Ασθένεια πεπονιάς Αλτερναρίωση
Ο Alternaria cucumerina είναι γνωστός και με το συνώνυμο Α. bressicae var. nigrescens peglion. Η άμεση μόλυνση είναι κυρίως στα φύλλα και μπορεί να οδηγήσει σε αποφύλλωση. Η αποφύλλωση κατά συνέπεια οδηγεί σε μείωση της απώλειας και μπορεί να προκαλέσει την πρόωρη ωρίμανση των καρπών. Προσβάλει πολλά είδη της οικογένειας Cucurbitaceae. Τις μεγαλύτερες ζημιές προκαλεί στην πεπονιά. Ο μύκητας μπορεί να επιβίωση και σαπροφυτικά και κάτω από ειδικές συνθήκες να γίνει ισχυρό παθογόνο.
Το πρώτο σύμπτωμα συνήθως παρουσιάζεται στο φύλλωμα κατά το μέσο της περιόδου ανάπτυξής του. Το παθογόνο A. cucumerina προκαλεί στην πάνω επιφάνεια των φύλλων της πεπονιάς αρχικά μικρές κυκλικές κηλίδες, φωτεινές άσπρες στο κέντρο όπου σιγά-σιγά οι κηλίδες αυτές μεγαλώνουν και μεταχρωματίζονται σε καστανές όπου περιβάλλονται από χλωρωτικό περιθώριο, το μέγεθός τους μπορεί να φθάσει τα 5cm και καλύπτονται από καστανόμαυρη εξάνθηση. Τα νεύρα στην επιφάνεια των κηλίδων μαυρίζουν προσδίδοντας σ’ αυτή διχτυωτή όψη. Ενίοτε αφήνουν να σχηματιστούν χαρακτηριστικές συγκεντρικές ζώνες. Με το χρόνο οι κηλίδες συνενώνονται και μπορούν να καταλάβουν ολόκληρο το φύλλο. Τα έντονα προσβεβλημένα φύλλα κιτρινίζουν και ξηραίνονται. Η ασθένεια εμφανίζεται σε υπό κάλυψη καλλιέργειες αργά το φθινόπωρο μέχρι τον Απρίλιο και οι προσβολές είναι εντονότερες στα φύλλα του μέσου και του ανώτερου μέρους των φυτών. Επακολουθεί αποφύλλωση που έχει ως συνέπεια την υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών εξαιτίας της μείωσης των στερεών διαλυτών. Η έντονη αποφύλλωση εκθέτει τους καρπούς στον ήλιο και προκαλούνται ηλιοκαύματα. Τα προσβεβλημένα φυτά γίνονται περισσότερο ευαίσθητα στις ζημιές από τον αέρα και τη ζέστη. Στους καρπούς ο μύκητας προκαλεί βαθουλωτές, κυκλικές, καστανές κηλίδες. Αργότερα μια σκούρα λαδιά προς μαύρη εξάνθιση καλύπτει την επιφάνεια προσβολής. Μια λανθάνουσα προσβολή στους καρπούς μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές κατά τη μεταφορά και αποθήκευση.
Το παθογόνο Alternaria cucumerina διατηρείται στα φυτικά υπολείμματα με τη μορφή μικυλίου διαχείμανσης καθώς και σε διάφορα ζιζάνια και σε άλλες καλλιέργειες. Ο μύκητας μπορεί να επιζήσει περισσότερο από ένα έτος. Τα κονίδια παράγονται την άνοιξη και δρουν ως το βασικό μόλυσμα. Τα κονίδια παράγονται σε μολυσμένα φυτά παράγουν υλικό για επαναληπτικούς δευτερογενείς κύκλους κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Τα σπόρια παράγονται σε μολυσμένα φύλλα και μεταφέρονται με τον άνεμο, τη βροχή, το νερό άρδευσης, τους ανθρώπους και τα μηχανήματα. Το μόλυσμα επιβιώνει για πολλούς μήνες σε ξηροθερμικές συνθήκες. Αντίθετα στο έδαφος χάνει τη ζωτικότητα του πολύ γρήγορα. Με θερμοκρασία γύρω στους 21-32oC μόλις η υγρασία ανέβει, ξεκινάει η μόλυνση. Η παρουσία ελεύθερου νερού στα φύλλα από δροσιά ή άρδευση με καταιονισμό είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της ασθένειας. Η επώαση διαρκεί 3-12 μέρες ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες. Τα νεαρά, ζωηρά φυτά σπάνια προσβάλλονται από την ασθένεια αυτή σε αντίθεση με τα αδύναμα φυτά που είναι ευπαθή. Για την αντιμετώπισή της εφαρμόζονται οι παρακάτω μέθοδοι:
- Η σπορά με καθαρό σπόρο είναι πολύ σημαντική για την αποφυγή της ασθένειας. Επειδή ο μύκητας τείνει να προσβάλει τα αδύναμα φυτά είναι απαραίτητο να διατηρούνται οι ευνοϊκότερες συνθήκες ανάπτυξης, συμπεριλαμβανόμενου ισορροπημένη λίπανση, κατάλληλη υγρασία και καλή δομή εδάφους. Το βαθύ όργωμα μπορεί να θάψει τα υπολείμματα και προωθεί την αποσύνθεση.
- Αποφυγή άρδευσης με καταιονισμό.
- Μείωση της σχετικής υγρασίας στα θερμοκήπια.
- Παραγωγή υγιών φυτών.
- Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου και καλιούχου λίπανσης
- Εφαρμογή αμειψισποράς όταν υπάρχει πρόβλημα από έντονη προσβολή.
- Καταστροφή των προσβεβλημένων υπολειμμάτων της καλλιέργειας και αφαίρεση έγκαιρα των προσβεβλημένων καρπών.
- Chlorothalonil: Έχει ευρύ φάσμα δράσεις. Δρα παρεμποδίζοντας τις ενζυματικές αντιδράσεις στα σπόρια των μυκήτων, προκαλώντας έτσι το θάνατο τους.. Η δόση εφαρμογής του είναι 125-150g/hl. Δεν επιτρέπεται η συγκομιδή, αν δεν περάσουν 7-10 μέρες από τελευταίο ψεκασμό.
- Mancozeb Διθειοκαρβαμιδικό, μυκητοκτόνο επαφής. Έχει πολύ καλή προληπτική, μεγάλη υπολειμματική δράση. Εμποδίζει τη βλάστηση των σπορίων. Η αποτελεσματικότητα του είναι ανεξάρτητη από τη θερμοκρασία. Σε όξινο ή αλκαλικό περιβάλλον διασπάται. Η δόση εφαρμογής του για ψεκασμούς φυλλώματος είναι 160-200g/hl. Ελάχιστος χρόνος από τον τελευταίο ψεκασμό μέχρι τη συγκομιδή 7 μέρες για τα θερμοκήπια και 14 για τις υπαίθριες καλλιέργειες.
- Maneb. Διθειοκαρβαμιδικό μυκητοκτόνο επαφής. Έχει καλύτερα αποτελέσματα από το zineb. Χρησιμοποιείται στη δόση 160-200g/hl. Σε όξινό ή αλκαλικό περιβάλλον διασπάται. Τελευταία επέμβαση πριν τη συγκομιδή 7 μέρες για τις θερμοκηπιακές και 15 μέρες για τις υπαίθριες καλλιέργειες.
