Αλιευτικά εργαλεία και μέθοδοι αλιείας παράκτιας αλιείας

Βολκοί ή νταούλια

Κιούπια ή σωλήνες

Κιούρτοι ή κοφινέλλα

Παγίδες

Παράκτια αλιεία ονομάζεται η αλιεία που λαμβάνει χώρα κοντά στις ακτές. Στην παράκτια αλιεία ανήκουν τα σκάφη που χρησιμοποιούν στατικά εργαλεία (δίχτυα, παραγάδια, παγίδες, κ.λπ.), συρτή, παραγάδια αφρού, βιντζότρατα καθώς και όλα όσα ασχολούνται με την οστρακαλιεία, την αλιεία δολωμάτων.

Στατικά εργαλεία ή παθητικά εργαλεία, (παγίδες, βραγχιόδικτα κ.λπ.) είναι αυτά τα οποία δεν μετακινούνται, αλλά οι οργανισμοί συλλαμβάνονται σε αυτά.

Ιχθυοπαγίδες (Π.Δ. 126/04 ΦΕΚ 157)

Ως Ιχθυοπαγίδες ορίζονται τα στατικά αλιευτικά εργαλεία τα οποία ποντίζονται στη θάλασσα και λειτουργούν παθητικά. Γενικά είναι κατασκευασμένα από ένα θάλαμο με ένα ή δύο στόμια που επιτρέπουν την είσοδο των προς σύλληψη αλιευμάτων.

1. Κυλινδρικοί ή κωνικοί δικτυωτοί σάκοι ανοιχτοί στο ένα άκρο, γνωστοί ως Βολκοί ή Νταούλια που είναι στερεωμένοι σε μεταλλικά στεφάνια ή άλλες άκαμπτες δακτυλιοειδείς κατασκευές και χωρίζονται σε διαμερίσματα που συγκοινωνούν μεταξύ τους με ένα μικρό άνοιγμα. Το συνολικό μήκος του ζεύγους δεν πρέπει να ξεπερνά τα οκτώ (8) μέτρα. Το άνοιγμα του ματιού του διχτυού δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 40 χιλιοστά κατά τη διαγώνιο. Η διάμετρος του στεφανιού ή της δακτυλιοειδούς κατασκευής δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 60 εκατοστά.
2. Άκαμπτοι κυλινδροειδείς θάλαμοι, ανοιχτοί στο ένα άκρο, γνωστοί ως δοχεία, κιούπι, κουτιά, σωλήνες. Η διάμετρος του στομίου δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 12 εκατοστών, το μήκος τους να κυμαίνεται από 25 έως 30 εκατοστά και είναι δυνατόν, να φέρουν βάρος στο εσωτερικό για να είναι δυνατή η πόντιση.
3. Σφαιροειδείς κλωβοί, γνωστοί ως κοφινέλλα, κιούρτοι κίρτοι, κέρτοι, κοφίνι. Οι εν λόγω κλωβοί αποτελούνται από άκαμπτο σκελετό, επενδεδυμένο με άκαμπτο δικτυωτό πλέγμα, διαμέτρου μέχρις ενός μέτρου, έχουν ύψος το οποίο δεν υπερβαίνει τα 50 εκατοστά και φέρουν ένα στόμιο με διάμετρο τουλάχιστον 13 εκατοστά.
4. Παραλληλεπίπεδοι κλωβοί, γνωστοί ως παγίδες. Οι εν λόγω κλωβοί αποτελούνται από άκαμπτο σκελετό, επενδεδυμένο με δικτυωτό πλέγμα ανοίγματος ματιού τουλάχιστον 28 χιλιοστά μετρούμενο κατά τη μεγαλύτερη διαγώνιο και φέρουν δύο ανοίγματα. Το μήκος και το πλάτος του κλωβού δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 80 εκατοστά, ενώ το ύψος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 45 εκατοστά.

Δίχτυα

1. Σταθερά Απλάδια (βρογχιόδικτα-gillnets). Τα απλάδια (βραγχιόδικτα) χρησιμοποιούνται στα ρηχά νερά και καλύπτουν συνήθως όλο το ύψος από την επιφάνεια ώς το βυθό. Υπάρχουν όμως και απλάδια του βυθού για χονδριχθείς ή απλάδια του αφρού (αφρόδικτα) για τόνους. Τα απλάδια είναι κατασκευασμένα από ένα μόνο φύλλο διχτυού (μονόφυλλα δίχτυα), το οποίο αρματώνεται στο άνω (καλαμέτο) και κάτω (γραντί) σκοινί. Οι διαστάσεις των τεχνικών χαρακτηριστικών τους (μέγεθος ματιού, άλτος εργαλείου κ.λπ.) ποικίλουν ανάλογα με το είδος και το μέγεθος του επιδιωκόμενου αλιευματος, καθώς και τις υπάρχουσες συνθήκες αλιείας. Τα απλάδια τοποθετούνται κατακόρυφα στο νερό με τη βοήθεια των πλωτήρων και των βαριδιών και αλιεύουν στο βυθό της θάλασσας, στην επιφάνεια ή σε ενδιάμεσα βάθη, σε περάσματα ψαριών, παραμένοντας σταθερά με τη βοήθεια αγκυροβολίας μέχρι να ολοκληρωθεί ο χρόνος αλιείας τους. Τα ψάρια συλλαμβάνονται συνήθως από το βραγχιακό επικάλυμα ή από τα πτερύγια ή από άλλο σημείο του σώματός τους, στην προσπάθειά τους να περάσουν μέσα από τα μάτια του διχτυού. Στις περισσότερες αλιευτικές περιοχές της χώρας, τα απλάδια δίχτυα παίρνουν την ονομασία τους από το αλιευόμενο είδος για το οποίο προορίζονται. Ενδεικτικά αναφέρουμε το μπακαλιαρόδιχτο, το γοπόδιχτο, το μαριδόδιχτο, το αθερινόδιχτο κ.λπ. Στο pdf που ακολουθεί παρατίθενται πληροφορίες για τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά. Απλάδια δίχτυα και τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά.
2. Μανωμένο δίχτυ (trammel net) (από την αρχαία λέξη μανός που σημαίνει αραιός). Αυτά τα δίχτυα αποτελούνται από τρία δίχτυα. Το κύριο δίχτυ και δύο εκατέρωθεν αυτού με μεγαλύτερο άνοιγμα ματιών. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μανωμένων διχτυών είναι ίδια με των απλαδιών διχτυών. Υπάρχουν όμως επιπλέον τα τεχνικά χαρακτηριστικά των εξωτερικών φύλλων του διχτυού (μανός): Ύψος ή άλτος διχτυού ββ (μάτια): η απόσταση του μανού διχτυού μετρούμενη σε αριθμό ματιών σε κατακόρυφη θέση, δηλαδή στην πλευρά η οποία εκτείνεται από το άνω σκοινί του διχτυού έως το κάτω σκοινί. Η διάσταση αυτή μετριέται διατηρώντας τα μάτια του μανού πλήρως τεντωμένα κατά τη Ν ή Τ διεύθυνση. Μήκος πλευράς ματιού β2 (mm): η απόσταση μεταξύ των κέντρων δύο διαδοχικών κόμπων ενός ματιού του μανού διχτυού. Η διάσταση αυτή μετριέται σε χιλιοστά διατηρώντας το μάτι του μανού πλήρως τεντωμένο. Πάχος νήματος (denier): Η διάμετρος του νήματος του μανού διχτυού, το οποίο αποτελείται από συστρεμμένους μεταξύ τους κλώνους. Ως μονάδα μέτρησης του πάχους του νήματος στην Ελλάδα, χρησιμοποιείται το denier το οποίο υποδηλώνει τον αριθμό των κλώνων του νήματος. Κάθε κλώνος με μήκος 9000 μέτρα έχει βάρος 210 γραμμάρια. Αριθμός ματιών/καμάρι πλωτήρων γ2: δηλώνει τον αριθμό των ματιών του μανού διχτυού τα οποία αρματώνονται σε διαδοχικά ή μη καμάρια του καλαμέτου, προσδίδοντας σε αυτά την αναγκαία περίσσεια διχτυού (χάρη) σε σχέση με το αντίστοιχο μήκος του καμαριού. Αριθμός ματιών/καμάρι μολυβιών γ2: δηλώνει τον αριθμό των ματιών του μανού διχτυού τα οποία αρματώνονται σε διαδοχικά ή μη καμάρια του γραντιού, προσδίδοντας σε αυτά την αναγκαία περίσσεια διχτυού (χάρη) σε σχέση με το αντίστοιχο μήκος του καμαριού. Χάρη στο καλαμέτο: η αναλογία σε μήκος, του χρησιμοποιούμενου τμήματος σκοινιού των πλωτήρων προς το αντίστοιχο τμήμα του μανού διχτυού κατά τη συρραφή τους ονομάζεται λόγος αρματώματος του διχτυού και συμβολίζεται με το Ε. Στην αλιευτική πρακτική χρησιμοποιείται ο όρος χάρη στο καλαμέτο και είναι η επί τοις % θετική διαφορά του Ε από τη μονάδα (π.χ. Ε=40 σημαίνει χάρη 60%). Χάρη στο γαντί: η αναλογία σε μήκος, του χρησιμοποιούμενου τμήματος σκοινιού των μολυβιών προς το αντίστοιχο τμήμα του μανού διχτυού κατά τη συρραφή τους ονομάζεται λόγος αρματώματος του διχτυού και συμβολίζεται με το Ε. Στην αλιευτική πρακτική χρησιμοποιείται ο όρος χάρη στο γραντί και είναι η επί τοις % θετική διαφορά του Ε από τη μονάδα (π.χ. Ε=0.60 σημαίνει χάρη 40%). Στο pdf που ακολουθεί παρατίθενται πληροφορίες για την περιγραφή αλλά και τον τρόπο χρήσης των μανωμένων διχτυών. Μανωμένα δίχτυα.
3. Σύνθετα δίχτυα (μισομανωμένα-κλαμπανόδιχτα-κλάμπανα). Το χαρακτηριστικό αυτών των διχτυών είναι ότι, κατά το ήμισυ είναι απλάδια (άνω τμήμα) και κατά το άλλο μισό μανωμένα (κάτω τμήμα). Έχουν μεγάλο άλτος (ύψος) και αλιεύουν από το βυθό μέχρι την επιφάνεια. Έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με την κατηγορία των μανωμένων διχτυών. Μοναδικό πρόσθετο τεχνικό χαρακτηριστικό είναι ο αριθμός ματιών πυκνού στο άλτος που καλύπτονται από μανό β2, όπου γίνεται αναφορά νστο άλτος του μανωμένου διχτυού του κλαμπανόδιχτου, υπολογίζοντας κατά το ύψος τον αριθμό των ματιών του πυκνού φύλλου του μανωμένου διχτυού. Τα κλαμπανόδιχτα είναι δίχτυα σύνθετα κατά το ύψος, τα οπο΄΄ια αποτελούνται από συνδυασμό ενός μανωμένου διχτυού στο κατώτερο τμήμα του για την αλιεία των βενθικών ειδών και ενός απλαδιού διχτυού στο ανώτερο τμήμα του, το οποίο προορίζεται για την αλιεία των πελαγικών ειδών. Η σύνδεση των δύο δίχτυνων τμημάτων επιτυγχάνεται είτε με ραφή, στην πλειονότητα των περιπτώσεων χρησιμοποιώντας νήμα μεγαλύτερου πάχους από το νήμα του διχτυού, είτε με σκοινί ομοίου συνήθως πάχους με αυτό του καλαμέτου και του γραντιού. Στην τελευαταία περίπτωση το κλαμπανόδιχτο κατασκευάζεται με τρία σκοινιά αρματώματος. Στο pdf που ακολουθεί παρατίθενται περισσότερες πληροφορίες για τα κλαμπανόδιχτα δίχτυα. Κλαμπανόδιχτα δίχτυα.

Παραγάδια

Είναι αγκιστρωτά, στατικά εργαλεία, που αλιεύουν με την χρήση δολώματος. Το παραγάδι αποτελείται από τα εξής κύρια μέρη:

• έναν επιμήκη σπάγγο που ονομάζεται "μάνα" και μικρότερους σπάγγους που δένονται κατά κανονικά διαστήματα στη "μάνα" και καλούνται παράμαλα,
• τα αγκίστρια τα οποία δένονται στα παράμαλα,
• τα σχοινιά ποντίσεως του παραγαδιού και
• τους πλωτήρες.

Τα παραγάδια χωρίζονται σε παραγάδια αφρού και παραγάδια βυθού. Περισσότερες πληροφορίες για τα παραγάδια βυθού παρατίθενται στο pdf που ακολουθεί. Παραγάδια βυθού.