Εκτροφή χοίρων

Χοιρομητέρα με τα μικρά της

Η συστηματική εκτροφή των χοίρων άρχισε από την Ασία. Αρχικά δημιουργήθηκαν, παγκόσμια, δύο μεγάλα χοιροτροφικά κέντρα. Το πρώτο στην Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία και το δεύτερο, αργότερα, στη Βαλτική. Από εκέι η εκτροφή του χοίρου επεκτάθηκε νότια, προς τις βόρειες βαλκανικές χώρες, και δυτικά, μέχρι την Ολλανδία και την Αγγλία. Στη συνέχεια, από τις χώρες αυτές η εκτροφή του χοίρου επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει χοιροτροφική παράδοση. Η ελληνική χοιροτροφία άρχισε να αναπτύσσεται σημαντικά στη δεκαετία του 1960. Η αλλαγή αυτή παρατηρήθηκε λόγω της αυξημένης ζήτησης κρέατος από ένα καταναλωτικό κοινό οικονομικά και βιοτικά περισσότερο αναπτυγμένο, σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η χοιροτροφία μεταπήδησε στη βιομηχανική παραγωγή χοιρινού κρέατος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν στην Ελλάδα μεγάλες επιχειρηματικές αλλά και συστηματικές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις.

Υφιστάμενη κατάσταση

Όσον αφορά στην υφιστάμενη κατάσταση χοιροτροφίας στην Ελλάδα, θεωρείται από τους δυναμικούς κλάδους της κτηνοτροφίας και της αγροτικής οικονομίας. Η συμμετοχή του κλάδου στην Ακαθάριστη αξία της ζωικής παραγωγής, εκτιμάται σε 10%. Εξάλλου, η χοιροτροφία παράγει το 25% της εγχώριας παραγωγής κρέατος και καλύπτει για την περίοδο 1990-2006, ποσοστό 33% των αναγκών της συνολικης κατανάλωσης χοιρινού κρέατος στην Ελλάδα. Ο τρόπος εκτροφής χαρακτηρίζεται εντατικός και παρέχει απασχόληση σε 30.000 άτομα. Η προσπάθεια ανάπτυξης της χοιροτροφίας άρχισε τη δεκαετία του 1970, με στόχο την κάλυψη των αναγκών της εσωτερικής αγοράς σε χοίρειο κρέας. Η προσπάθεια αυτή, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή, τότε, αύξηση των αποδόσεων και της εγχώριας παραγωγής καλαμποκιού, συνέβαλε αποτελεσματικά στην υποκατάσταση εισαγωγών κρέατος. Η τεχνολογική υποστήριξη του κλάδου και τα μέτρα οικονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκαν για τη ρύθμιση της λειτουργίας του ήταν ασυμβίβαστα και με τη δομή και με την αποστολή του:

Η τεχνολογική υποστήριξη των χοιροτροφικών μονάδων υπήρξε μηδενική. Δημιουργήθηκαν μεγάλες χοιροτροφικές μονάδες χωρίς εμπειρία και τεχνική υποδομή με βασικότερες συνέπειες:

1. να διαμορφώνουν, ακόμα και σήμερα, χαμηλούς δείκτες παραγωγικότητας,
2. να κινούνται πάνω σε μια καμπύλη υψηλού κόστους παραγωγής και βελτίωσης της γενετικής κατάστασης των ζώων, για την οποία εξαρτώνται απόλυτα από το εξωτερικό και
3. να στηρίζονται σήμερα σε τεχνολογικά απαξιωμένες και ζωοτεχνικά ελλιπείς κτιριακές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις.

Συστήματα εκτροφής χοίρων

Εκτατική χοιροτροφία

Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετά συστήματα εκτροφής χοίρων με κυριότερα:

• Την εντατική χοιροτροφία, που είναι ένα σύστημα εκτροφής κατά το οποίο παρατηρείται εντατικοποίηση των συντελεστών παραγωγής (φυλές υψηλών αποδόσεων, μεγάλες πυκνότητες ζώων στους θαλάμους εκτροφής, χρήση αντιβιοτικών και αυξητικών παραγόντων κ.ά.).. Πρόκειται για βιομηχανική εκτροφή.

• Την εκτατική χοιροτροφία, που περιλαμβάνει το παραδοσιακό και εκτατικό ή ελεύθερο σύστημα εκτροφής. Είναι ένα σύστημα εκτροφής το οποίο στηρίζεται κυρίως στη χρήση εγχώριων φυλών και στη διαβίωση των ζώων υπό μορφή αγέλης. Τα ζώα διαβιούν σε μεγάλα αγροκτήματα και τρέφονται με εκτεταμένη εφαρμογή βόσκησης σε φυσικούς βοσκοτόπους.

• Την οικόσιτη χοιροτροφία. Σήμερα το σύστημα αυτό ισχύει σε ορισμένες νησιωτικές και ορεινές περιοχές. Η οικόσιτη χοιροτροφία έχει συρρικνωθεί λόγω του εξηλεκτρισμού και της μεγάλης επέκτασης των δικτύων διανομής.

• Τη βιολογική χοιροτροφία. Είναι ένα σύστημα που παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την εκτατική και αποτελεί μια μορφή ημιεκτατικής-εκτατικής εκτροφής. Ωστόσο, είναι ένα σύστημα εκτροφής πιο απαιτητικό και περιορίζεται από ορισμένους κανόνες.

Εγκαταστάσεις χοίρων

Χωρίσματα με μορφή φάτνης για την παροχή σιτηρεσίου σε ομαδικά στεγαζόμενες έγκυες χοιρομητέρες

Χοιροστάσιο θερμοκηπιακού τύπου

Για να αποκομίσει επαρκή κέρδη μια χοιροτροφική επιχείρηση πρέπει να διαθέτει ζώα υψηλής παραγωγικότητας. Για να μπορέσουν όμως τα ζώα αυτά να εκδηλώσουν το γενετικό δυναμικό τους, πρέπει να εκτρέφονται κάτω από ευνοϊκές συνθήκες. Οι συνθήκες διαβίωσης γενικά, και οι συνθήκες σταβλισμού ειδικότερα, επιδρούν άμεσα τόσο στις αποδόσεις των χοίρων (αναπαραγωγική ικανότητα, ποιότητα σφαγίου), όσο και στην υγιεινή τους κατάσταση, ακόμα και στη δυνατότητα επιβίωσής τους.

Οι ελάχιστες αποστάσεις των εγκαταστάσεων των χοιροτροφικών εκμεταλλεύσεων από πόλεις, χωριά, οικισμούς, δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές, λίμνες, ποτάμια και ακτές, λουτροπόλεις, τουριστικούς χώρους, νοσοκομεία, βιομηχανίες και μοναστήρια καθορίζονται με την Υπουργική απόφαση 83840/3591 της 12.12.86/5.1.87 και την Υπουργική απόφαση Υ1β/2000 της 29.3/4.5.1995.

Για την εκλογή της θέσεως εγκατάστασης ενός χοιροστασίου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα παρακάτω:

• Ύπαρξη ηλεκτρικής ενέργειας
• Ύπαρξη οδικού δικτύου
• Ύπαρξη ικανής ποσότητας καθαρού νερού
• Ύπαρξη εργατικού δυναμικού.

Οι κλιματικοί παράγοντες οι οποίοι ασκούν τη σπουδαιότερη επίδραση στην εκλογή μιας περιοχής για την εγκατάσταση ενός χοιροστασίου είναι:

• Η θερμοκρασία,
• Ο άνεμος,
• Η βροχή και
• Το χιόνι.

Ως προς την παραγωγική τους κατεύθυνση υπάρχουν τρεις τύπου χοιροτροφικών εκμεταλλεύσεων:

1. Χοιροστάσια αναπαραγωγής,
2. Χοιροστάσια πάχυνσης και
3. Χοιροστάσια αναπαραγωγής και πάχυνσης.

Επιδίωξη της σύγχρονης βιομηχανικού τύπου χοιροτροφίας είναι η μεγιστοποίηση της απόδοσης των επενδεδυμένων κεφαλαίων (π.χ. ζωικός πληθυσμός, εργατικά χέρια, εξοπλισμός, κ.ο.κ.). Η επίτευξη αυτού του στόχου περνάει μέσα από τον τρόπο οργάνωσης της λειτουργίας της χοιροτροφικής εκμετάλλευσης.

Ως προς τα κτηνοτροφικά απόβλητα και τις μεθόδους χειρισμού τους, στο ΦΕΚ που ακολουθεί δίνονται αναλυτικές οδηγίες προς τους αγρότες για την εκάστοτε περίπτωση. Έγκριση κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής.

Διατροφή χοίρων

Ο ρόλος της διατροφής στην υγεία, την παραγωγικότητα και τις αποδόσεις των ζώων και κατά συνέπεια στο εισόδημα του κάθε κτηνοτρόφου, είναι αναγνωρισμένος. Η διατροφή επηρεάζει άμεσα και έμμεσα τις αποδόσεις. Σε μία χοιροτροφική εκμετάλλευση το κόστος της διατροφής έχει το μεγαλύτερο ρόλο στα οικονομικά αποτελέσματα της εκμετάλλευσης. Η ποσότητα και το είδος των πρώτων υλών των ζωωτροφών που απαιτούνται σε μία εκμετάλλευση επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

1. Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται,
2. Τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν για το είδος του ζώου και το παραγωγικό του στάδιο,
3. Οι τιμές των πρώτων υλών στην αγορά και
4. Ο σωστός συνδυασμός των πρώτων υλών ώστε το σιτηρέσιο που παράγεται να είναι ισόρροπο και οικονομικό.

Όταν στα ζώα διατίθεται και βοσκή, η απαιτούμενη ποσότητα αγοραζόμενων ζωοτροφών μειώνεται σε ποσοστό ανάλογο της έκτασης, της ποιότητας και του φόρτου βόσκησης των βοσκοτόπων που είναι διαθέσιμοι.

Βιολογική εκτροφή χοιρινών

Βιολογική εκτροφή χοιρινών

Φροντίδες χοιρινών

Για τη σωστή οργάνωση και διαχείρηση του ζωϊκού κεφαλαίου μιας χοιροτροφικής μονάδας ο κτηνοτρόφος πρέπει να ακολουθήσει κάποιες φροντίδες απέναντι στα ζώα μεταξύ των οποίων είναι η διατροφή, η εγκατάσταση των γεννητόρων, η ιδιαίτερη προσοχή που πρέπει να δίνεται στα νεογέννητα χοιρίδια καθώς και ο απογαλακτισμός. Προσοχή από τον χοιροτρόφο απαιτεί και η διαδικασία της πάχυνσης καθώς η εκδήλωση πολλές φορές ασθενειών μπορεί να καθυστερήσει την παραγωγή ή στη χειρότερη περίπτωση να μολύνει και την υπόλοιπη μονάδα.

Σχετικές σελίδες

• Χοίροι
• Υφιστάμενη κατάσταση χοιροτροφίας
• Συστήματα εκτροφής χοίρων
• Εγκαταστάσεις χοίρων
• Διατροφή χοίρων
• Βιολογική εκτροφή χοιρινών
• Φροντίδες χοιρινών