Κατηγορίες εντόμων

Τα έντομα ανάλογα με τις μεταμορφώσεις που υφίστανται διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες :

Αμετάβολα. Δεν υφίστανται ουσιαστικά μεταμόρφωση. Τα στάδια είναι : ωό, νεαρό (διάφορων ηλικιών), ακμαίο. Όταν το νεαρό έντομο εκκολάπτεται από το ωό, αλλά και οι μετέπειτα εξελισσόμενες μορφές του, μοιάζουν πάρα πολύ με το ακμαίο, εκτός από το μέγεθος και κάποιες δευτερεύουσες διαφορές σε άκανθες και τρίχες. Τα νεαρά και τα ακμαία ζουν στο ίδιο περιβάλλον και έχουν τα ίδια στοματικά μόρια και τροφικές συνήθειες. Ο τύπος αυτός μεταμόρφωσης απαντάται στα Thysanura (ψαράκια της κουζίνας, στα Mallophaga και στα Collembola. Οι Τάξεις των πρωτόγονων αυτών εντόμων δεν έχουν πτέρυγες και ούτε υπάρχουν ενδείξεις ότι οι προγονοί τους κάποτε είχαν.

Ετερομετάβολα. Υφίστανται γενικά ατελή μεταμόρφωση. Διακρίνονται τρεις διαφορετικές υποκατηγορίες :

Παουρομετάβολα. Υφίστανται σταδιακή μεταμόρφωση. Τα στάδια είναι: ωό, νύμφη (διάφορων ηλικιών), ακμαίο. Τα νεαρά άτομα (νύμφες) μοιάζουν στο ακμαίο στη γενική εμφάνιση του σώματος, αλλά δεν έχουν πτέρυγες και εξωτερικά αναπαραγωγικά όργανα. Εναλλάσσονται μερικές ενδύσεις και ηλικίες. Η ηλικία μετά από κάθε έκδυση μοιάζει στο ακμαίο περισσότερο από την ηλικία πριν από την έκδυση. Οι καταβολές των πτερύγων εμφανίζονται στις τελευταίες ηλικίες και αναπτύσσονται εξωτερικά. Οι νύμφες και τα ακμαία έχουν τον ίδιο τύπο στοματικών μορίων και τις ίδιες τροφικές συνήθειες και ζουν στο ίδιο περιβάλλον. Οι ακρίδες (Orthoptera), καθώς και οι βρωμούσες και οι αφίδες (Hemiptera) είναι Παουρομετάβολα.

Ημιμετάβολα. Υφίστανται ημιτελή μεταμόρφωση. Τα στάδια, είναι: ωό, ναϊάς διάφορων ηλικιών), ακμαίο. Τρεις Τάξεις χαρακτηρίζονται σαν Ημιμετάβολα, τα Ephemeroptera, τα Odonata και τα Plecoptera. Οι αλλαγές που υφίστανται οι ναϊάδες είναι πιο σημαντικές από τις αλλαγές στις νύμφες των Παουρομετάβολων, αλλά όχι τόσο μεγάλες όσο στα νεαρά στάδια, των Ολομετάβολων. Οι ναϊάδες ζουν μέσα στο νερό ενώ τα ακμαία έξω από αυτό. Έτσι οι ναϊάδες αναπνέουν με τραχειακά βράγχια και το σώμα τους φέρει κατάλληλες τροποποιήσεις για υδάτινο περιβάλλον. Μοιάζουν πολύ λίγο στο ακμαίο. Το ακμαίο όμως που προκύπτει από την τελευταία έκδυση έχει πλήρως αναπτυγμένες πτέρυγες για διαβίωση στον αέρα και τραχειακό σύστημα για εναέρια αναπνοή, καθώς και άλλες σωματικές τροποποιήσεις.

Νεομετάβολα. Διακρίνονται από ακίνητο στάδιο που μοιάζει με πλαγγόνα (pupa). Τα στάδία είναι: ωό, υπονύμφη, νύμφη (ακίνητη), ακμαίο. Νεομετάβολα έντομα είναι οι θρίπες (Thysanoptera).

Ολομετάβολα. Υφίστανται πλήρη μεταμόρφωση. Τα στάδια είναι: ωό, προνύμφη (διάφορων ηλικιών), πλαγγών, ακμαίο. Τα περισσότερα είδη εντόμων είναι Ολομετάβολα, π.χ. Lepidoptera, Diptera, Hymenoptera Coleoptera. Η προνύμφη διαφέρει σημαντικά από το ακμαίο στο οποίο τελικά εξελίσσεται. Περνά από σειρά ηλικιών και εκδύσεων, αλλά, σε αντιδιαστολή με τα Παουρομετάβολα και τα άλλα Ημιμετάβολα, η προνύμφη (ηλικία) που προκύπτει από κάθε έκδυση διαφέρει από το ακμαίο όσο διέφερε και η προνύμφη πριν από την έκδυση, δηλαδή διατηρεί την τυπική σκωληκόμορφή της εμφάνιση.