Ιτιά φυτό
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Η ιτιά (Salix spp.) ανήκει στην οικογένεια των σαλικιδών (Salicaceae). Οι χρήσεις της καλλιέργειας της ιτιάς περιλαμβάνουν τον έλεγχο της διάβρωσης του εδάφους, τη βιοαποκατάσταση, την παραγωγή αυξινών για μοσχεύματα, την κατασκευή φραχτών και επίπλων και την παρασκευή χαρτοπολτού και ινών.[1] Το ξύλο της ιτιάς είναι λευκό, μαλακό και ελαφρύ, αλλά επίσης ανθεκτικό και ελαστικό και δεν τσακίζει όταν υποστεί πίεση. Κατασκευάζουν μ' αυτό λαβές εργαλείων, κιβώτια μεταφορών, μπαστούνια του μπέιζμπολ και του κρίκετ και επειδή είναι σχετικά άφλεκτο χρησιμοποιείται στην κατασκευή τάκων στους σιδηρόδρομους. Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, είχε παρασκευάσει ένα χυμό από την φλούδα της ιτιάς, σαν φάρμακο για τον πυρετό, τον σωματικό πόνο και την κούραση. Το δραστικό συστατικό αυτού του χυμού, το οποίο στην ουσία είναι παυσίπονο, είναι το γνωστό σήμερα σαλικυλικό οξύ (salicylic acid), ο πρόδρομος της ασπιρίνης. Από το όνομά του καταλαβαίνουμε ότι προέρχεται από την βοτανική ονομασία της ιτιάς (salix). Η ιστορία της ιτιάς είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λαϊκές παραδόσεις και μύθους και είναι στενά συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία. Οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν σύμβολο γονιμότητας. Η ιτιά ήταν επίσης αφιερωμένη στους ποιητές γιατί ο ήχος του ανέμου καθώς περνούσε μέσα από τα κλαδιά της, λέγεται ότι είχε ισχυρή επίδραση στο μυαλό με αποτέλεσμα την έμπνευση.[2]
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Το ριζικό σύστημα της ιτιάς είναι θυσσανώδες και εισχωρεί σε αρκετά μεγάλο βάθος. Είναι δένδρο φυλλοβόλο με ύψος που κυμαίνεται από 7 - 25m και πλάτος που μπορεί να φθάσει μέχρι και 10m. Τα φύλλα είναι λογχοειδή, με οξεία κορυφή, εναλλασσόμενα και καλυμμένα με ελαφρά προσωρινά τριχίδια που σχηματίζονται κατά τους πρώτους μήνες μετά την έκπτυξη των φύλλων και στη συνέχεια εξαλείφονται. Η ιτιά είναι φυτό δίοικο με τα θηλυκά και αρσενικά άνθη να εκφύονται σε κυλινδρικούς ιούλους που σχηματίζονται στη βάση των φύλλων. Η επικονίαση πραγματοποιείται συνήθως με μέλισσες. Η ανθοφορία και ωρίμανση των σπόρων συμβαίνουν κατά την περίοδο Απριλίου - Μαΐου και Ιουνίου, αντίστοιχα. Ο καρπός είναι κάψα, με μακριές μεταξωτές ίνες.[1]
Κλιματικές συνθήκες
Η ιτιά απαντάται κυρίως σε περιοχές με υψηλό ποσοστό υγρασίας (παραλίμνιες, παραποτάμιες ή κοντά σε ρέματα και ρυάκια), ενώ τα μικρά δένδρα και θάμνοι οικογένειας των σαλικιδών απαντώνται συχνά σε ορεινές περιοχές ή βραχώδη εδάφη. Η ιτιά είναι δένδρο απαιτητικό σε υγρασία και ηλιοφάνεια και χαρακτηρίζεται από ευαισθησία στη σκίαση και στους παγετούς. Είναι δένδρο ιδιαίτερα ανθεκτικό σε υψηλές θερμοκρασίες και δυνατούς ανέμους.[1]
Εδαφικές συνθήκες
Αναπτύσσεται σε ευρεία κλίμακα εδαφών από βαριά αργιλώδη μέχρι αμμώδη αλλά προτιμά τα αργιλώδη ή αμμώδη εδάφη με ικανότητα συγκράτησης της εδαφικής υγρασίας και ικανοποιητικό αερισμό. Ανέχεται προσωρινή αλλά όχι μόνιμη κάλυψη των ριζών της από νερό. Ιδανικές τιμές pH είναι μεταξύ 5,5 - 7.[1]
Ποικιλίες
Τα κύρια κριτήρια για την επιλογή κατάλληλων ποικιλιών για την αξιοποίηση της ιτιάς ως καλλιέργεια μικρού περίτροπου χρόνου περιλαμβάνουν την υψηλή απόδοση σε βιομάζα και την ανθεκτικότητα στη σκωρίαση που προκαλείται από την σκωρίαση. Στον παρακάτω σύνδεσμο αναλύονται οι σημαντικότερες ποικιλίες της ιτιάς.
Ασθένειες
Η ιτιά είναι ένα δέντρο που προσβάλλεται από μυκητολογικές ασθένειες, όπως η σκωρίαση, οι σηψιρριζίες και το έλκος. Αναλυτικότερα στον παρακάτω σύνδεσμο, παρουσιάζονται με λεπτομέρειες τα αίτια, τα συμπτώματα καθώς και οι τρόποι καταπολέμησης των 3 βασικών ασθενειών που προαναφέρθηκαν.
Εχθροί
Από τους εντομολογικούς εχθρούς της ιτιάς, σοβαρότερο είναι το κολεόπτερο Phratora vulgatissima, που τρέφεται από τα φύλλα του φυτού και λόγω της ταχύτατης αύξησης του πληθυσμού του δύναται να προκαλέσει μεγάλες απώλειες στην τελική παραγωγή. Η χρήση κατάλληλων εντομοκτόνων με κατευθυνόμενο ψεκασμό όταν ο πληθυσμός του εντόμου είναι μεγαλύτερος από 100 τέλεια έντομα/τμ αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο καταπολέμησης. Επίσης, σημαντικές απώλειες, κυρίως κατά το πρώτο έτος της εγκατάστασης της καλλιέργειας, μπορεί να προκληθούν από διάφορα θηλαστικά.[1]
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Ενεργειακές Καλλιέργειες - Βιοκαύσιμα, των Σκαράκη Γεώργιου (Καθηγητής ΓΠΑ), Κορρέ Νικολάου (MSc, PhD) και Παυλή Ουρανίας (MSc, PhD), Αθήνα 2008.
- ↑ Γενιστά στοιχεία ιτιάς
- ↑ Ποικιλίες ιτιάς
- ↑ Ασθένειες και αντιμετώπιση στα κυριότερα καλλωπιστικά δέντρα, πτυχιακή μελέτη του φοιτητή Παπαδόπουλου Αθανάσιο, Ηράκλειο 2006.
