Κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής-γεωργία
Διαχείριση εισροών
Οι γεωργοί πρέπει να τηρούν φύλλα καταγραφής χρησιµοποιούµενων εισροών μαζί με τα αντίστοιχα παραστατικά αγοράς των εισροών αυτών. Τα φύλλα καταγραφής των εισροών καθώς και τα παραστατικά πρέπει να φυλάσσονται από τον παραγωγό για δύο τουλάχιστον χρόνια μετά την χρονιά συµπλήρωσής τους. Τα φύλλα καταγραφής εισροών θα έχουν την μορφή του παραρτήµατος της ΚΥΑ 125347/568.
Επεξεργασία εδάφους
Η κατεργασία του εδάφους πρέπει να περιορίζεται όσο είναι δυνατόν, στις απαραίτητες επεµβάσεις. Η υπερβολική κατεργασία εδάφους αυξάνει την απαιτούµενη ενέργεια, επιφέρει μεγάλη και άσκοπη κατανάλωση καυσίµων, και παράλληλα προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο έδαφος.
Επιβάλλεται:
- Σε εδάφη με κλίση μεγαλύτερη από 10% η άροση να γίνεται κατά τις ισοϋψείς, ή διαγώνια, ή να δηµιουργούνται φυσικά αναχώµατα κατά τις ισουψείς και η άροση να γίνεται διαγώνια (ακαλλιέργητες ζώνες με φυτική κάλυψη) με εύρος 1 - 2 μέτρα.
- Η χρησιµοποίηση των γεωργικών μηχανηµάτων να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην καταστρέφονται οι αγροτικοί δρόµοι.
- Να μην καταστρέφονται τα ακαλλιέργητα περιθώρια μεταξύ των αγροτεµαχίων καθώς και οι φυτοφράκτες, η φυσική βλάστηση των ρεµατιών και τα γειτονεύοντα δάση.
- Η διατήρηση των φυσικών ρεµάτων. Επεµβάσεις, οι οποίες αφορούν στην αλλαγή πορείας ρεµάτων με χωµατουργικά μηχανήµατα γίνονται μόνο μετά από άδεια της αρµόδιας υπηρεσίας.
Συνιστάται:
- Οι κατεργασίες να γίνονται την κατάλληλη εποχή με τα κατάλληλα, για το έδαφος και την εργασία που θέλουµε να πραγµατοποιήσουµε, γεωργικά μηχανήµατα. Σκόπιµο είναι να γίνονται, κατά το δυνατόν, οι λιγότερες επεµβάσεις.
- Οι κατεργασίες του εδάφους να γίνονται πάντα, όταν το έδαφος βρίσκεται στο "ρόγο του", δηλαδή μετά τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές. Σκόπιµο είναι να αποφεύγονται οι θερινές αρόσεις, στην περίπτωση που αυτές δεν θεωρούνται απαραίτητες για την καταπολέµηση πολυετών ζιζανίων.
- Να αποφεύγεται η βαθιά άροση κάτω από 40 εκατοστά, αν δεν υπάρχει ανάγκη εκρίζωσης βαθύριζων ζιζανίων και θραύσης αδιαπέραστου εδαφικού ορίζοντα. Στην περίπτωση βαθιάς άροσης, λόγω θραύσης αδιαπέραστου εδαφικού ορίζοντα δεν πρέπει να γίνεται αναστροφή του εδάφους.
- Στις περιπτώσεις που υπάρχει κίνδυνος πληµµύρων η άροση, θα πρέπει να γίνεται με μέθοδο, που εξασφαλίζει την ισοπέδωση αγροτεµαχίων με χρήση αναστρεφόμενων αρότρων.
Αμειψισπορά
Οι παραγωγοί θα πρέπει να εφαρμόζουν κατάλληλο πρόγραμμα αμειψισποράς τόσο στις αροτραίες καλλιέργειες όσο και και στα κηπευτικά με στόχο:
- την αύξηση της γονιµότητας του εδάφους
- τη βελτίωση της δοµής του εδάφους
- τη μείωση των προβληµάτων από ζιζάνια ή / και ασθένειες
Συνιστάται να λαµβάνεται μέριμνα, ώστε το χωράφι να μην μένει γυμνό κατά την περίοδο του χειμώνα που είναι πιο ευπρόσβλητο στη διάβρωση από τις βροχές. Στα ελαφρά εδάφη με περιεκτικότητα σε άμμο μεγαλύτερη από 50% (αµµώδη, πηλοαµµώδη, άµµοπηλώδη) υποχρεωτικά πρέπει να υπάρχει φυτοκάλυψη το χειµώνα. Για να επιτυγχάνει η αμειψισπορά τους στόχους της, πρέπει το πρόγραμμα το οποίο εφαρμόζεται να είναι κατάλληλο για τις τοπικές συνθήκες. Για το λόγο αυτό οι ∆/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης θα καταρτίσουν υποχρεωτικά προγράµµατα αµειψισποράς, ανά νοµό κατάλληλα προσαρµοσµένα στις συνθήκες των εκµεταλλεύσεων καθώς και τον οικονοµικό τους προγραµµατισµό.
Συγκεκριµένα για τις αροτραίες καλλιέργειες και τα κηπευτικά πλην του βαµβακιού, των ζαχαρότευτλων και της βιοµηχανικής τοµάτας το ίδιο αγροτεµάχιο δεν μπορεί να καλλιεργηθεί για περισσότερο από τέσσερα χρόνια με την ίδια καλλιέργεια. Στην καλλιέργεια του βαµβακιού θα εφαρµόζονται τα διοικητικά μέτρα για το βαµβάκι όπως αυτά ισχύουν. Στην καλλιέργεια των ζαχαρότευτλων και της βιοµηχανικής τοµάτας το ίδιο αγροτεµάχιο δεν θα μπορεί να καλλιεργείται για περισσότερο από δύο καλλιεργητικές περιόδους στην πενταετία, που δεν πρέπει να είναι συνεχόµενες αλλά να χωρίζονται μεταξύ τους κατά τρία χρόνια τουλάχιστον.
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος εναλλαγής των καλλιεργειών μπορούν να ακολουθηθούν οι παρακάτω μέθοδοι αµειψισποράς:
- Μέθοδος Α :Στη διάρκεια της 5ετίας για ένα ολόκληρο έτος το αγροτεµάχιο τίθεται σε αγρανάπαυση ή αµειψισπορά
- Μέθοδος Β :Στη διάρκεια της 5ετίας το 20% τουλάχιστο του αγροτεµαχίου (βασικής καλλιέργειας) θα τίθεται σε αγρανάπαυση ή αµειψισπορά
∆εν μπορεί ένα αγροτεµάχιο να καλλιεργηθεί και με τη μία μέθοδο και με την άλλη σε διάστηµα μικρότερο των 5 ετών. Αλλαγή στη μέθοδο αµειψισποράς σε συγκεκριµένο αγροτεµάχιο μπορεί να γίνει μόνο, όταν εξασφαλισθεί επαρκής (όχι λιγότερο από 20%) αµειψισπορά σε αυτό.
Λίπανση
Η εφαρμογή λιπασμάτων είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη των φυτών και πρέπει να γίνεται με το κατάλληλο για το έδαφος και την καλλιέργεια λίπασμα. Με στόχο την ορθολογική χρήση των λιπασµάτων οι παραγωγοί πρέπει:
- Να εφαρµόζουν ανά καλλιέργεια και τύπο εδάφους τις "άριστες" ποσότητες και τύπους λιπασµάτων για την κάλυψη των αναγκών θρέψης των φυτών, όπως αυτά προσδιορίζονται στα "πρακτικά λίπανσης" που εκδίδονται από τις οικείες ∆/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης - Γεωργίας, τα Περιφερειακά Εργαστήρια Γεωργικών Εφαρμογών και Ανάλυσης Λιπασμάτων (ΠΕΓΕΑΛ) και το Eθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ).
- Να εφαρµόζουν τα αζωτούχα λιπάσµατα σε δόσεις ανάλογα με το βλαστικό στάδιο των φυτών. Ειδικότερα στις δενδρώδεις καλλιέργειες σε τουλάχιστο δύο δόσεις και στις ετήσιες σε τουλάχιστον τρεις ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας και τις επικρατούσες συνθήκες. Εξαιρούνται τα οργανικά λιπάσµατα (κοπριές, κομπόστ) που είναι αργής αποδέσµευσης, υπό την προϋπόθεση ότι είναι "χωνεµένα".
- Στα χειµερινά σιτηρά να εφαρµόζουν κατά το μέγιστο 160kgr N/Ha (16 μονάδες αζώτου ανά στρέµµα) και να το χορηγούν σε τουλάχιστο δύο δόσεις. Η βασική λίπανση δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 50 kgr N/Ha (5 μονάδες αζώτου ανά στρέµµα).
- Να μην κάνουν εφαρµογή λιπασµάτων σε απόσταση μικρότερη των 5 μέτρων από όχθες ποταµών και λιµνών και 0,5 μέτρων από κανάλια άρδευσης, στράγγισης, πηγάδια, γεωτρήσεις .
- Να εφαρµόζουν σε όξινα εδάφη (με pΗ < 6,5) φυσιολογικώς αλκαλικά λιπάσµατα και να αποφεύγουν τη χρήση λιπασµάτων που συµβάλλουν σε μεγαλύτερη μείωση του pΗ (αύξηση της οξύτητας) όπως είναι τα αµµωνιακά λιπάσµατα με την εξαίρεση της ασβεστούχου νιτρικής αµµωνίας. Αντιστοίχως στα αλκαλικά εδάφη να προτιµούνται τα θειικά λιπάσµατα.
- Κατά την εφαρµογή των αζωτούχων λιπασµάτων πρέπει να τηρούν με ιδιαίτερη προσοχή τους κανόνες που αναγράφονται στην συσκευασία (των λιπασµάτων) και να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην αποφυγή χρήσης ή διασποράς των λιπασµάτων σε τοποθεσίες, όπου ο κίνδυνος επιφανειακής απορροής είναι μεγάλος και ιδιαίτερα σε εδάφη που νεροκρατούν, ή/και εδάφη με κλίση.
- Να μη γίνεται διασπορά του λιπάσµατος όταν πνέει ισχυρός άνεµος και να χρησιµοποιούνται και να συντηρούνται σωστά οι λιπασµατοδιανοµείς.
- Κατά τη συσκευασία, μεταφορά και αποθήκευση να λαµβάνονται μέτρα (ειδικά στα υγρής μορφής λιπάσµατα) για τη διασφάλιση, από τον κίνδυνο διαρροής.
- Να μην τοποθετούνται σάκοι λιπασµάτων σε απόσταση μικρότερη από 5 μέτρα από υδάτινους όγκους ή υδατορέµατα, γεωτρήσεις, πηγάδια.
- Ειδικά για τα υγρά λιπάσµατα πρέπει να συντηρούνται επιµελώς οι δεξαµενές, σωληνώσεις, και βαλβίδες, για την αποφυγή τυχόν διαρροών.
- Να μην εγκαταλείπουν στον τόπο εφαρµογής ή σε άλλο πλην αυτού που ορίζεται τα υλικά και μέσα συσκευασίας των λιπασµάτων.
Προστασία υδατικών πόρων
Οι γεωργοί σαν ελάχιστη συμβολή στην αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας και την προστασία του κοινωνικού συνόλου θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των υδατικών πόρων. Η αλόγιστη χρήση νερού με τη μορφή των υπεραρδεύσεων, της κατάκλισης γειτονικών χωραφιών και δρόμων, της χρήσης ακατάλληλων ή ελλατωματικών συστημάτων θα πρέπει να αποφεύγεται διότι είτε μειώνει τους διαθέσιμους υδατικούς πόρους είτε τους καθιστά ακτάλληλους για άρδευση. Επίσης, η γεωργία δεν μπορεί να ασκείται σε εκτάσεις λιμνών που αποκαλύφθηκαν από την υποχώρηση των υδάτων λιμνών και λιμνοθαλασσών.
Σε κάθε άρδευση πρέπει να εφαρµόζεται τόσο νερό ώστε να κορεστεί το έδαφος σε τόσο βάθος όσο το βάθος του ριζικού συστήµατος. Η βαθιά διήθηση και η επιφανειακή απορροή μπορούν να περιοριστούν με τον κατάλληλο έλεγχο:
- την παροχή της άρδευσης (να αποφεύγονται απώλειες κατά την παροχή με επιδιόρθωση του συστήµατος παροχής)
- του χρόνου εφαρµογής
- της κλίσης του εδάφους
- του μήκους διαδροµής του νερού στον αγρό
- της διηθητικότητας του εδάφους
- της μεθόδου άρδευσης.
Για τον έλεγχο των απωλειών του νερού (βαθειά διήθηση, επιφανειακή απορροή) και την επίτευξη ορθολογικής άρδευσης, θα πρέπει οι παραγωγοί να τηρούν τις αρδευτικές πρακτικές ανά καλλιέργεια (σύνολο αναγκών σε νερό βάσει πραγµατικής εξατµισοδιαπνοής, δόση άρδευσης, χρόνο άρδευσης, αριθµός εφαρµογών) για κάθε σύστηµα άρδευσης και για κάθε τύπο εδάφους όπως αυτές ορίζονται µε απόφαση Νοµάρχη από τις σχετικές υπηρεσίες.
Συστήματα άρδευσης
- Επιφανειακή άρδευση
Η επιφανειακή άρδευση δεν είναι προτεινόµενο σύστηµα άρδευσης, γιατί με το σύστηµα αυτό έχουµε:
- μεγάλη κατανάλωση νερού
- έκπλυση θρεπτικών στοιχείων
- ανοµοιόµορφο πότισµα.
Σηµειώνεται όµως, ότι η εφαρµογή της επιφανειακής άρδευσης μπορεί να είναι αναγκαία εάν το είδος της καλλιέργειας ή ο τύπος του εδάφους το επιβάλλει, όπως εδάφη που εµφανίζουν προβλήµατα συσσώρευσης αλάτων και καλλιέργειες, όπως το ρύζι.
- Άρδευση με καταιονισμό (τεχνητή βροχή)
Ο ρυθμός με τον οποίο γίνεται το πότισμα με καταιονισμό πρέπει να είναι ίδιος με το ρυθμό που το έδαφος απορροφά το νερό ώστε να μην έχουμε επιφανειακή απορροή. Για το σκοπό αυτό η επιλογή των εκτοξευτήρων (μπεκ) και της διάταξης αυτών πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε η ένταση του καταιονισμού να είναι ίση με τη βασική διηθητικότητα του εδάφους και το μέσο ωριαίο ύψος καταιονισμού να είναι ανάλογο με το ύψος το οποίο αντιστοιχεί στον εδαφικό τύπο του χωραφιού, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:
| Είδος εδάφους | Μέσο ωριαίο ύψος καταιονισμού σε χιλιοστά νερού / ώρα |
|---|---|
| Αμμουδερά | 50 |
| Ελαφρά | 25 |
| Μέτρια | 15 |
| Βαριά | 5 |
Ο χρόνος εφαρµογής της άρδευσης πρέπει να είναι τέτοιος ώστε, να αποφεύγεται η διήθηση του νερού σε βαθύτερα στρώµατα. Συνίσταται επίσης να αποφεύγεται η άρδευση με καταιονισμό κατά τις μεσημεριανές ώρες (11πμ - 3μμ), όταν οι καιρικές συνθήκες είναι ακατάλληλες (άνεμοι ισχυρότεροι των 5 βαθμών της κλίμακας Beaufort) και όταν η ποιότητα του αρδευτικού νερού δεν είναι καλή, καθώς τα άλατα από την άρδευση μένουν πάνω στα φύλλα και τους βλαστούς του φυτού.
- Άρδευση με σταγόνες
Η άρδευση με σταγόνες εφαρµόζεται σε μέρος του εδάφους και συγκεκριµένα στην περιοχή του ριζικού συστήµατος του φυτού. Το σύστηµα αυτό εξασφαλίζει: πλήρη έλεγχο της άρδευσης, μηδενική σχεδόν έκπλυση θρεπτικών στοιχείων, καλή λειτουργία σε επικλινή εδάφη και εκεί που η ποιότητα νερού είναι οριακά ανεκτή, μειωμένο κόστος εργασίας. Τέλος, δίνει τη δυνατότητα σταδιακής, κατά δόσεις, εφαρµογής υδρολίπανσης και εφαρµογής της λίπανσης.
Οι παραγωγοί ωφείλουν:
- Να λαµβάνουν μέριµνα για την ελαχιστοποίηση των απωλειών νερού άρδευσης με αποφυγή της επιφανειακής απορροής ή βαθιάς διήθησης. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις, που η βαθιά διήθηση χρειάζεται, για να αντιµετωπιστούν προβλήµατα αλατότητας.
- Να μην αρδεύουν με κατάκλιση (με αυλάκια) σε αγροτεµάχια με κλίση πάνω από 3% (εξαιρείται η άρδευση πολυετών καλλιεργειών με αύλακες περιµετρικά του κορµού του φυτού).
- Να τηρούν τις αρδευτικές πρακτικές ανά καλλιέργεια (συνολική ποσότητα, αριθµός εφαρµογών, δόση ανά εφαρµογή), όπως ορίζονται από τις εκάστοτε ισχύουσες πρακτικές των οικείων Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων.
- Να τηρούν τους κανονισµούς των Οργανισµών Εγγείων Βελτιώσεων και γενικά των φορέων λειτουργίας συλλογικών έργων.
- Να τηρούν τα περιοριστικά μέτρα χρήσης νερού, όπως προβλέπεται από τους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Φυτοπροστασία
Η χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων πρέπει, να δικαιολογείται από την ύπαρξη και την έκταση της προσβολής της καλλιέργειας από ασθένεια ή ζιζάνια.
Πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια για την πρόληψη και την αποτροπή εγκατάστασης επιβλαβών οργανισµών στις καλλιέργειες:
- με προσφυγή στην βιολογική καταπολέµηση πριν εφαρµοστούν χηµικά μέσα
- με χρήση ανθεκτικού στις ασθένειες πολλαπλασιαστικού υλικού ή απαλλαγµένου από ασθένειες πολλαπλασιαστικού υλικού.
- με διαχείριση της αυτοφυούς βλάστησης ώστε να αποφεύγεται η σποροπαραγωγή της ανεπιθύµητης και να υπάρχει σε κατάλληλα σηµεία η επιθυµητή
- με καταστροφή των διαχειµαζουσών μορφών των εχθρών και των ασθενειών τον χειµώνα
- με εφαρµογή κατάλληλης αµειψισποράς
- με παρακολούθηση της εξέλιξης των εχθρών, ζιζανίων και ασθενειών στην περιοχή, ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη λήψη κατασταλτικών μέτρων
- με διαχείριση της πυκνότητας σποράς.
Καταφυγή στην χρήση φυτοπροστατευτικού προϊόντος πρέπει να γίνεται αφού εξαντληθεί η προσπάθεια αντιµετώπισης του προβλήµατος με καλλιεργητικά ή βιολογικά μέσα και μόνο στην περίπτωση, κατά την οποία διαφαίνεται ότι η προσβολή θα έχει οικονοµικό αποτέλεσµα.
- Αποθήκευση φυτοπροστατευτικών προϊόντων
Επιβάλλεται η αποθήκευση σε ειδικές αποθήκες μακριά από τρόφιµα - ποτά και ζωοτροφές, σε μέρη δροσερά και καλά αεριζόµενα, να είναι σε θέση ασφαλή, οπού να μην τα φτάνουν παιδιά. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται στους παραγωγούς να τηρούν πιστά τις οδηγίες που αναγράφονται στην ετικέτα, σύµφωνα με την εθνική νοµοθεσία για την εναρµόνιση της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ "περί διάθεσης στην αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων".
- Μεταφορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων
Επιβάλλεται η μεταφορά με την αρχική ασφαλή συσκευασία τους χωριστά από τρόφιµα – ποτά και ζωοτροφές, όπως η ετικέτα τους ορίζει. Επίσης πρέπει να φυλάσσονται σε ειδικούς χώρους, ώστε να μη δέχονται επίδραση από καιρικές συνθήκες.
- Χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων
Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα είναι επικίνδυνες χηµικές ουσίες, για τον λόγο αυτό επιβάλλεται στους παραγωγούς, να τηρούν πιστά τις οδηγίες, που αναγράφονται στην ετικέτα, σύµφωνα με την εθνική νοµοθεσία για την εναρµόνιση της Οδηγίας 91/414 /ΕΟΚ.
Για την προστασία του περιβάλλοντος επιβάλλεται:
- η χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων να γίνεται την κατάλληλη χρονική περίοδο, ώστε, να μην επηρεάζονται τα ωφέλιμα έντομα.
- απαγόρευση στην χρήση τοξικών ουσιών για τις μέλισσες, όταν τα φυτά είναι ανθισµένα.
- η επιλογή του ζιζανιοκτόνου πρέπει να γίνεται με την πρόβλεψη να διατηρείται φυτοκάλυψη στο έδαφος κατά την περίοδο των βροχών ιδιαίτερα στα επικλινή εδάφη (κλίση μεγαλύτερη από 10%)
- τα χρησιµοποιούµενα ψεκαστικά μηχανήµατα πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση, καλά ρυθµισµένα και να ελέγχονται ανά τακτά χρονικά διαστήµατα
Συνιστάται:
- η εφαρµογή του φυτοπροστατευτικού προϊόντος να είναι τέτοια ώστε, να επιτυγχάνεται οµοιοµορφία κατανοµής του ψεκαστικού υγρού και ακρίβεια στην εφαρµογή.
- Ο σχεδιασµός των φυτοπροστατευτικών παρεµβάσεων να γίνεται έτσι ώστε να αποφεύγεται η εµφάνιση ανθεκτικότητας. Πρέπει γι’ αυτό να γίνεται εναλλαγή φυτοπροστατευτικών προϊόντων με διαφορετικά δραστικά συστατικά και με διαφορετικό τρόπο δράσης να γίνεται σχολαστική τήρηση των μέτρων, που προτείνονται από τα αντίστοιχα Περιφερειακά Γραφεία Φυτοπροστασίας και ποιοτικού ελέγχου και τα Ερευνητικά Ινστιτούτα όπου έχει εµφανιστεί ανθεκτικότητα. Όπου παρατηρείται νέα ανθεκτικότητα θα πρέπει να ενηµερώνουν αµέσως το Γραφείο Φυτοπροστασίας της ∆/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης - Γεωργίας.
- για την καταπολέµηση ζιζανίων, που δηµιουργούν ιδιαίτερα προβλήµατα στην καλλιέργεια, στα επικλινή εδάφη (κλίση μεγαλύτερη από 10%) η επιλογή του ζιζανιοκτόνου πρέπει να γίνεται με την πρόβλεψη να διατηρείται φυτοκάλυψη στο έδαφος, κατά την περίοδο των βροχών
- η εφαρµογή των κοκκωδών σκευασµάτων, να γίνεται με ενσωµάτωση των κόκκων στο έδαφος, ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος να ληφθούν οι κόκκοι από τα πτηνά, εκτός εάν η ενσωµάτωση μειώνει την αποτελεσµατικότητά τους.
- η διατήρηση ζώνης ασφάλειας κατά την εφαρµογή ζιζανιοκτόνων από παρακείµενες καλλιέργειες, από φυτοφράκτες, φωλιές πουλιών, υδρόβια χλωρίδα, επιφανειακά νερά και λοιπά σηµαντικά περιβαλλοντικά στοιχεία.
- η αποφυγή εγκατάλειψης στον τόπο εφαρµογής ή σε άλλο εκτός αυτού που ορίζεται, των υλικών και μέσων συσκευασίας των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Για ατομική προστασία συνιστάται να λαμβάνονται τα μέτρα που αναγράφονται στις ετικέτες συσκευασίας του παρασκευαστή πχ. ειδικά ρούχα προστασίας, γυαλιά, μάσκες, γάντια κλπ.)
- Συγκομιδή
Στην περίπτωση χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων η συγκομιδή επιβάλλεται να γίνεται μετά την παρέλευση του χρόνου που αναγράφεται στην ετικέτα του σκευάσματος.
Διαχείριση αυτοφυούς χλωρίδας
Κρίνεται αναγκαία η ύπαρξη ακαλλιέργητου χώρου 0,5 μέτρου ανάµεσα στα αγροτεµάχια, με σκοπό τη διατήρηση αυτοφυών φυτών στο περιθώριο της εκμετάλλευσης. Το περιθώριο αυτό αυτοφυούς βλάστησης, ιδιαίτερα με τη μορφή φυτοφρακτών (θαμνώδους ή δενδρώδους φράκτη) είναι επιθυμητό διότι παίζει σημαντικό ρόλο στις λειτουργίες του εδάφους και στη διατήρηση του αγροτικού τοπίου, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί καταφύγιο και πηγή τροφής για έντομα, ερπετά, πουλιά και μικρά θηλαστικά. Τα είδη αυτά αποτελούν κομμάτι του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας αλλά είναι και χρήσιμα για την καταπολέμηση των εχθρών των καλλιεργειών.
Η αυτοφυής βλάστηση, η "καλαµιά" της προηγούµενης καλλιέργειας, ή η καλλιέργεια χλωρής λίπανσης είναι καλό να καλύπτει το χωράφι τους χειµερινούς μήνες ιδιαίτερα στα επικλινή εδάφη με κλίση μεγαλύτερη του 10%. Η πρακτική αυτή συνιστάται γιατί μειώνει την επιφανειακή απορροή και κατά τη συνέπεια τη διάβρωση του εδάφους και την απώλεια θρεπτικών στοιχείων, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της γονιμότητας αυτού.
Η αυτοφυής βλάστηση συνιστάται να αποµακρύνεται από τον υπορόφειο χώρο κατά τους θερινούς μήνες σε περιοχές και καλλιέργειες, όπως η ελαιοκαλλιέργεια, που εµφανίζουν αυξηµένο κίνδυνο πυρκαγιάς.
Διαχείριση υπολειμμάτων καλλιέργειας
Τα υπολείµµατα των αροτραίων καλλιεργειών με σωστή διαχείριση μπορούν να προσφέρουν προστασία στο χωράφι από την διάβρωση και να εµπλουτίσουν το έδαφος με οργανική ουσία. Ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες συνιστάται να ακολουθηθούν οι εξής πρακτικές:
- άμεση ενσωμάτωση στο έδαφος
- βόσκηση της καλαμιάς και ενσωμάτωση στο έδαφος των υπολειμμάτων μετά τη βόσκηση
- κοπή, κάλυψη του εδάφους με τα υπολείμματα και ενσωμάτωσή τους στο έδαφος την επόμενη άνοιξη
Αναφορικά με την καύση των υπολειμμάτων των καλλιεργειών (καλαμιάς), απαγορεύεται στις οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, στις επικλινείς εκτάσεις (κλίση μεγαλύτερη από 10%) και στις περιοχές με οργανικά εδάφη (οργανική ουσία μεγαλύτερη από 4%). Στις περιοχές όπου εφαρμόζεται το κάψιμο των υπολειμμάτων των καλλιεργειών επιβάλλεται η λήψη των ακόλουθων μέτρων:
- Να ζητείται άδεια από τις αρµόδιες αρχές όπου αυτό απαιτείται
- Να ενηµερώνεται πριν την καύση η πυροσβεστική υπηρεσία
- Πριν την έναρξη της καύσης να έχουν ληφθεί μέτρα ελέγχου της καύσης, όπως δηµιουργία αυλακιών για πυρασφάλεια.
- Στο χώρο της καύσης πρέπει να υπάρχουν διαθέσιµα 200 λίτρα νερού, φτυάρια και τουλάχιστον δύο άνθρωποι να εποπτεύουν το χώρο.
- Να αποµακρύνονται τα προς καύση υλικά από στύλους της ∆ΕΗ του ΟΤΕ από εγκαταστάσεις φυσικού αερίου πετρελαίου κλπ.
Επίσης συνίσταται το κάψιµο να γίνεται, αν αυτό είναι δυνατό, αντίθετα από την φορά του ανέµου και όπου είναι δυνατό να ενσωµατώνεται η στάχτη εντός δύο ηµερών από την καύση.
Αναφορικά με τα κλαδέματα των πολυετών φυτειών:
- Η καύση τους πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών και να λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή πρόκλησης πυρκαγιάς.
- Απαγορεύεται να καταστρέφονται με χρήση φωτιάς σε εκτάσεις που βρίσκονται σε ακτίνα 500 μέτρων από δάση ή οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, εκτός κι αν έχει δοθεί ειδική προς τούτο άδεια από την Πυροσβεστική Υπηρεσία.
- Συνίσταται η αξιοποίηση τους για την παραγωγή ενέργειας στον οικιακό τοµέα (τζάκια - ξυλόσοµπες) ή η μετά από ψιλοτεµαχισµό ενσωµάτωση τους σε σωρούς κοµπόστας.
Διαχείριση απορριμμάτων
Τα απορρίµµατα της καλλιέργειας, πλαστικά κάλυψης, υλικά συσκευασίας λιπασµάτων, φυτοφαρµάκων, παλιά αχρηστεµένα υλικά άρδευσης ή τµήµατα γεωργικών μηχανηµάτων δεν πρέπει να αφήνονται στο χωράφι ή τους κοινόχρηστους χώρους αλλά πρέπει να να συλλέγονται και να αποτίθενται στους ενδεδειγµένους χώρους.
