Καλλιέργεια στέβιας
Περιεχόμενα
Προετοιμασία εδάφους
Η κατεργασία του εδάφους έχει μεγάλη σημασία στην καλλιέργεια στέβιας. Το έδαφος που είναι καλά κατεργασμένο, εσωκλείει και διατηρεί την υγρασία. Την άνοιξη, όταν ο καιρός το επιτρέπει και το χωράφι είναι στο ρόγο του, οργώνουμε. Ακολουθούν οι άλλες εργασίες που σκοπό έχουν να ψιλοχωματιστεί το έδαφος και να έχουμε μεγαλύτερη επιτυχία στο πιάσιμο. Κρίνεται σκόπιμο, ιδιαίτερα σε καλλιέργειες που γίνεται μεταφύτευση, κάθε 3 - 4 χρόνια να γίνεται βαθύ όργωμα έτσι ώστε να σπάει το σκληρό σώμα που δημιουργείται με τα συνήθη οργώματα σε βάθος 20cm. Έτσι δίνουμε τη δυνατότητα στη ρίζα να αναπτυχθεί σε μεγαλύτερο βάθος, να εκμεταλλευτεί καλύτερα τα θρεπτικά συστατικά και την υγρασία με αποτέλεσμα την γρηγορότερη ανάπτυξη των φυτών. Θεωρείται ότι το βαθύ ρίζωμα της στέβια την καθιστά λιγότερο ευάλωτη στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα και της δίνει την δυνατότητα να επιζήσει και να ξαναβλαστήσει αρχές Μαρτίου, έτσι ώστε ο παραγωγός θα πάρει και δεύτερη κοψιά, αυξάνοντας το εισόδημά του κατά 20%.[1]
Μεταφύτευση στέβιας
Η μεταφύτευση των στεβιοφυταρίων στο χωράφι μπορεί να γίνει, όταν η θερμοκρασία εδάφους σταθεροποιείται γύρω στους 15oC και η θερμοκρασία το βράδυ να μην πέφτει κάτω από τους 10oC. Η κατάλληλη εποχή που μπορούν να επιτευχθούν αυτές οι θερμοκρασίες για όλη την Ελλάδα, είναι το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου. Οι μεταφυτεύσεις αυτές υπερτερούν, αφού δίνουν μεγαλύτερες αποδόσεις σε στρεμματοστεβιοσίδη σε σύγκριση με όψιμες μεταφυτεύσεις κατά ένα μήνα, αφού έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους να φωτοσυνθέτουν. Για να έχουμε επιτυχία στη μεταφύτευση, πρέπει τα φυτά που θα εξαχθούν να είναι υγιή, ίσα, καλά ψημένα και σκληραγωγημένα με πλούσιο ριζικό σύστημα. Το ύψος τους να είναι 15cm και το πάχος όσο περίπου του μολυβιού. Το τράβηγμα γίνεται από τα φύλλα και τα φυτάρια τοποθετούνται στα σκεύη μεταφοράς (κοφίτσια, λινάτσες) κατά στρώσεις, για να μην στραβώσουν. Οι ρίζες καλύπτονται με βρεγμένη λινάτσα και τοποθετούνται σε ίσκιο. Στο μέρος όπου έγινε η εξαγωγή των στεβιοφυταρίων, ακολουθεί ελαφρό πότισμα. Η μεταφύτευση γίνεται με το χέρι ή με φυτευτική μηχανή.
Με το χέρι υπάρχουν 3 τεχνικές. Το μακεδονικό σύστημα (με το φυτευτήρι φυτευόνται τα φυτά και κατόπιν ακολουθεί το πότισμα), το ποντιακό σύστημα (πρώτα ανοίγονται τρύπες και κατόπιν ρίχνουμε άφθονο νερό. Τοποθετούμε τα φυτάρια στις τρύπες και κατόπιν ρίχνουμε ξερό χώμα), ενώ ο τελευταίος τρόπος είναι όταν ανοίγουμε αυλάκια και ποτίζουμε με άφθονο νερό. Ακολουθεί το φύτεμα των φυτών με το χέρι στη μία πλευρά του αυλακιού. Αν πάμε στη λύση των φυτευτικών μηχανών, υπάρχουν 3 είδη. Είναι οι απλές με τους δίσκους (παραδοσιακές) και οι σύγχρονες με κουτάλες ή με περιστρεφόμενες κούπες. Καλύτερες μηχανές θεωρούνται αυτές με τις κούπες και ενδείκνυνται για όλους τους τύπους παραγωγής στεβιοφυταρίων, ενώ οι μηχανές με τους δίσκους είναι περισσότερο για φυτά που προέρχονται από παραδοσιακά σπορεία. Οποιοσδήποτε τύπος φυτευτικής μηχανής χρησιμοποιηθεί, θα πρέπει τα φυτά να ποτιστούν με μπεκ.
Όσο αφορά τις αποστάσεις, η ενδεδειγμένη απόσταση 40cm επί της γραμμής και 60 ή 75cm μεταξύ των γραμμών δίνει πολύ καλά αποτελέσματα. Τα 4.000 - 4.500 φυτά / στρέμμα είναι ο πλέον κατάλληλος αριθμός.[1]
Λίπανση
Το φυτό έχει μικρές απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά, παρόλα αυτά όμως θα πρέπει να διενεργείται έλεγχος της σύστασης του εδάφους. Σε πειράματα που έγιναν στο Οντάριο του Καναδά διαπιστώθηκε ότι λίπανση με το λίπασμα 6-24-24 σε ποσότητα 10 kg/στρ πριν από τη μεταφύτευση και με 14Kg/στρ. με ουρία μετά τη μεταφύτευση, είναι ικανοποιητική. Σε πειράματα στη χώρα μας διαπιστώθηκε ότι η στέβια αποδίδει καλύτερα όταν γίνει ενσωμάτωση κοπριάς στο έδαφος πριν από τη μεταφύτευση και λίπανση ανάλογα με τις ανάγκες των κατά τόπους εδαφών. Γενικά το άζωτο είναι το σημαντικότερο θρεπτικό στοιχείο για τη στέβια καθώς σχετίζεται με την ανάπτυξη του φυλλώματός της.[2]
Άρδευση
Στις τροπικές περιοχές η στέβια δεν απαιτεί άρδευση. Όμως σε περιοχές, όπως είναι η Ελλάδα, που το ύψος βροχής δεν φτάνει τα 700mm ανά έτος, απαιτείται άρδευση. Είναι απαραίτητη συχνή και επιφανειακή άρδευση ώστε να επιτυγχάνονται υψηλότερες αποδόσεις. Σε γενικές γραμμές, η άρδευση είναι απαραίτητη όταν οι άκρες των βλαστών αρχίσουν να γέρνουν. Η καταλληλότερη μέθοδος άρδευσης θεωρείται η στάγδην.[2]
Καταπολέμηση ζιζανιών
Τα ζιζάνια ανταγωνίζονται τη στέβια, περιορίζοντας την ανάπτυξη και την στρεμματική απόδοση όχι μόνο του ξηρού προϊόντος αλλά και των γλυκαντικών ουσιών, αλλά δυσχεραίνουν και τη μηχανική συλλογή. Αυτό συμβαίνει, γιατί τα ζιζάνια αναπτύσσονται πιο γρήγορα αφαιρώντας θρεπτικά συστατικά, αέρα, ήλιο και νερό. Για την καταπολέμηση των αγροστώδων (μουχρίτσα, κύπερη, αγριάδα, βέλιουρας) αλλά και των πλατύφυλλων ζιζανίων (βλίτο, αγριοβαμβακιά, λουβουδιά, γλυστρίδα, αγριοντοματιά, κολλιτσίδα) χρησιμοποιούνται προμεταφυτευτικά εδάφους (π.χ pendimethalin, oxadiazon, aclonifen), καθώς και τα ενσωματούμενα προμεταφυτευτικά (trifluramin και ethalflurin).[1]
Συγκομιδή
Γίνεται συγκομιδή είτε ολόκληρου του φυτού είτε των φύλλων μόνο πριν την άνθιση με τα χέρια ή με μηχανικά μέσα. Ο χρόνος της συγκομιδής εξαρτάται από την ποικιλία, το γεωγραφικό πλάτος και την καλλιεργητική περίοδο. Γενικά η συγκομιδή γίνεται το φθινόπωρο, όταν τα φυτά είναι 40-60cm σε ύψος. Η βέλτιστη απόδοση (βιομάζα), καθώς και η καλύτερη ποιότητα και ποσότητα στεβιοσίδης (stevioside) επιτυγχάνονται λίγο πριν από την άνθηση. Έρευνα του 1995 σε περιοχές του Καναδά δείχνει ότι η απόδοση σε δείγμα φύλλων που ελήφθη κατά τη βέλτιστη περίοδο συγκομιδής είχε δυνατότητα απόδοσης 285Kg/στρέμμα σε ξηρά φύλλα. Σε πειράματα που έχουν γίνει στην Ελλάδα διαπιστώθηκε ότι η απόδοση σε ξηρά φύλλα μπορεί να φτάσει και τα 500Kg/στρέμμα ενώ σε χώρες όπως η Βραζιλία και η Ινδία μπορεί να φτάσει και τα 700Kg/στρέμμα ως αρδευόμενη.[2]
