Άμεσες ενισχύσεις ΚΑΠ 2014-2020

Οι άμεσες ενισχύσεις θα αποτελούνται από τα εξής στοιχεία :

Βασική ενίσχυση

Η βασική ενίσχυση θα δίνεται στους γεωργούς, με τη μορφή δικαιωμάτων και θα καταβάλλεται για όλες τις επιλέξιμες εκτάσεις, με βάση το περιφερειακό μοντέλο. Δηλαδή όλα τα δικαιώματα σε κάθε μία περιφέρεια θα έχουν ίση αξία. Η περιφερειοποίηση θα μπορεί να εφαρμοστεί σταδιακά, δηλαδή για κάποια χρόνια θα λαμβάνονται υπόψι και ιστορικά κριτήρια (θα έχουμε δηλαδή την εφαρμογή ενός υβριδικού μοντέλου). Το πρώτος έτος τουλάχιστον 50 % του φακέλου της βασικής ενίσχυσης θα περιφερειοποιηθεί ενώ πλήρη περιφερειοποίηση θα έχουμε από το 2019. Οι περιφέρειες σε κάθε κράτος - μέλος μπορούν να οριστούν με αγρονομικά ή / και διοικητικά χαρακτηριστικά. Το καθεστώς αυτό θα λειτουργεί βάσει των δικαιωμάτων ενίσχυσης που χορηγούνται σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο σε όλους τους αγρότες, με βάση τα επιλέξιμα εκτάρια κατά το πρώτο έτος εφαρμογής. Η χρήση του περιφερειακού μοντέλου εντάσει ουσιαστικά το σύνολο της γεωργικής γης στο σύστημα. Οι κανόνες σχετικά με τη διαχείριση των δικαιωμάτων και του εθνικού αποθέματος ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό τους ισχύοντες κανόνες.

Πράσινη ενίσχυση - "Πρασίνισμα" της ΚΑΠ

Θα καταβάλλεται μια υποχρεωτική πρόσθετη ενίσχυση στους γεωργούς που εφαρμόζουν γεωργικές πρακτικές "φιλικές" για το περιβάλον, οι οποίες υπερβαίνουν τις υποχρεώσεις της πολλαπλής συμμόρφωσης. Δικαιούχοι θα είναι οι γεωργοί για τις εκτάσεις όπου ασκούν βιολογική γεωργία καθώς και εκείνοι που αναλαμβάνουν την υποχρέωση να εφαρμόζουν αμειψισπορά, να διατηρούν μόνιμους βοσκότοπους ή να αφιερώνουν εκτάσεις σε οικολογικούς στόχους (αγρανάπαυση, ακαλλιέργητο περιθώριο, διατήρηση στοιχείων τοπίου κ.λπ.) Σε αυτή την κατηγορία ενίσχυσης τα κράτη-μέλη πρέπει να αφιερώνουν το 30% του εθνικού τους δημοσιονομικού φακέλου.

Προαιρετική ενίσχυση στους γεωργούς στις περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα

Η ενίσχυση θα είναι στρεμματική και θα συμπληρώνει την ενίσχυση που παρέχεται στις περιοχές αυτές από το 2ο πυλώνα. Για το σκοπό αυτό τα κράτη - μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν έως 5 % του εθνικού τους δημοσιονομικού φακέλου.

Υποχρεωτική πρόσθετη ενίσχυση για τους νέους αγρότες

Αφορά όσους αρχίζουν τη γεωργική τους δραστηριότητα, είναι κάτω των 40 ετών και διαθετουν επαγγελματικά προσόντα. Η ενίσχυση θα είναι ετήσια και θα διαρκεί 5 χρόνια. Για το σκοπό αυτό τα κράτη - μέλη μπορούν να χρησιμοποιήσουν έως 2 % του εθνικού τους δημοσιονομικού φακέλου.

Συνδεδεμένες ενισχύσεις

Στην νέα ΚΑΠ θα υπάρχουν προαιρετικά καθεστώτα ενισχύσεων που συνδέονται με κάποια συγκεκριμένα είδη παραγωγής. Θα μπορεί να διατεθεί για το σκοπό αυτό έως 5 % του εθνικού δημοσιονομικού φακέλου. Τα κριτήρια είναι κοινωνικά, οικονομικά, δυσκολίες που σχετίζονται με την περιοχή και την καλλιέργεια και η σημασία του παραγωγικού κλάδου. Το όριο του 5 % μπορεί να ξεπεραστεί μετά από έγκριση της επιτροπής. Διατηρείται η ειδική ενίσχυση για το βαμβάκι.

Ενίσχυση για τους μικρούς αγρότες

Προτείνεται ένα απλουστευμένο καθεστώς για τους μικρούς αγρότες, που θα ορίζονται με κριτήριο είτε τις ενισχύσεις που εισπράτουν, είτε το μέγεθος της εκμετάλλευσης τους. Σκοπός της πρότασης είναι η μείωση του διοικητικού βάρους. Το κατ' αποκοπή ποσό ενίσχυσης για τους μικρούς αγρότες θα κυμαίνεται από 500 € ως 1000 € και θα αντικαταστήσει όλες τις υπόλοιπες ενισχύσεις που εισπράτουν. Για το σκοπό αυτό τα κράτη - μέλη μπορούν να χρησιμοποιήσουν έως 10 % του εθνικού τους δημοσιονομικού φακέλου.Όσοι αγρότες επιλέξουν να ενταχθούν στο καθεστώς θα έχουν λιγότερες και απλούστερες υποχρεώσεις (πχ. πολλαπλή συμμόρφωση, υποχρεώσεις πράσινης ενίσχυσης).

Ανώτατα όρια των άμεσων ενισχύσεων

Τίθενται ανώτατα όρια άμεσων ενισχύσεων για κάθε εκμετάλλευση (εκτός της πράσινης ενίσχυσης), πέραν των οποίων εφαρμόζονται μειώσεις ως εξής :

• 20 % για σύνολο ενισχύσεων από 150.000 έως 200.000 €
• 40 % για σύνολο ενισχύσεων από 200.000 έως 250.000 €
• 70 % για σύνολο ενισχύσεων από 250.000 έως 300.000 €
• 100 % για σύνολο ενισχύσεων πάνω από 300.000 €

Τα ποσά που προκύπτουν από τις περικοπές μεταφέρονται στο 2ο πυλώνα της ΚΑΠ, στο ίδιο κράτος - μέλος.

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται συνοπτικά οι προτεινόμενοι τύποι ενισχύσεων :

Τύπος ενίσχυσης	% του εθνικού δημοσιονομικού φακέλου	Προαιρετική / υποχρεωτική
Βασική ενίσχυση	Ότι απομείνει μετά την αφαίρεση των άλλων πληρωμών	Υποχρεωτική
Πράσινη ενίσχυση	30 %	Υποχρεωτική
Περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα	έως 5 %	Προαιρετική
Συνδεδεμένη ενίσχυση	έως 5 % (με έγκριση της Επιτροπής το ποσοστό μπορεί να αυξηθεί)	Προαιρετική
Μικροί παραγωγοί	έως 10 %	Υποχρεωτική
Νεοεισερχόμενοι παραγωγοί	έως 3 %	Υποχρεωτική

Βιβλιογραφία

• "Προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κοινή Αγροτική Πολιτική με ορίζοντα το 2014 - 2020", Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Αθήνα 2011