Εχθροί μηδικής

Φυτονόμος

Ο Φυτονόμος (Hypera postica) είναι μικρό κολεόπτερο (μήκους 5-7mm) του οποίου το χρώμα ποικίλλει από γκρι μέχρι ανοιχτό ή σκούρο καστανό, με πλατειά σκούρα, ριγωτή λωρίδα στη ράχη. Διαχειμάζει ως τέλειο, προνύμφη ή αυγό στο έδαφος ή μεταξύ των φυτικών υπολειμμάτων. Το Μάρτιο τα τέλεια έντομα δραστηριοποιούνται τρεφόμενα με τους νεαρούς βλαστούς της μηδικής, πάνω στους οποίους γεννούν τα αυγά τους. Οι προνύμφες εκκολάπτονται σε 1-2 εβδομάδες και σε 3-4 εβδομάδες παίρνουν τελικό μήκος 9-10mm. Το χρώμα του σώματός τους είναι πράσινο με λευκή γραμμωτή λωρίδα στη ράχη και μαύρο κεφάλι. Η κύρια ζημιά στη μηδική προέρχεται από τις προνύμφες οι οποίες κατατρώνε τον ιστό των φύλλων μεταξύ των νευρώσεων, αφήνοντας πολλές φορές άθικτες μόνο τις νευρώσεις. Σε αγρούς με έντονη προσβολή τα φυτά εμφανίζονται αποχρωματισμένα. Όταν οι προνύμφες πλησιάζουν το τελικό τους μέγεθος, πλέκουν βομβύκια τόσο στα κατώτερα τμήματα των φυτών όσο και στην επιφάνεια του εδάφους, όπου νυμφώνονται και ύστερα από 1-2 εβδομάδες μεταμορφώνονται σε τέλεια έντομα. Αυτά για μικρό χρονικό διάστημα τρέφονται με τα φυτά της μηδικής και στη συνέχεια απομακρύνονται σε προστατευόμενους χώρους όπου περνούν το καλοκαίρι σε αδράνεια. Στις περισσότερες περιοχές ο φυτονόμος έχει μία γενεά το έτος. Οι ζημιές από το φυτονόμο εντοπίζονται κυρίως στην πρώτη και δεύτερη αναβλάστηση και όταν η προσβολή είναι έντονη, επηρεάζουν σημαντικά την παραγωγή χόρτου και σπόρου.

Για την καταπολέμηση του εντόμου συνιστώνται ψεκασμοί με εντομοκτόνα τόσο κατά τη διάρκεια της ωοτοκίας όσο και αργότερα όταν εμφανίζονται οι προνύμφες. Στη δεύτερη περίπτωση, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η υπολειμματική διάρκεια των εντομοκτόνων, ώστε να συγκομίζεται χόρτο με όσο το δυνατόν λιγότερα υπολείμματα. Πολλές φορές για την αποφυγή των ζημιών γίνεται πρώιμη κοπή της μηδικής, πριν από το καθορισμένο στάδιο ανάπτυξης.

Προσβάλλει επίσης και τη μπιζελιά.

Άπιο

Το Άπιο (Apion pisi) είναι μικρό κολεόπτερο (μήκους 2-3mm) με μαύρο ρύγχος και χρωματισμό σκούρο μπλε προς μαύρο. Διαχειμάζει όπως και ο φυτονόμος. Τα τέλεια δραστηριοποιούνται νωρίς την άνοιξη και προκαλούν μικρές διαβρώσεις (τρύπες), μη περιμετρικές στα τρυφερά φύλλα. Γεννά τα αυγά του κατά προτίμηση στους ανθοφόρους οφθαλμούς, τους οποίους κατατρώνε στη συνέχεια οι προνύμφες. Τα προκύπτοντα τέλεια έντομα τρέφονται με το φύλλωμα. Αρχές Ιουνίου μεταναστεύουν σε ορεινές περιοχές και επανέρχονται στην καλλιέργεια το Σεπτέμβριο. Έχει μία γενεά το έτος.

Η καταπολέμηση αυτού του εχθρού γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως και στην περίπτωση του φυτονόμου.

Προσβάλει επίσης και την καλλιέργεια της μπιζελιάς.

Σιτόνες

Οι σιτόνες είναι μικρά κολεόπτερα (μήκους 3-6mm) με ιδιαίτερα κυρτό σώμα και βραχύ ρύγχος. Τα τέλεια έντομα τρώνε τα άνθη, τους βλαστούς και τα φύλλα. Οι ζημιές στα φύλλα εμφανίζονται ως χαρακτηριστικές ημικυκλικές εγκοπές της περιμέτρου του ελάσματος των φύλλων. Τα τέλεια τρώνε και ωοτοκούν επί πολλές, συνήθως, εβδομάδες. Τοποθετούν τα αυγά τους στα φύλλα ή στο εδαφος κοντά στα φυτά ξενιστές. Η νεαρή προνύμφη αναζητά τα φυμάτια των αζωτοβακτηρίων όπου εγκαθίσταται και τρώει το περιεχόμενό τους. Στη συνέχεια οι προνύμφες προσβάλλουν διαδοχικά τις πλάγιες ρίζες και την κεντρική ρίζα και τελικά προκαλούν το θάνατο του φυτού. Γενικά οι ζημιές από τις προνύμφες θεωρούνται σημαντικότερες από εκείνες που προκαλούν τα ενήλικα. Τα ενήλικα βγαίνουν από το έδαφος στο τέλος του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο και κατά κανόνα δεν προσβάλλουν το φυτό αλλά μεταναστεύουν προς τις θέσεις διαχείμασης. Το έντομο έχει συνήθως μία ή δύο γενεές το έτος.

Η αμειψισπορά με αγρωστώδη ή σκαλιστικά φυτά και η άροση του χωραφιού αργά το φθινόπωρο ή νωρίς την άνοιξη μειώνουν σημαντικά τον πληθυσμό των τέλειων εντόμων. Τα τέλεια καταπολεμούνται με διάφορα εντομοκτόνα. Συνήθως μία έγκαιρη επέμβαση είναι αρκετή.

Προσβάλλουν επίσης το φυτό της φακής.

Αφίδες

Πολλά είδη αφίδων έχουν βρεθεί στις καλλιέργειες της μηδικής. Στη χώρα μας συχνότερα εμφανίζονται τα Acyrthosiphon pisum, πράσινη αφίδα, Aphis fabae, μαύρη αφίδα. Οι αφίδες είναι μικρά ημίπτερα που απομυζούν τους χυμούς από όλα τα τμήματα των φυτών, συμπεριλαμβανομένων των ανθέων και των λοβών και οι ζημιές που προκαλούν στην παραγωγή σανού και σπόρου είναι μερικές φορές σοβαρές. Έχουν πολλές γενεές το έτος.

Πρόωρη κοπή της μηδικής, όταν παρατηρηθούν αφίδες, συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του πληθυσμού τους. Καταπολέμηση αυτού του εχθρού γίνεται με εντομοκτόνα επαφής ή διασυστηματικά, ανάλογα με τη χρονική απόσταση από τη συγκομιδή.

Οι αφίδες προσβάλλουν πολλά ακόμα φυτά όπως τη φασολιά, τη φακή, την κουκιά, την μπιζελιά κ.ά.

Κηκιδόμυγα ανθέων μηδικής

Η κηκιδόμυγα (λέγεται αλλιώς και κονταρίνια) είναι μικρό δίπτερο, καταστροφικό της σποροπαραγωγής της μηδικής. Διαχειμάζει ως ανεπτυγμένη προνύμφη μέσα σε βομβύκια στο έδαφος. Τα τέλεια έντομα εμφανίζονται το Μάιο μήνα, ζουν λίγες ημέρες και δεν τρέφονται από τα φυτά. Τα θυληκά άτομα εισάγουν 2-3 αυγά σε κάθε ανθοφόρο οφθαλμό. Κάθε θηλυκό τοποθετεί αυγά σε πάνω από 10 άνθη. Οι υποκίτρινου χρώματος προνύμφες τρέφονται σε βάρος του εσωτερικού των ανθοφόρων οφθαλμών, οι οποίοι διογκώνονται χαρακτηριστικά και τελικά πέφτουν. Στη χώρα μας έχει τρεις γενεές το έτος.

Το πρόγραμμα των ψεκασμών για τον εχθρό πρέπει να έχει στόχο την καταπολέμηση των τέλειων εντόμων, κυρίως της πρώτης γενεάς, πριν αρχίσει η ωοτοκία. Πρακτικά οι ψεκασμοί αρχίζουν όταν σχηματισθούν οι ταξιανθίες. Η πρώιμη κοπή της μηδικής, πριν οι προνύμφες της πρώτης γενεάς συμπληρώσουν την ανάπτυξή τους, περιορίζει τον πληθυσμό και τις ζημιές την περίοδο της σποροπαραγωγής.