Ασθένειες ψαριών

Ιτς (Φαγούρα)-(Ιch-Ichthyophthirius multifiliis)

Ιτς (Φαγούρα)-(Ιch-Ichthyophthirius multifiliis)

Κοινή ασθένεια που προκαλείται από οργανισμούς πρωτόζωα τα οποία είναι και ένα από τα πιο συνηθισμένα παράσιτα που μολύνουν τον οργανισμό των ψαριών. Τα παθογενή είναι το Ichthyophthirius multifiliis (στο γλυκό νερό) ή το Cryptocaryon irritans (στο αλμυρό νερό). Πρόκειται για ώριμα παράσιτα που έχουν τραφεί από τους ιστούς του ψαριού, πέφτουν στο υπόστρωμα, όπου διαχωρίζονται πολλές φορές, φθάνοντας να είναι ακόμα και εκατοντάδες. Αυτό το πλήθος στη συνέχεια "κολυμπάει" για να βρει ξενιστή. Τα φυσικά σημάδια που αφήνουν στο ψάρι είναι μεμονωμένα, μερικές φορές προεξέχοντα άσπρα σημάδια, που θα μπορούσε να πει κανείς ότι μοιάζουν με κόκκους αλάτι ή άμμου πάνω στο δέρμα του ψαριού.

Η πιθανή συμπεριφορά του ψαριού είναι:

• Το ψάρι ξύνεται πάνω σε διάφορα αντικείμενα ή στο υπόστρωμα,
• Ερεθισμός του δέρματος,
• Κολλημένα στο σώμα πτερύγια και
• Το ψάρι αναπνέει δύσκολα και συχνάζει κοντά στην επιφάνεια, όταν η αρρώστια φτάσει στα βράγχια.

Φάρμακα καταπολέμησης είναι τα:

1. Aquarium Pharmaceuticals "Super Ick Cure" και
2. Waterlife "Protozin" (γλυκό νερό) ή Waterlife "Cuprazin" (αλμυρό νερό).

Προσοχή στο γεγονός ότι κάποια φάρμακα κατά της συγκεκριμένης ασθένειας περιέχουν χαλκό. Να διαβάζονται προσεκτικά οι οδηγίες χρήσης.

Ίσως η πιο συνήθης ασθένεια στα ψάρια. Παρατηρείται πολύ συχνά σε ψάρια με stress, όταν έχουμε απότομες διακυμάνσεις pH ή θερμοκρασίας. Αντιμετωπίζεται σχετικά εύκολα αν εντοπιστεί στα αρχικά στάδια. Η θεραπεία πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον μια εβδομάδα, αλλιώς υπάρχει κίνδυνος επανεμφάνισης.

Το πλήθος των βακτηριδίων ζει στο υπόστρωμα και έχει αρκετούς κύκλους ζωής. Συνίσταται η αύξηση της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της θεραπείας για να κάνει πιο γρήγορο τον κύκλο ζωής τους.

Ασθένεια Pop-eye

Ασθένεια Pop-eye

Ασθένεια Pop-eye

Οι μολύνσεις αυτές προκαλούνται από βακτήρια. Τα αίτια που τις προκαλούν είναι ο παρασιτισμός, οι μεταβολικές διαταραχές, το κακής ποιότητας νερό και το πάρα πολύ stress. Το αποτέλεσμα της ασθένειας είναι η εξοφθαλμίαση που μπορεί να προκληθεί από συσσώρευση πύον και υγρού γύρω από την μολυσμένη περιοχή. Το ένα ή και τα δύο μάτια πρήζονται και προεξέχουν από το κεφάλι. Σε προχωρημένη κατάσταση το μάτι μπορεί να αποκολληθεί από το κεφάλι του ψαριού.

Η ασθένεια συνοδεύεται από:

1. Απώλεια όρασης,
2. Πιθανή κατάσταση λήθαργου και
3. Πολλές φορές εκδηλώνεται επιθετικότητα του ψαριού προς τα υπόλοιπα ψάρια, όταν αυτά το πλησιάσουν απότομα από την πλευρά που δεν βλέπει.

Τα φάρμακα καταπολέμησηςτης ασθένειας είναι:

1. Aquarium Pharmaceuticals "Melafix" ή "Pimafix" (βακτηριοκτόνο),
2. Waterlife "Myxazin" (γλυκό και αλμυρό νερό) (βακτηριοκτόνο) και
3. Aquarium Pharmaceuticals "T.C. Capsules" (αντιβίωση).

Δεν θεωρείται μεταδοτική ασθένεια.

Χρειάζονται συχνές αλλαγές νερού προκειμένου να ανεβάσουμε την ποιότητα του νερού. Τεστ για αμμωνία, νιτρώδη και νιτρικά.

Συνήθως το "Pop-Eye" είναι σημάδι μιας πληθώρας μολύνσεων, παρά ασθένεια από μόνο του.

Μπορεί να προκληθεί και μετά από καυγά μεταξύ ψαριών, αν έχουμε τραυματισμό και δεν δράσουμε άμεσα.

Δονακίωση

Η Δονακίωση (Vibriosis) είναι ένα από τα σημαντικότερα νοσήματα των ιχθύων και προκαλείται απο βακτηρίδια του γένους Vibrio. Η Δονακίωση από V. Anguillarum είναι ιδιαίτερα καταστροφική για τις θαλάσσιες καλλιέργειες των σαλμονιδών. Οι απώλειες από τη νόσο είναι τόσο σημαντικές, ώστε το V. Anguillarum να θεωρείται ο σημαντικότερος ανασταλτικός παράγοντας για τις θαλάσσιες ιχθυοκαλλιέργειες.

Ο όρος Δονακίωση χρησιμοποιείται κυρίως για να περιγράψει μολύνσεις που σχετίζονται με το V. Anguillarum, αλλά και το V. ordalii και άλλα είδη Vibrio μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια κλινικά συμπτώματα νόσου σε άγρια και εκτρεφόμενα ψάρια σε όλο τον κόσμο.

Η Δονακίωση προσβάλλει τα άγρια και καλλιεργούμενα θαλάσσια ψάρια των αλμυρών και υφάλμυρων, κυρίως στα ρηχά νερά κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου. Το V. Anguillarum αποτελεί τμήμα της φυσιολογικής μικροχλωρίδας του υδάτινου περιβάλλοντος, σε ιδιαίτερη συσχέτιση με τα τροχόζωα και παρουσιάζει μέγιστους και ελάχιστους πληθυσμούς το καλοκαίρι και το χειμώνα αντίστοιχα. Αποδείχθηκε πειραματικά ότι μπορεί να επιβιώσει για παατεταμένες χρονικές περιόδους στο θαλασσινό νερό.

Αναφέρεται χαρακτηριστικά επιβίωσή του πάνω από 50 μήνες. Το βακτηρίδιο μπορεί επίσης να αποτελεί μέρος της φυσιολογικής μικροχλωρίδας των θαλάσσιων ιχθύων.

Φυσική δεξαμενή για το V. Anguillarum πιστεύεται ότι αποτελούν τα άγρια ψάρια, που σιτίζονται γύρω από τις ιχθυοκαλλιέργειες. Η επαφή των ψαριών μεταξύ τους φαίνεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εξάπλωση του βακτηριδίου. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι το V. Anguillarum ανευρίσκεται επίσης φυσιολογικά και στην τροφή των καλλιεργούμενων και άγριων υγιών ιχθύων. Έτσι το ψάρι είναι συνεχώς εκτεθειμένο στην παρουσία του βακτηριδίου και με την επικράτηση ειδικών συνθηκών ο κύκλος της ασθένειας ξεκινάει.

Στο ερώτημα για την προέλευση του μολυσματικού παράγοντα στην περίπτωση της Δονακίωσης, έχουν διατυπωθεί δύο θεωρίες. Η πρώτη υποστηρίζει ότι η ασθένεια ξεκινά από μια μεταβολή στην ισορροπία μεταξύ ξενιστή και βακτηριδίου, το οποίο φυσιολογικά υπάρχει συμβιωτικά ως μέλος της ενδογενούς μικροχλωρίδας, αλλά είναι ικανό να εκμεταλλευτεί την εξασθένιση του αμυντικού συστήματος του ξενιστή. Μεγάλος αριθμός διαφορετικών στελεχών βακτηριδίων, από είδη γνωστά για τη σημασία τους στην πρόκληση ασθενειών, έχουν απομονωθεί κατά την περιγραφή της φυσιολογικής μικροχλωρίδας του εντέρου και του δέρματος υγιών ιχθύων. Μόνο μια μικρή αναλογία από τα στελέχη αυτά ανήκουν αναμφίβολα στα V. Anguillarum και V. ordalii. Αυτό όμως το μικρό ποσοστό μπορεί να αποτελεί αποθήκη δυνητικά παθογόνων βακτηριδίων. Προσπάθειες πρόκλησης νόσου με τη χρήση συμβιωτικών στελεχών απέβησαν άκαρπες. Από την άλλη, όταν χρησιμοποιήθηκαν βακτηρίδια που είχαν απομονωθεί από περιστατικά ενζωοτίας Δονακίωσης προκλήθηκε νόσος στο ίδιο είδος ξενιστών, ενώ η κατάσταση ήταν διάφορη όταν χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικά είδη ψαριών, καταδεικνύοντας κάποιου βαθμού ειδικότητας του ξενιστή. Από τη μια η ειδικότητα μπορεί να λειτουργεί ως φραγμός στη μόλυνση, που μειώνει την πιθανότητα τα καλλιεργούμενα είδη να μολύνονται από άγριους πληθυσμούς, από την άλλη τα συμβιωτικά για ένα είδος στελέχη μπορεί να είναι παθογόνα για άλλο.

Η δεύτερη υποστηρίζει ότι τα στελέχη που προκαλούν ασθένεια είναι περισσότερο ειδικοί μολυσματικοί παράγοντες, που μεταδίδονται από ένα μολυσμένο πληθυσμό σε άλλο και μολονότι σχετίζονται στενά είναι διάφορα από τα αντίστοιχα συμβιωτικά. Κάθε επαφή με το θαλάσσιο περιβάλλον εκθέτει τους πληθυσμούς των ψαριών στα θαλάσσια δονάκια που βρίσκονται παντού, συμπεριλαμβανομένου και του δυνητικά παθογόνου τμήματός τους. Η έναρξη της μόλυνσης από το φυσικό περιβάλλον συμπληρώνεται απο διάφορες πηγές, όπως το τάισμα με ελλιπώς επεξεργασμένα νεκρά από Δονακίωση ψάρια σε ιχθυοκαλλιέργειες, μετάδοση μέσω πουλιών από μολυσμένη σε υγιή εκτροφή ή μη επιτήρηση της καθιερωμένης διαδικασίας απομόνωσης.

Είναι πιθανό ότι τόσο η διάσπαση της συμβίωσης βακτηριδίου-ξενιστή, όσο και η μολυσματική εξάπλωση ειδικών παθογόνων στελεχών, αποτελούν τμήματα της επιζωοτολογίας της Δονακίωσης. Τα περιστατικά μπορεί να εκκινούν, είτε από την τυχαία συνεύρεση ενός ευαίσθητου ξενιστή με ένα παθογόνο στέλεχος στο περιβάλλον, είτε από την αποτυχία ενός ξενιστή να καταστείλει ένα συμβιωτικό στέλεχος που μπορεί να είναι δυνητικά παθογόνο.

Ο τρόπος μετάδοσης επίσης από ένα άτομο σε άλλο δεν είναι ξεκάθαρος. Όταν κάποια άτομα σε μία εγκατάσταση εκτροφής ψαριών μολυνθούν, το περιβάλλον γίνεται ταχύτατα έντονα μολυσμένο οπότε το νερό, η λάσπη και ειδικά τα φίλτρα είναι πλούσια πηγή δονακίων. Τα μολυσμένα άτομα εκκρίνουν ζωντανά βακτηρίδια στα κόπρανά τους και πιθανά διαμέσου και των πόρων του δέρματος της κοιλιακής κοιλότητας. Η πρόσληψη μολυσμένων υλικών, ειδικά κοπράνων, και η είσοδος των βακτηριδίων από διάφορες θέσεις της επιφάνειας του σώματος είναι οι δύο προφανείς οδοί μετάδοσης.

Η θερμοκρασία άνω των 10^oC και η ποιότητα του νερού, η μεγάλη ιχθυοπυκνότητα, η παρουσία δερματικών αλλοιώσεων, η λοιμογόνος δύναμη του στελέχους και η επίδραση παραγόντων καταπόνησης στα ψάρια, αποτελούν σημαντικές συνιστώσες, που επηρεάζουν την έναρξη της εκδήλωσης μιας επιζωοτίας.

Ένα σημαντικά ευρύ φάσμα τροπικών και εύκρατων καλλιεργούμενων ψαριών προσβάλλεται από την ασθένεια. Στην Ιαπωνία και σε περιοχές της Νοτίου Αμερικής και της Ευρώπης είναι η πλέον καταστροφική οικονομικά, μολυσματική νόσος στις θαλάσσιες ιχθυοκαλλιέργειες, ενώ προσβάλλει ευρέως και καλλιεργούμενα σε γλυκά νερά είδη. Αν και ταξινομικά το V. Anguillarum ανήκει στα αλλόφιλα δονάκια και θεωρείται γενικά θαλάσσιος οργανισμός, πειραματικές ερευνες πραγματοποιήθηκαν συχνά σε ιριδίζουσα πέστροφα σε γλυκά ή υφάλμυρα ύδατα. Καμία σημαντική διαφορά δε διαπιστώθηκε στην παθολογία της νόσου ή τη λοιμογόνο δύναμη του βακτηριδίου κατά τη σύκγριση μοντέλων σε θαλάσσια και γλυκά νερά.

Η Δονακίωση από V. Anguillarum προσβάλλει στη Νότια Ευρώπη κυρίως το λαβράκι και το καλκάνι.

Διάγνωση

Η διάγνωση της Δονακίωσης επιτυγχάνεται με την απομόνωση και ταυτοποίηση του παθογόνου στελέχους. Για την ταυτοποίηση του V. Anguillarum έχουν χρησιμοποιηθεί ειδικά καλλιεργητικά υποστρώματα, η δοκιμή ευαισθησίας στον παράγοντα Ο/129, σειρές βιοχημικών δοκιμών, ορολογικές μέθοδοι, μονοκλωνικά αντισώματα, υβριδισμός με ειδικά ολιγονουκλεοτίδια για την 5S και την 16S υπομοναδα του ριβοσωμικού ριβοζονουκλεϊκού οξέος και τέλος η αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης.

Φυματίωση ψαριών

Εξωτερικές αλλοιώσεις από φυματίωση

Η φυματίωση στα ψάρια προκαλείται από ένα μυκοβακτηρίδιο που ονομάζεται "piscium"(πίσιουμ). Τα πιο κοινά συμπτώματα αυτού του βακτηριδίου είναι:

1. λήθαργος,
2. χλομάδα,
3. εμφανή σημάδια έλκους στο δέρμα των ψαριών,
4. λιγότερη όρεξη για τροφή και
5. απώλεια λεπιών και δέρματος του πτερυγίου.

Η λοίμωξη αυτή δημιουργείται συνήθως από υπερπληθυσμό μέσα στο ενυδρείο ή φτωχή συντήρηση αυτού. Τα ψάρια που ζούν μέσα σε φτωχή ποιότητα νερού είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν φυματίωση. Κάποια συγκεκριμένα είδη ψαριών είναι πιο επιρρεπή σε αυτή την λοίμωξη. Η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η παροχή βιταμίνης Β-6 και Καναμικίνης για περίπου 30 μέρες.

Λεμφοκυστίτιδα ψαριών

Η λεμφοκυστίτιδα, είναι μια ιογενής λοίμωξη που επηρεάζει τα κύτταρα των ψαριών. Το πιο κοινό σύμπτωμα είμαι μεγάλα λευκά εξογκώματα πάνω στο σώμα τους. Παρότι αυτή η λοίμωξη είναι κοινή, παρουσιάζεται σπάνια. Δεν υπάρχει θεραπεία αλλά πρέπει να απομονωθεί το ψάρι που θα την παρουσιάσει, για να υπάρξει ύφεση της νόσου.

Υδρωπικία ψαριών (dropsy)

Υδρωπικία ψαριών (dropsy)

Υδρωπικία ψαριών (dropsy)

Πρόκειται για βακτηριακή μόλυνση, προερχόμενη από ιό, γενετική αιτία, αιτία που οφείλεται στο μεταβολισμό, αιτία προερχόμενη από τροφή.

Τα ψάρια αποκτούν και φαίνονται να έχουν πρησμένη την κοιλιά τους. Τα λέπια μπορεί να πεταχτούν έξω σχηματίζοντας γωνίες 90 μοιρών ως προς το σώμα, που δίνει στα ψάρια την εμφάνιση κουκουναριού. Μπορεί να παρατηρηθεί έντονο κόκκινο χρώμα στην έδρα ή και στα βράγχια. Επίσης μπορεί να εμφανιστούν πληγές. Είναι πολύ πιθανό να παρατηρηθούν λευκά ή γενικότερα χλωμά σε σχέση με τα κανονικά περιττωματικά απορρίμματα που είναι συνεχή σε μορφή κλωστής. Υπάρχει η περίπτωση υγρό να συσσωρεύσει μέσα στην κοιλότητα στο σώμα τους. Αρκετές φορές έχει αναφερθεί το ένα ή και τα δύο από τα μάτια να προεξέχουν. Η εξοφθαλμία (ασθένεια pop-eye) αποτελεί ένα από τα πρώτα συμπτώματα για Dropsy ή για κάποια άλλη εσωτερική σηψαιμία (καταστροφή των εσωτερικών οργάνων).

Κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα Dropsy (κυρίως η όψη κουκουναριού και η εξοφθαλμία), στα θηλυκά ψάρια που είναι ώριμα με τα αυγά, όμως δεν θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι ασθενούν.

Επειδή το dropsy οδηγεί σε μια σημαντική αλλαγή στον όγκο και την πυκνότητα των ψαριών, συνοδεύεται συχνά από τα προβλήματα πλευστότητας και κολύμβησης. Για αυτό το λόγο μερικές φορές το ψάρι κάθεται στο βυθό ή επιπλέει στην επιφάνεια.

Το Dropsy είναι μόλυνση η οποία προκαλείται στα εσωτερικά όργανα του ψαριού, με αποτέλεσμα αν δεν γίνει θεραπεία σε αρχικό στάδιο, αυτά να αρχίσουν να καταστρέφονται.

Δεδομένου ότι dropsy μπορεί να προκληθεί από έναν ή περισσότερους παράγοντες, είναι δύσκολο να αναφέρουμε μια κοινή αιτία για όλους τους παράγοντες. Μπορούμε και πρέπει να θεωρούμε το Dropsy ως σύμπτωμα κάποιων ασθενειών και όχι σαν ασθένεια από μόνη της.

Πολλές φορές το σύμπτωμα προέρχεται από κάποιο γαστρικό οίδημα. Επίσης κάποια βλάβη των νεφρών είναι πολύ πιθανή.

Εάν υπάρχει βακτηριακή μόλυνση μπορεί να έχει προκληθεί σαν αποτέλεσμα από εσωτερική αιμορραγία του ψαριού και καταστροφή σειράς εσωτερικών οργάνων. Ανάλογα προβλήματα μπορεί να έχουν δημιουργηθεί από κάποιο εσωτερικό καρκίνο στο ψάρι. Άλλη πιθανότητα είναι να έχουμε μόλυνση από εσωτερικά παράσιτα, τα οποία είτε μεγαλώνουν μέσα στο σώμα και γι' αυτό προκαλείται η διόγκωση, είτε καταστρέφουν τα όργανα. Στην περίπτωση των παρασίτων υπάρχει κίνδυνος να κολλήσουν και τα υπόλοιπα ψαράκια του ενυδρείου μας.

Επίσης μπορεί να είναι προερχόμενη από μόλυνση με ιό, διατροφικά προβλήματα, καθώς και να σχετίζεται με προβλήματα μεταβολισμού ή άλλα οσμορυθμιστικά (osmoregulatory) προβλήματα.

Τέλος συμπτώματα Dropsy μπορούν να προκληθούν από κακή ποιότητα νερού, απότομες μεταβολές θερμοκρασίας, κακές συνθήκες διαβίωσης του ψαριού ή ακόμα και μετά από ισχυρό στρεσάρισμά του.

Η απομόνωση του ψαριού σε ενυδρείο καραντίνας είναι ενδεδειγμένη δεδομένου ότι η θεραπεία είναι πολύ πιθανόν να καταστρέψει τη βιολογία του φίλτρου σας. Επίσης η απομόνωση δίνει την απαραίτητη ηρεμία στο ψάρι ώστε να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί αυτοάμυνας του οργανισμού του. Τέλος εάν η αιτία είναι μεταδοτική (πχ παράσιτα κ.α.) θα πρέπει να προστατευτούν τα άλλα ψάρια του ενυδρείου.

Το πρώτο βήμα είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον νερού με αλάτι που θα το προστατέψει από απώλειες άλατος και θα βοηθήσει στην επούλωση ανοικτών πληγών και τέλος θα το προστατέψει από διάφορες δευτερογενείς μολύνσεις. Προσθέστε το νερό ενυδρειακό ή τυροκομικό αλάτι, σε αναλογία 3 γραμμάρια ανά λίτρο νερού.

Το επόμενο βήμα είναι να αρχίσει ένας κύκλος 2 εβδομάδων (14 ημερών) με χορήγηση διαφόρων αντιβακτηριδιακών (ευρύ φάσμα) που θα δίδονται με την μορφή εμποτισμένων τροφίμων. Δηλαδή θα μουσκέψετε τη τροφή εντός του σκεβάσματος και κατόπιν θα την χορηγείτε.

Επίσης για τη περίπτωση ενδείκνυται ένα 24ώρο λουτρό σε 2 ppl Nitrofurazone ή ανάλογο φάρμακο.

Ιογενής αιμορραγική Σηψαιμία (VHS-Viral Hemorrhagic Septicemia)

Η μόλυνση από αυτό τον ιό είναι συνήθως θανάσιμη σε πολλά ήδη ψαριών και προκαλείται από τον ιό VHS ή αλλιώς VHSV. Ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1950 όταν παρατηρήθηκε ότι επηρεάζει πολλά διαφορετική είδη σολομών. Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω του νερού, με επαφή μολυσμένων αυγών και με κατανάλωση ήδη μολυσμένου ψαριού.

Τα κύρια συμπτώματα της νόσου είναι:

1. Αιμορραγία των μυών,
2. Αιμορραγία του δέρματος και
3. Αιμορραγία των εσωτερικών οργάνων του ψαριού.

Άλλα συμπτώματα είναι κοκκινωπές αποχρώσεις του ματιού, πρησμένη κοιλιά και διογκωμένα μάτια. Αυτή η ασθένεια θεραπεύεται πολύ δύσκολα αλλά μπορεί να αποτραπεί με την χρησιμοποίηση εγκεκριμένου απολυμαντικού. Δεν έχει αποδειχθεί ακόμα αν είναι μεταδιδόμενος από το ψάρι στον άνθρωπο.

Myxobolus cerebralis

Είναι ένα παράσιτο που επηρεάζει μόνο τα ψάρια που ανήκουν στην οικογένεια των σολομών. Τα ψάρια που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνουν την πέστροφα, τον σολομό, και τα λευκόσαρκων γλυκού νερού. Εμφανίζεται κυρίως στην Ευρώπη στην Νότια Αφρική και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μόλυνση με αυτό το παράσιτο προκαλεί μια κατάσταση γνωστή και ως "στροβιλιστική ασθένεια" (whirling disease), και προκαλεί νευρολογική βλάβη. Το ποσοστό θνησιμότητας από αυτό το παράσιτο φτάνει και το 90% και ως τώρα δεν έχει αποδειχθεί αν μεταδίδεται και στους ανθρώπους.