Καλαμιά
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Η καλαμιά είναι ένα πολυετές C3 φυτό που ανήκει στην οικογένεια Poaceae. Με πιθανή καταγωγή την Ασία, θεωρείται επίσης φυτό ενδημικό των Μεσογειακών χωρών. Tο φυτό έχει επεκταθεί σε πολλές υποτροπικές και θερμές-εύκρατες περιοχές και ευρίσκεται αναπτυσσόμενο στις ΗΠΑ, στην Κίνα, στην Αυστραλία, και στη Ν. Αφρική. Τα νεαρά φύλλα του φυτού είναι κατάλληλα για ζωοτροφή, ενώ στην Ευρώπη χρησιμοποιείται και σαν καλλωπιστικό φυτό. Άλλες χρήσεις του φυτού περιλαμβάνουν την στήριξη και αντιανεμική προστασία διαφόρων καλλιεργειών, την κατασκευή πρόχειρων υποστέγων, ράβδων μετρήματος, μπαστουνιών, μουσικών οργάνων, καλαθιών και ψαθών, καθώς και την παραγωγή χαρτιού και πλαστικών. Λόγω της υψηλής του απόδοσης σε βιομάζα, το καλάμι θεωρείται κατάλληλο ως στερεό βιοκαύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας.[1]
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Η καλαμιά είναι φυτό που χαρακτηρίζεται από πλούσιο ριζικό σύστημα που εισχωρεί σε βάθος αρκετών μέτρων και την ύπαρξη ριζωμάτων που χρησιμεύουν ως αποταμιευτικά όργανα. Τα στελέχη του φυτού, που φθάνουν έως 7-8m ύψος και 1-4cm διάμετρο, εκπτύσσονται σταδιακά σε όλη την περίοδο ανάπτυξης από τα ριζώματα. Τα φύλλα εκφύονται κατ’ εναλλαγή από τους κόμβους και χαρακτηρίζονται από μεγάλο, λογχοειδές έλασμα που φέρει κάθετες δυσδιάκριτες νευρώσεις. Η ταξιανθία του φυτού είναι φόβη, που φέρει έμμισχα στάχυα με δυσδιάκριτους συνδυασμούς από μακριά και κοντά σταχύδια, και εμφανίζεται την περίοδο Αυγούστου-Νοεμβρίου στην κορυφή του τελευταίου μεσογονάτιου. Τα σταχύδια περιέχουν 2-6 τέλεια άνθη τα οποία όμως δεν παράγουν βιώσιμους σπόρους. Για το λόγο αυτό, το φυτό αναπαράγεται μόνο αγενώς.[1]
Κλιματικές συνθήκες
Η καλαμιά είναι προσαρμοσμένη σε ένα ευρύ φάσμα κλιματικών συνθηκών, αλλά πρώτιστα είναι φυτό θερμών περιοχών, όπου όμως μπορεί να επιβιώσει ενός παγετού. Εξαιτίας της ανθεκτικότητας στην υψηλή αλατότητα και εδαφική υγρασία, η καλαμιά αναπτύσσεται τόσο σε παραποτάμιες και παραλίμνιες όσο και σε θινώδεις περιοχές. Παράλληλα, λόγω των ανθεκτικών ριζωμάτων του και του πλούσιου ριζικού συστήματος που εκμεταλλεύεται την εδαφική υγρασία σε μεγάλο βάθος, είναι φυτό που χαρακτηρίζεται επίσης από μεγάλη ανθεκτικότητα σε ξηρικές συνθήκες.[1]
Εδαφικές συνθήκες
Από οικονομικής πλευράς, κατάλληλα για την ανάπτυξή της καλαμιάς είναι τα φτωχά αμμώδη εδάφη με ηλιοφάνεια, ενώ ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξή του απαντώνται σε περιοχές με ετήσια βροχόπτωση 300-400mm, μέση ετήσια θερμοκρασία 10-28oC και pH 5-8.[1]
Ποικιλίες
Λόγω του αγενούς συστήματος αναπαραγωγής, η ιδιαίτερα στενή γενετική βάση του φυτού δεν ευνοεί την ύπαρξη πολλών επιλογών ως προς τον παράγοντα ποικιλία. Παρόλα αυτά, αναφέρονται οι ποικιλίες α) Arundo donax var. variegate (var versicolor, var. picta) (2n = 40) με πυκνότερη ανάπτυξη και μεγαλύτερο αριθμό αδελφιών και φύλλων ανα ρίζωμα και β) Arundo donax var. macrophylla με φύλλα μεγάλου μεγέθους και γλαυκοπράσινου χρωματισμού (2n = 40).[1]
Ασθένειες
Η καλαμιά θεωρείται μια από τις πιο ανθεκτικές καλλιέργειες σε προσβολή από ασθένειες. Σε γενικές γραμμές, δεν προσβάλλεται από ιούς, μύκητες και βακτήρια. Βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας, η μόνη ασθένεια που δρα πάνω στην καλαμιά είναι το Pythium spp[1]
