Αραχίδα
Η αραχίδα [1] είναι ποώδες μονοετές ή διετές φυτό της οικογένειας των Κυαμοειδών (Fabaceae). Το γένος Αραχίς (επιστ. ονομ. Arachis) περιλαμβάνει εννέα συνολικά είδη, με αντιπροσωπευτικότερο την αραχίδα την υπόγειο ή κοινά αράπικο φιστίκι (στην Κύπρο λέγεται φουστουκούδι). Καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση στην Ινδία και σε χώρες της αφρικανικής ηπείρου κυρίως για τα σπέρματά της που περιέχουν έλαιο.
Το φυτό κατάγεται από τη Βραζιλία. Εκεί μεταφέρθηκε και αρχικά καλλιεργήθηκε στην Αφρική από εμπόρους των Νέγρων για τη διατροφή των τελευταίων στο ταξίδι από Αφρική στην Αμερική. Η ποικιλία που καλλιεργείται σήμερα προήλθε έπειτα από συνεχή επιλογή ενός αυτοφυούς είδους της Βραζιλίας. Σταδιακά η καλλιέργειά της επεκτάθηκε σε θερμά κλίματα σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα η καλλιέργειά της είναι σχεδόν απούσα. Έπειτα από τη συλλογή του καρπού, υπόκειται σε αποφλοίωση-σπάσιμο. Στη συνέχεια, η ψίχα που βγαίνει χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και για την παρασκευή ελαίου (φιστικέλαιο) και ως ξηρός καρπός είτε ψημένος είτε ωμός.
Βοτανικά χαρακτηριστικά αραχίδας
Η αραχίδα είναι ποώδες ετήσιο φυτό με κεντρική πασσαλώδη ρίζα και με πολλές πλάγιες διακλαδώσεις. Η πασσαλώδης ρίζα ανάλογα με το έδαφος, τη διαθέσιμη υγρασία και την ποικιλία μπορεί να φθάσει σε βάθος μέχρι τα 2m. Στην κύρια και στις πλάγιες ρίζες σχηματίζονται άφθονα, μικρά, σφαιρικά φυμάτια που συχνά έχουν χρώμα σκούρο-καφέ. Στην αραχίδα τα τυπικά ριζικά τριχίδια εκλέιπουν όπως αναφέρθηκε και έτσι δεν αποτελούν εισόδους των βακτηριών για το σχηματισμό των φυματίων όπως συμβαίνει στα άλλα ψυχανθή. Οι βλαστοί είναι αρχικά γωνιώδεις, συμπαγείς με ανεπτυγμένη εντεριώνη και αργότερα τείνουν να γίνουν κυλινδρικοί με κενό χώρο στο κέντρο. Καλύπτονται από τρίχες, διαφόρων ειδών και μεγεθών.
Το φυτό της αραχίδας έχει έναν ευδιάκριτο κεντρικό βλαστό και έναν μεταβλητό αριθμό πλάγιων διακλαδώσεων. Ο κύριος βλαστός αναπτύσσεται από τον ακραίο οφθαλμό του επικοτυλίου, ενώ δύο πλάγιοι βλαστοί εκπτύσσονται από τις κοτυληδόνες σε αντίθετη θέση ως προς τον κύριο βλαστό. Ο κύριος βλαστός μπορεί να είναι όρθιος ή πλαγιαστός και το μήκος του κυμαίνεται από 12 έως 65cm. Τα φύλλα της αραχίδας είναι σύνθετα με τέσσερα φυλλάρια και περιστασιακά μπορούν να εμφανισθούν και επιπλέον φυλλάρια. Έχουν μακρύ μίσχο (3-7cm) και εκφύονται εναλλάξ, επί του βλαστού σπειροειδώς σε φυλλοταξία 2/5. Τα φυλλάρια είναι αντίθετα και έχουν αντωοειδές σχήμα και το μέγεθός τους εξαρτάται από την ποικιλία. Τα άνθη της αραχίδας είναι μικρά (περίπου 12mm), συνήθως κιτρινωπά αλλά το χρώμα μπορεί να ποικίλλει από σχεδόν λευκό μέχρι βαθύ πορτοκαλί. Ορισμένες φορές δε μπορεί να παρουσιάζουν και κοκκινωπές αποχρώσεις. Φέρονται στις μασχάλες των φύλλων σπανίως μεμονωμένα, κυρίως κατά ομάδες τριών ή περισσοτέρων ανθέων σε συμπυκνωμένες ταξιανθίες. Ένα μέρος των ανθέων μπορεί να σχηματιστεί και κάτω από το έδαφος. Η αραχίδα είναι μοναδική μεταξύ των καλλιεργούμενων φυτών στο ότι ενώ σχηματίζει τα άνθη επάνω από την επιφάνεια του εδάφους, παράγει τους καρπούς μέσα στο έδαφος. Ο καρπός της αραχίδας είναι λοβός, με 2-5 σπόρους και σπανιότερα 6, ανάλογα με το υποείδος στο οποίο ανήκει η ποικιλία. Επίσης σε όλες τις ποικιλίες μπορούν να σχηματιστούν λοβοί με ένα σπόρο. Αυτό όμως δεν είναι χαρακτηριστικό των ποικιλιών, αλλά οφείλεται στην απόρριψη των ωαρίων. Ο αριθμός των λοβών ανά φυτό κυμαίνεται από 50 έως 100. Υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση όσον αφορά στο μέγεθος, τη μορφή και το χρώμα των σπόρων. Το περίβλημα του σπόρου είναι πολύ λεπτό, σαν χαρτί. Το μέγεθος των σπόρων είναι σταθερό χαρακτηριστικό των ποικιλιών. Το μήκος κυμαίνεται από 7 έως 21mm, η διάμετρος από 5 έως 13mm και το βάρος από 0,15 έως 2,38 g/σπόρο.
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
