Φυτώριο αμπέλου

Γενικά

Στο φυτώριο τοποθετούνται τα απλά μοσχεύματα και τα απλά εμβολιασμένα (και συγκολλημένα στο θερμοθάλαμο) μοσχεύματα αμπέλου προς ριζοβόληση. Με δεδομένη τη δυσχέρεια ριζοβόλησης των μοσχευμάτων αλλά και της ειδικής ευαίσθητης κατάστασης του δισυπόστατου νέου οργανισμού που προκύπτει από τον εμβολιασμό, το φυτώριο πρέπει να προσφέρει τις πλέον ευνοϊκές συνθήκες στα νεαρά φυτά. Τέτοιες συνθήκες εξασφαλίζονται σε τοποθεσίες που δεν κινδυνεύουν από παγετό ή ψυχρά ρεύματα ισχυρών ανέμων, έχουν έδαφος με χημικές και φυσικές ιδιότητες που ευνοούν τη ριζοβόληση. (έδαφος ελαφρύ, γόνιμο, βαθύ, με χαμηλή περιεκτικότητα σε ενεργό ανθρακικό ασβέστιο και απαλλαγμένο παθογόνων – φορέων ιώσεων).

Εγκατάσταση φυτωρίου

Κατά την προετοιμασία του εδάφους εκτελείται άροση σε βάθος 40–60 cm και στη συνέχεια άροση σε βάθος 15 cm και φρεζάρισμα. Την κατεργασία του εδάφους ακολουθεί η λίπανση που είναι συνδυασμός οργανικής ουσίας (2 τόννοι κόπρου ανά στρέμμα) και χημικής (15–20μ. φώσφορο, 20–30μ. κάλλιο και 15–20μ άζωτο ανά στρέμμα). Το υπερφωσφορικό και καλλιούχο λίπασμα προστίθεται κατά τη βαθειά καλλιέργεια, ενώ το αζωτούχο σε 2 δόσεις. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην απαλλαγή του εδάφους από φορείς ιώσεων, όπως επίσης και το καλλιεργητικό προηγούμενο (πρέπει να αποφεύγεται η εγκατάσταση φυτωρίου σε έδαφος που υπήρχε προηγουμένως αμπελώνας ή φυτά που εξαντλούν το έδαφος με τον ίδιο ρυθμό και στο ίδιο βάθος με το αμπέλι). Η φύτευση των μοσχευμάτων γίνεται κατά το χρονικό διάστημα Μαρτίου – Μαΐου με διάφορους τρόπους ανάλογα με το είδος τους (απλά ή εμβολιασμένα) είτε μέσα σε αυλάκια (που ανοίγονται με τσάπα ή μηχανοκίνητα μέσα), είτε σε προκατασκευασμένα σαμάρια με τη βοήθεια φυτευτηρίου. Κατά τη μεταφορά των μοσχευμάτων πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά, όλα τα μέτρα προστασίας από αφυδάτωση και αν είναι αναγκαίο να ενυδατώνονται, με εμβάπτιση αυτών σε δεξαμενές ύδατος. Ειδική μεταχείριση γίνεται για εμβολιασμένα μοσχεύματα στα οποία πριν τη φύτευση συντέμνεται ο βλαστός του εμβολίου στα 2–3cm και αφαιρούνται τυχόν βλαστοί του υποκειμένου καθώς και ριζίδια από τους ανώτερους κόμβους. Σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται επιμελημένο παράχωμα των μοσχευμάτων. Τα μοσχεύματα (ριζοβόλησης και εμβολιασμένα) φυτεύονται με ελαφρά κλίση και σε τέτοιο βάθος ώστε τα 2/3 του μήκους αυτών να βρίσκονται μέσα στο έδαφος. Τα απλά ριζοβόλησης φυτεύονται σε αποστάσεις επί της γραμμής 3–4 cm, ενώ τα εμβολιασμένα σε απόσταση 5 cm.

Περιποιήσεις στο φυτώριο

Σημαντικοί παράγοντες επιτυχίας του φυτωρίου όσον αφορά τα ποσοστά των λαμβανόμενων έρριζων υγιών φυτών αποτελούν η άρδευση, η φυτοπροστασία, η καταστροφή των ζιζανίων και η προστασία των φυτών από μηχανικές βλάβες. Κατά τη διάρκεια της περιόδου βλάστησης εφαρμόζονται αρδεύσεις η πρώτη αμέσως μετά τη φύτευση και οι υπόλοιπες (5–6) σε χρόνους ώστε να μη λείψει υγρασία από τα νεαρά μοσχεύματα. Θα πρέπει να αποφεύγονται αλόγιστες αρδεύσεις που δημιουργούν κινδύνους παράτασης της περιόδου βλάστησης σε βάρος της ξυλοποίησης. Για την καταστροφή των ζιζανίων εκτελούνται σκαλίσματα – βοτανίσματα με χειρονακτικό τρόπο ή με μηχανήματα. Το πρώτο σκάλισμα και το πρώτο βοτάνισμα πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή ώστε αφ’ενός μεν να σπάσει η κρούστα της επιφάνειας του εδάφους και να διευκολυνθεί η έξοδος του βλαστού, αφ΄ ετέρου να μην προκαλέσουν ζημιές στα εμβόλια. Ήδη, για την καταπολέμηση των ζιζανίων χρησιμοποιούνται προφυτρωτικά και μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα Κατά την πρώτη φάση ζωής των φυτωρίων εξαιρετικής σημασίας είναι η αποκοπή των ριζών από το εμβόλιο και η αφαίρεση των βλαστών από το υποκείμενο που εξ’ αιτίας του παραχώματος ευνοείται η ανάπτυξή των. Για το σκοπό αυτό και πριν δοθεί χρόνος ανάπτυξης μεγάλου μήκους ριζών από το εμβόλιο αποκαλύπτονται τα μοσχεύματα σε βάθος 10 cm, χωρίς να προξενηθεί ζημιά στη ζώνη ένωσης εμβολίου – υποκειμένου και κόβονται οι ρίζες του εμβολίου με κλαδευτικό ψαλλίδι. Στα εμβολιασμένα μοσχεύματα με συχνούς προληπτικούς ψεκασμούς (ο πρώτος όταν η βλάστηση έχει 3–5 cm μήκος) προφυλάσσονται τα νεαρά φυτά από προσβολές περονόσπορου και ωίδιου. Τέλος για καλύτερη θρέψη επιβάλλεται η εφαρμογή των χλωρών κλαδεμάτων.

Χειρισμός φυτωριακού υλικού

Μετά την εκρίζωση από το φυτώριο και πριν τη διάθεσή τους στους αμπελουργούς τα εκ του φυτωρίου έρριζα απλά και έρριζα εμβολιασμένα μοσχεύματα υφίστανται ορισμένους χειρισμούς (διαλογή, χωρισμό κατά ποιοτικές κατηγορίες). Η εκρίζωση των φυτών από το φυτώριο γίνεται κατά τη χειμερινή ανάπαυση της αμπέλου και σε χρόνο ώστε να μη μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα από την εκρίζωση μέχρι την διάθεση. Εκτός τούτου, τον χρόνο εκρίζωσης επηρεάζουν οι καιρικές συνθήκες. Η εκρίζωση εκτελείται με τα χέρια ή και με ειδικά μηχανικά μέσα. Σε κάθε περίπτωση το έδαφος πρέπει να βρίσκεται σε άριστη υγροσκοπική κατάσταση ώστε οι φθορές του ριζικού συστήματος να είναι οι μικρότερες δυνατές.