Βίκος φυτό
Με το όνομα βίκος είναι γνωστά περίπου 150 είδη φυτών, τα οποία ανήκουν στο γένος Vicia. Τα περισσότερα είδη που καλλιεργούνται παγκοσμίως κατάγονται από τις παραμεσόγειες περιοχές. Στην Ελλάδα ο βίκος είναι το πιο διαδεδομένο χειμερινό ψυχανθές, γιατί προσαρμόζεται ικανοποιητικά στα διάφορα οικολογικά περιβάλλοντα. Το είδος που καλλιεργείται αποκλειστικά είναι το V. sativa (κοινός βίκος) για παραγωγή καρπού και σανού.
Η χρησιμοποίησή του για ενσίρωση ή βόσκηση είναι περιορισμένη. Θεωρείται από τα πιο κατάλληλα φυτά χλωράς λίπανσης και αμειψισποράς με τις καλλιέργειες των χειμερινών σιτηρών.
Βοτανικά χαρακτηριστικά βίκου
Ο κοινός βίκος είναι φυτό ποώδες, ετήσιο. Το ριζικό σύστημα αποτελείται από μία λεπτή πασσαλώδη ρίζα, η οποία φέρει πολυάριθμες διακλαδώσεις. Στις ρίζες του βίκου στη χώρα μας σχηματίζονται άφθονα φυμάτια, πράγμα που υποδηλώνει ότι υπάρχουν κατάλληλα ενδογενή ριζόβια.
Η ανάπτυξη του βίκου είναι έρπουσα ή αναρριχώμενη. Οι βλαστοί εκφύονται από τη βάση των φυτών (ο κεντρικός βλαστός παύει να επιμηκύνεται), είναι κοίλοι εσωτερικά, με τετράγωνη διατομή και το ύψος τους κυμαίνεται από 30 έως 80cm. Τα φύλλα είναι σύνθετα, αποτελούμενα από 5-8 ζεύγη αντίθετων φυλλαρίων και καταλήγουν σε διακλαδιζόμενη έλικα. Τα φυλλάρια στο άκρο τους φέρουν ένα μικρό αγκάθι. Τα άνθη εκφύονται από τις μασχάλες των φύλλων συνήθως κατά ζεύγη, σπανιότερα μεμονωμένα και μπορεί να έχουν έναν μικρό ποδίσκο.
Το χρώμα τους είναι μπλε-πορφυρό ή ροδόχρωμο. Το είδος V.sativa είναι αυτογονιμοποιούμενο φυτό, ενώ το V.villosa σταυρογονιμοποιούμενο. Οι λοβοί είναι επιμήκεις, πεπλατυσμένοι, με μήκος 3-7cm, πλάτος 5-10mm και περιέχουν 4-12 σπόρους. Οι σπόροι έχουν σφαιρικό σχήμα, αλλά κάπως πεπλατυσμένο και χρώμα μαύρο ή γκρίζο, με οφθαλμό στενό, χρώματος ανοικτότερου από το περισπέρμιο.
Κλιματικές συνθήκες βίκου
Ο βίκος είναι φυτό των δροσερών κλιμάτων. Αν και τα διάφορα είδη βίκου και οι ποικιλίες παρουσιάζουν διαφορετική αντοχή στο ψύχος, γενικά ο βίκος θεωρείται φυτό με μειωμένη αντοχή στο ψύχος. Οι σπόροι βλαστάνουν σε θερμοκρασία 2-6oC και τα αναπτυγμένα φυτά αντέχουν σε χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι -10oC. Η αντοχή των φυτών στις χαμηλές θερμοκρασίες, εκτός από το γενότυπο, εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης, την ταχύτητα ανάπτυξης, την υγρασία του εδάφους κ.ά. παράγοντες. Για την ανάπτυξη του φυτού πλεόν κατάλληλες είναι οι μέτριες θερμοκρασίες. Στη χώρα μας ο βίκος δίνει τις μεγαλύτερες αποδόσεις με φθινοπωρινή σπορά. Σε βορειότερες χώρες, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών του χειμώνα, σπέρνεται την άνοιξη, αλλά όσο το δυνατόν πρωιμότερα.
Οι ανάγκες του βίκου σε υγρασία εδάφους είναι σχετικά μεγάλες. Οι περιοχές όπου καλλιεργείται πρέπει να έχουν ετήσιο ύψος βροχής τουλάχιστον 400mm. Υποφέρει περισσότερο από την ξηρασία στα πρώτα στάδια ανάπτυξης και κατά το γέμισμα των σπόρων. Η απόδοση σε σπόρο βρέθηκε ότι σχετίζονταν θετικά με την ποσότητα του νερού που χρησιμοποίησαν τα φυτά μετά την άνθηση. Τις μεγαλύτερες αποδόσεις σε ξηροθερμικές μεσογειακές συνθήκες δίνουν οι ποικιλίες που ανθίζουν νωρίς και δένουν τους καρπούς πριν από την περίοδο έναρξης της ξηρασίας.
Εδαφικές συνθήκες βίκου
Οι εδαφικές απαιτήσεις του βίκου είναι γενικά μικρές. Προτιμά όμως τα καλώς στραγγιζόμενα, μέσης σύστασης εδάφη, μέτριας γονιμότητας, με pH 6,0-7,0.
Το φυτό του βίκου υποφέρει πολύ από την υπερβολική υγρασία του εδάφους. Παρουσιάζει μεγαλύτερη αντοχή στην οξύτητα του εδάφους σε σύγκριση με τα περισσότερα ψυχανθή. Τα καλύτερα όμως αποτέλεσματα επιτυγχάνονται σε εδάφη πλούσια σε ασβέστιο, τα οποία εφοδιάζονται με επαρκείς ποσότητες φωσφόρου, γιατί έχει σχετικά υψηλές απαιτήσεις σε φωσφόρο.
Αύξηση και ανάπτυξη του φυτού του βίκου
Ο βίκος παρουσιάζει υπόγειο φύτρωμα. Η αύξησή του είναι συνεχής, καθώς μετά από ένα καθαρά βλαστικό στάδιο αρχίζει η έκπτυξη ανθέων και η ανάπτυξη των λοβών, ενώ συνεχίζεται η βλαστική ανάπτυξη. Αναφέρεται ότι η μεγαλύτερη απόδοση σε χορτομάζα (βλαστικό τμήμα και σπόρος) καθώς και σε σπόρο καλλιέργειας κοινού βίκου παρατηρήθηκαν στο στάδιο κατά το οποίο η ξηρά ουσία των σπόρων ήταν 45-55%. Με την αύξηση του βάρους των σπόρων, η αναλογία των βλαστικών τμημάτων μειώθηκε. Απ' τις ίδιες πηγές αναφέρονται τρεις φάσεις κατά την περίοδο γεμίσματος των σπόρων:
- φάση υστέρησης μεταξύ άνθησης και έναρξης γεμίσματος των σπόρων (ξηρά ουσία σπόρων 20-25%),
- φάση ταχείας ανάπτυξης, η οποία συνεχίζεται μέχρι που η μάζα των σπόρων στο φυτό φτάνει το μέγιστο (ξηρά ουσία σπόρων 45-55%) και
- φάση ωρίμανσης (ξηρά ουσία σπόρων >80%).
Η μέγιστη συγκέντρωση ολικής πρωτεΐνης στη χορτομάζα παρατηρήθηκε προς το τέλος της περιόδου ταχείας ανάπτυξης του σπόρου, όταν η περιεκτικότητα των σπόρων σε ξηρά ουσία ήταν 45-55%. Σ' αυτό το στάδιο παρατηρήθηκε και η μέγιστη συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων.
Ποικιλίες βίκου
Οι ποικιλίες του βίκου που παρουσιάζουν ενδιαφέρον είναι οι παρακάτω:
- Καλλιρόη[1],
- Ίστρος[2],
- Gravera[3],
- Gravesa[3],
- Marianna[3],
- Τέμπη[3],
- Αλέξανδρος[3] και
- Φίλιππος[3].
Ασθένειες βίκου
Οι ασθένειες που προσβάλλουν την καλλιέργεια του βίκου είναι οι εξής:
- Ριζοκτόνια,
- Σκληρωτίνια ,
- Κηλίδωση φύλλων,
- Σκωρίαση,
- Βοτρύτης και
- Ιός της κίτρινης δακτυλιωτής κηλίδωσης της αγκινάρας.
Εχθροί βίκου
Οι εχθροί που προσβάλλουν τα φυτά του βίκου είναι τα εξής:
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
- Αύξηση και ανάπτυξη του φυτού του βίκου
- Εδαφικές συνθήκες βίκου
- Κλιματικές συνθήκες βίκου
- Χειμερινά σιτηρά
- Αμειψισπορά
- Βίκος προϊόν
- Ψυχανθή
- Καλλιέργεια βίκου
- Βοτανικά χαρακτηριστικά βίκου
- Ποικιλίες βίκου
Βιβλιογραφία
- ↑ Ποικιλία βίκου Καλλιρόη
- ↑ Ινστιτούτο Κτηνοτροφικό Φυτών και Βοσκών Λάρισας, Εγγραφή νέων ποικιλιών βίκου, φακής και ρεβιθιού στον "Εθνικό Κατάλογο Ποικιλιών", Δρ. Κωνσταντίνος Ηλιάδης, Τακτικός Ερευνητής.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Ποικιλίες βίκου
- ↑ "Ειδική γεωργία, Σιτηρά και ψυχανθή", Δέσποινα Παπακώστα-Τασοπούλου, Καθηγήτρια Γεωπονικής Σχολής Α.Π.Θ.
