Γενικές πληροφορίες για τα υποκείμενα αμπέλου
Γενικά
Με τον όρο εμβολιασμός εννοούμε την τεχνική που χρησιμοποιείται για να ενώσουμε μέρη διαφορετικών φυτών, φέρνοντας σε επαφή τα κάμβιά τους και δημιουργώντας συνθήκες κατά τις οποίες οι κομμένες επιφάνειες ενώνονται και μεγαλώνουν εφεξής μαζί ως ένα σώμα, ως ένα δισυπόστατο φυτό. Στους εμβολιασμούς χρησιμοποιείται ο όρος υποκείμενο ο οποίος περιγράφεται πιο κάτω: Υποκείμενο: το ένα από τα δύο φυτά που λαμβάνουν μέρος στον εμβολιασμό το οποίο συνεισφέρει στο δισυπόστατο φυτό το ριζικό του σύστημα και μέρος του κορμού του. Σαν υποκείμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο σπορόφυτα όσο και κλωνικά υποκείμενα στο φυτώριο, ενώ επίσης και μεγάλης ηλικίας δένδρα, όταν πρόκειται για αλλαγή ποικιλίας.
Τα ανθεκτικά στη ριζόβια μορφή ξυλλοξήρας υποκείμενα αμπέλου έχουν ή επιζητείται να έχουν ορισμένες ιδιότητες, ώστε να προσαρμόζονται στα διάφορα εδαφικά και κλιματικά περιβάλλοντα και να συμβιώνουν αρμονικά με τις ποικιλίες της ευρωπαϊκής αμπέλου μετά τον εμβολιασμό.
Συνοπτικά οι επιζητούμενες ιδιότητες είναι:
- Αντοχή στη φυλλοξήρα. Είναι προφανής η αναγκαιότητα της ιδιότητας αυτής. Όλα τα χρησιμοποιούμενα στην αναμπέλωση υποκείμενα δεν έχουν τον ίδιο βαθμό αντοχής στη ριζόβια μορφή της φυλλοξήρας. Να σημειωθεί ότι η ιδιότητα της αντοχής των αμπέλων στη φυλλοξήρα, επηρεάζεται από αριθμό παραγόντων. Για παράδειγμα σε θερμά κλίματα ευνοείται ο πολλαπλασιασμός της φυλλοξήρας με συνέπεια τη μείωση της αντοχής των αμπέλων ενώ το αντίθετο συμβαίνει στα ψυχρά κλίματα.
- Αντοχή στους νηματώδεις. Ιδιαίτερα επιζητείται η ιδιότητα αυτή των υποκειμένων προκειμένου να αναμπελωθούν περιοχές με αμμώδη εδάφη. Οι ποικιλίες Dogridge και Saltcreek και τα SO4, 5BB. 99R, 1616 έχουν υψηλό βαθμό αντοχής, τα 110R, 420A και Rupestris du lot εχουν μέτρια αντοχή, ενώ ευαίσθητο είναι το 4 lB.
- Αντοχή στον περονόσπορο και στο ωίδιο. Οι ιδιότητες αυτές ενδιαφέρουν για την επιτυχημένη καλλιέργεια των υποκειμένων στις μητρικές φυτείες. Ο βαθμός αντοχής των υποκειμένων στα παθογόνα ποικίλλει.
- Αντοχή στο ανθρακικό ασβέστιο. Η αντοχή στο (ολικό και ενεργό) ανθρακικό ασβέστιο είναι σημαντικός παράγοντας για τον προσδιορισμό της καταλληλότητας των υποκειμένων στις αμπελοκομικές συνθήκες της χώρας μας κι αυτό γιατί οι περισσότερες αμπελοφόρες περιοχές έχουν εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο. Ο βαθμός αντοχής των υποκειμένων στο ανθρακικό ασβέστιο ποικίλλει, πάντως οι ποικιλίες vinifera είναι περισσότερο ανθεκτικές σ’ αυτό από τα υποκείμενα. Συνηθισμένη (παθολογική) κατάσταση των μη ανθεκτικών στην παρουσία ανθρακικού ασβεστίου αμπέλων είναι η χλώρωση ασβεστίου, που οφείλεται είτε σε τροφοπενία σιδήρου (έλλειψη σιδήρου στο έδαφος) είτε (συνηθέστερα) σ’ αυτή που προκαλείται (παρά την ύπαρξη σιδήρου) λόγω της παρουσίας του ανθρακικού ασβεστίου.
- Αντοχή στα άλατα και την ξηρασία. Οι ποικιλίες της ευρωπαϊκής αμπέλου είναι ανθεκτικότερες στα άλατα και την ξηρασία από τα υποκείμενα. Από τα τελευταία, ανθεκτικά στην ξηρασία είναι τα 110R, 140Ru. Ενώ ευαίσθητα είναι τα 420Α και 5BB. Μεγάλη αντοχή στην παρουσία αλάτων παρουσιάζουν τα Dogridge και Saltcreek.
