κυρίως καλλιεργείται σε ολόκληρο τον κόσμο. Το μύρτιλλο καλλιεργείται για τους καρπούς του που καταναλώνονται ως νωποί αλλά και ως καταψυγμένοι ή και μεταποιημένοι. Η γενική τάση που υπάρχει σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο είναι να αυξάνονται συνεχώς οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με το μπλούμπερρυ, δηλαδή το μύρτιλλο υψηλής ανάπτυξης (Vaccinium corymbosum). Επίσης παρατηρείται συνεχής αύξηση της καταναλώσεως των προϊόντων του μύρτιλλου αυτού. Στην αύξηση αυτή, μεγάλο ρόλο παίζουν τα νέα προϊόντα με βάση το μύρτιλλο τα οποία η μεταποιητική βιομηχανία παρουσιάζει συνεχώς στην κατανάλωση και τα οποία κυκλοφορούν στις διεθνείς αγορές. Πολύ σημαντικοί παράγοντες της ανάπτυξης της κατανάλωσης των προϊόντων του μύρτιλλου αποτελούν επίσης οι πολύτιμες θεραπευτικές του ιδιότητες, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έγιναν ευρέως γνωστές μέσα από διάφορες επιστημονικές μελέτες. Σήμερα το 85% της παγκόσμιας παραγωγής του μύρτιλλου (μπλούμπερρυ) παράγεται στη Β. Αμερική από τις ΗΠΑ και τον Καναδά ενώ η Ευρώπη είναι ελλειμματική στο μύρτιλλο, αν και η κατανάλωσή του διαρκώς αυξάνεται. Η χώρα μας με το εξαιρετικό εδαφοκλιματικό της περιβάλλον και τη μεγάλη της ηλιοφάνεια μπορεί να αναπτύξει τη νέα αυτή καλλιέργεια και να αποτελέσει μία από τις σημαντικότερες χώρες παραγωγής του μπλούμπερρυ στην Ευρώπη.[1]
Βοτανικά χαρακτηριστικά μύρτιλου
Το Μύρτιλο (Vaccinium corymbosum) ή πιο σωστά μπλέ μούρο ή μπλούμπερι (Blueberry) είναι ένας θάμνος ή δέντρο, ανάλογα με τον τρόπο καλλιέργειας, που φτάνει σε ύψος το 1,5-2 μ. και ξεχωρίζει ανάμεσα στα μικρόκαρπα φρούτα που συχνά αποκαλούμε φρούτα του δάσους. Καρποφορεί από τον δεύτερο-τρίτο χρόνο ζωής του, αλλά μπαίνει σε πλήρη παραγωγή μετά τον πέμπτο χρόνο, μένοντας παραγωγικό για διάστημα 20-30 ετών. Το μύρτιλο ανθίζει από Απρίλιο έως Ιούνιο και σχηματίζει ρόζ ή κόκκινα μικρά άνθη, που μοιάζουν με καμπανούλες. Οι γευστικοί και αρωματικοί καρποί του αποκτούν μπλε-μαύρο ή μοβ χρώμα κατά την ωρίμανση (Μάιο-Σεπτέμβριο) ανάλογα με την ποικιλία και το υψόμετρο, και είναι ιδιαίτερα πλούσιοι σε αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνες και ανόργανα άλατα. Μπορούν δε να καταναλωθούν νωποί (διατηρούνται και στην κατάψυξη για μεγάλο χρονικό διάστημα) ή να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή μαρμελάδας, γλυκών και αλκοολούχων ποτών, όπως λικέρ. Το μύρτιλο ευδοκιμεί σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας καθώς περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό ποικιλιών που προσαρμόζονται σε πλήθος συνθηκών και είναι κατάλληλες τόσο για ορεινές όσο και για πεδινές περιοχές, εξαιτίας της διαφορετικής ανάγκης τους σε ψύχος. Η καλλιέργεια του δεν είναι δύσκολη άλλωστε, η πλούσια γεύση και η μεγάλη θρεπτική αξία των στρογγυλών μπλέ καρπών του αποζημιώνουν όσους αποφασίσουν να το φυτέψουν.[2]
Κλιματικές συνθήκες μύρτιλου
Το μύρτιλο ή μπλέ μούρο ή μπλούμπερι προτιμά περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια, αλλά μπορεί να ανεχθεί και την μερική σκίαση. Το μύρτιλο φύεται σε μια μεγάλη ποικιλία κλίματος. Το φυτό αυτό είναι ανθεκτικό πολύ στο ψύχος, μπορεί να επιζήσει σε θερμοκρασίες -280C ή και χαμηλότερες ακόμη. Το κλίμα της Ελλάδας είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια του μπλούμπερι. Προσοχή χρειάζεται μόνο στην επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας που πρέπει να καλλιεργηθεί. Στη Βόρεια Ελλάδα μπορούν να καλλιεργηθούν ποικιλίες που απαιτούν μεγαλύτερα ποσά χειμερινού ψύχους για να αρθεί ο λήθαργος των οφθαλμών τους, ενώ στην Νότια Ελλάδα ποικιλίες που απαιτούν μικρότερα ποσά χειμερινού ψύχους.[3]
Εδαφικές συνθήκες μύρτιλου
Το ιδανικό έδαφος για το δενδρώδες μύρτιλλο είναι το ελαφρό αμμώδες ή χαλικώδες έδαφος που είναι πλούσιο σε οργανική ύλη, και το οποίο έχει μια ελαφρή κλίση, αλλά έχει πολύ χαμηλό pH(pH 4,8-5,2). Το έδαφος πρέπει να στραγγίζει καλά και να περιέχει τουλάχιστον μια περιεκτικότητα 4-5% σε οργανική ουσία. Το μύρτιλλο δεν ανέχεται την υψηλή στάθμη του υπεδάφιου ύδατος. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ο υπεδάφιος ορίζοντας του νερού να φθάνει μέχρι τα 30-40cm από την επιφάνεια του, επειδή αυτό θα είναι καταστροφικό για τα φυτά. Το ριζικό του σύστημα επειδή είναι επιφανειακό και περιορισμένης ανάπτυξης, είναι πολύ ευαίσθητο στην ασφυξία όταν το έδαφος κατακλύζεται από τα νερά. Μερικά είδη εδαφών, λόγω του ότι το pH τους είναι σχετικά υψηλό, απαιτούν μια διαδικασία όξυνσης και μείωσης του pH τους, πριν από το φύτεμα των δενδρυλλίων. Αυτή ή όξυνση γίνεται με τη χρησιμοποίηση θείου σε σκόνη ή τύρφης και είναι σχετικά εύκολη εργασία, λόγω του μικρού βάθους στο οποίο αναπτύσσεται το ριζικό του σύστημα.[3]
Ποικιλίες μύρτιλου
Ποικιλίες για την βόρεια Ελλάδα Ερλι-Μπλου (Earliblue): Πρώιμη ποικιλία που παράγει σχετικά μικρού μεγέθους καρπούς που ωριμάζουν τον Ιούνιο. Είναι η λιγότερο ανθεκτική στο κρύο (έως -180C) σε σχέση με άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται στη Βόρεια Ελλάδα. Πάτριοτ (Patriot): Αυτογόνιμη, ανθεκτική ποικιλία με μέτρια ανάπτυξη (φτάνει σε ύψος τα 1,20-1,80μ.) που δίνει υψηλή παραγωγή καρπών. Οι καρποί της ωριμάζουν τον Ιούλιο, οπότε και αποκτούν χαρακτηριστικό μπλε χρώμα. Είναι πολύ ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες. Αντέχει μέχρι τους -340C. Τσάντλερ (Chandler): Ιδιαίτερα παραγωγική ποικιλία ταχείας ανάπτυξης, που σχηματίζει γευστικούς καρπούς μεγάλου μεγέθους, οι οποίοι ωριμάζουν σταδιακά εντός 4-6 εβδομάδων, από Ιούλιο έως Αύγουστο. Είναι ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες (έως -200C). Μπλου-Κροπ (Bluecrop): Από τις πιο γνωστές ποικιλίες, ιδιαίτερα αποδοτική, φτάνει σε ύψος τα 1,60-2 μ. Οι μεγάλοι καρποί της, που ωριμάζουν τον Αύγουστο, είναι λίγο πιο ξινοί σε σχέση με τις άλλες ποικιλίες και έχουν πιο ανοιχτό μπλε χρώμα. Είναι ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες (έως -280C) και στις έντονες διακυμάνσεις του καιρού την άνοιξη. Ντάροου (Darrow): Παραγωγική ποικιλία με χαρακτηριστικά μικρά σκουροπράσινα φύλλα, που φτάνει σε ύψος το 1,50-2,10μ. Οι καρποί της ωριμάζουν τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου και έχουν μεγάλο μέγεθος. Αντέχει σε θερμοκρασίες μέχρι -230C.
Ποικιλίες για την Νότια και Νησιωτική Ελλάδα Τοπ Χατ (Top hat): Αυτογόνιμη ποικιλία με μικρή ανάπτυξη και καρπούς μέτριου μεγέθους που ωριμάζουν τον Αύγουστο. Είναι κατάλληλη για φύτευση σε γλάστρες ή σε μικρούς κήπους, καθώς το ύψος της δεν ξεπερνά τα 60εκ. Σταρ (Star): Μέτριας ανάπτυξης ποικιλία που σχηματίζει μεγάλα και σχετικά σκληρά αλλά γλυκά μούρα. Το χειμώνα χρειάζεται περίπου 400 ώρες θερμοκρασία κάτω των 70C και θεωρείται από τις πιο αξιόπιστες ποικιλίες για περιοχές με ζεστό κλίμα. Ωριμάζει από Ιούνιο έως και Ιούλιο. Μπίλοξι (Biloxi): Ποικιλία μεγάλης ανάπτυξης που σχηματίζει μέτριου μεγέθους καρπούς Ιουλίου και Αύγουστο. Προσαρμόζεται καλά σε θερμά κλίματα. Ονίλ (Oneal): Πρώιμη, αυτογόνιμη ποικιλία που σχηματίζει μεγάλους καρπούς που ωριμάζουν Ιούνιο με Ιούλιο. Φυτεύεται σε ζεστές περιοχές αλλά έχει αυξημένες ανάγκες σε χαμηλές θερμοκρασίες. Σπρινγκ-Χάι (Springhigh): Πολύ πρώιμη ποικιλία που σχηματίζει μεγάλους καρπούς που ωριμάζουν στο τέλος της άνοιξης.[4]
Εχθροί μύρτιλου
Ο σκώληκας των μπλε μούρων: Οι προνύμφες του εντόμου προσβάλλουν τα μπλε μούρα όταν βρίσκονται στο στάδιο της ωρίμανσης, με συνέπεια σταδιακά να τα καταστρέφουν. Αντιμετώπιση: Μόλις εντοπίσουμε την προσβολή, χρειάζεται άμεση αφαίρεση και απομάκρυνση των προσβεβλημένων καρπών για να μη μεταφερθεί το έντομο και σε γειτονικούς καρπούς. Προληπτικά, την άνοιξη τοποθετούμε στα φυτά κίτρινες κολλητικές παγίδες, ώστε να αιχμαλωτίσουμε τα ενήλικα έντομα πριν γεννήσουν αυγά. Σκαραβαίος των δαμάσκηνων: Πρόκειται για σκαθάρι που τρέφεται με τα φύλλα, προκαλώντας μεγάλη ζημιά στα φυτά. Αντιμετώπιση: Τοποθετούμε μέσα στην κόμη του μύρτιλου ένα κλαδί δαμασκηνιάς, έτσι ώστε το σκαθάρι να τραφεί με τα φύλλα της δαμασκηνιάς, τα οποία προτιμά, και να απομακρυνθεί από τα φυτά μας. Ο ανθονόμος των μπλε μούρων είναι ένα μικρό ερυθρόμαυρο σκαθάρι που τρυπά τα νεαρά άνθη, γεννά εκεί τα αυγά του και τα καταστρέφει. Συχνά τα προσβεβλημένα άνθη πέφτουν στο έδαφος. Σε περίπτωση που προσβληθούν πολλά άνθη, έχουμε σημαντική μείωση της παραγωγής. Αντιμετώπιση: Απομακρύνουμε τα προσβεβλημένα άνθη από το έδαφος γύρω από τα φυτά. Ζημιές από πουλιά: Πολλές φορές τα μπλέ μούρα όταν είναι ώριμα προσελκύουν τα πουλιά, τα οποία προξενούν μεγάλες ζημιές. Καλό είναι να τοποθετήσουμε ένα προστατευτικό δίχτυ πάνω από τα φυτά μας κατά την περίοδο ωρίμανσης των καρπών.[5]
Ασθένειες μύρτιλου
Ωίδιο: Προκαλείται από μύκητα και γίνεται αντιληπτό από το σχηματισμό στα φύλλα μιας λευκής ή γκρίζας σκόνης και τη σταδιακή ξήρανση και την πτώση τους την άνοιξη και το καλοκαίρι. Πρόληψη-Αντιμετώπιση: Την άνοιξη κάνουμε το λεγόμενο κλάδεμα αραίωσης, για να διευκολύνουμε την κυκλοφορία του αέρα και του φωτός στο εσωτερικό της κόμης. Αφαιρούμε τα προσβεβλημένα φύλλα. Βοτρύτης: Προκαλείται από μύκητα ο οποίος προσβάλλει το καλοκαίρι κυρίως φύλλα, άνθη και καρπούς, στα οποία σχηματίζει καφέ κηλίδες (σήψη). Πρόληψη-Αντιμετώπιση: Αφαιρούμε και καίμε τα προσβεβλημένα φύλλα και κλαδιά. Μουμιοποίηση των καρπών: Ο μύκητας προσβάλλει τους καρπούς, οι οποίοι εμφανίζουν δυσμορφίες, σαπίζουν και πέφτουν στο έδαφος. Πρόληψη-Αντιμετώπιση: Συλλέγουμε και απομακρύνουμε όλους τους προσβεβλημένους καρπούς από το φυτό και από το έδαφος. Κηλίδωση των φύλλων: Ο μύκητας προσβάλλει τα φύλλα, στα οποία εμφανίζονται σκουρόχρωμες κηλίδες τους καλοκαιρινούς μήνες. Πρόληψη-Αντιμετώπιση: Απομάκρυνση των πεσμένων φύλλων στο έδαφος κατά τους χειμερινούς μήνες, καθώς ο μύκητας διαχειμάζει σε αυτά, και ψεκασμός με κάποιο χαλκούχο σκεύασμα σε περίπτωση έντονης προσβολής.[5]
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ Mύρτιλο γενικά στοιχεία.
- ↑ Κτήμα & κήπος: Eρασιτεχνική Κηποτεχνία-Γεωργία-Κτηνοτροφία", Τεύχος 15, Ιούνιος 2014, σελ. 35.
- ↑ 3,0 3,1 Εναλλακτικές καλλιέργειες που μπορούν να αναπτυχθούν στη Δυτική Μακεδονία" Κάσσανδρος Γάτσιος, Γεωπόνος-συγγραφέας
- ↑ Κτήμα & κήπος: Eρασιτεχνική Κηποτεχνία-Γεωργία-Κτηνοτροφία", Τεύχος 15, Ιούνιος 2014, σελ. 36-37.
- ↑ 5,0 5,1 Κτήμα & κήπος: Eρασιτεχνική Κηποτεχνία-Γεωργία-Κτηνοτροφία", Τεύχος 15, Ιούνιος 2014, σελ. 40.
