Καλλιέργεια ντομάτας θερμοκηπίου

Προετοιμασία εδάφους

Το έδαφος για να είναι έτοιμο να δεχτεί το φυτό πρέπει να προετοιμαστεί έγκαιρα, κατάλληλα και επιμελημένα. Οι κυριότερες εργασίες που πρέπει να γίνουν είναι κατά σειρά:

• Προσεκτική απομάκρυνση των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας, εντός και πέριξ του θερμοκηπίου και καταστροφή τους με φωτιά για να μειωθούν σημαντικά οι εστίες μόλυνσης, να διευκολυνθεί η κατεργασία του εδάφους και να είναι πιο αποτελεσματική η ηλιοαπολύμανση του εδάφους.

• Επαρκής άρδευση με μπέκ υδρονέφωσης για να βλαστήσουν οι σπόροι των ζιζανίων και να νεκρωθούν τα νεαρά σπορόφυτα λόγω της ηλιοαπολύμανσης.

• Φρεζάρισμα και ισοπέδωση του εδάφους.

• Ενσωμάτωση της κοπριάς ή του κόμποστ στο έδαφος με τσουγκράνα ή με σκαπτικό πολύ γρήγορα και ισοπέδωση του εδάφους ξανά σε δόση 250 Kg / στρέμμα.

• Ηλιοαπολύμανση (κάλυψη της επιφάνειας του εδάφους για 4 - 6 εβδομάδες, με ειδικό φύλλο πλαστικού, το οποίο παραχώνεται στα άκρα του για να εγκλωβίζει την ηλιακή ενέργεια).

• Βασική λίπανση στις γραμμές φύτευσης: Προστίθενται ανόργανα και οργανικά λιπάσματα. Στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλά τέτοια λιπάσματα όπως Patentkali, Eco mix 1, Eco mix 4, Vivikali (Gemma), Viviphos, Οργανικό Ca (Gemma) κ.τ.λ.Οι ποσότητες των κύριων θρεπτικών στοιχείων που θα προστεθούν για τη συμπλήρωση της γονιμότητας του εδάφους του θερμοκηπίου πρέπει να υπολογίζονται με βάση την ανάλυση του εδάφους.

• Προστίθενται ωφέλιμοι μικροοργανισμοί με τη βασική λίπανση, όπως και νηματωδοκτόνα. Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα ωφέλιμων μικροοργανισμών, όπως το Activator Plus (Agrofarm), το Adagon (Gemma) κ.ά., ενώ κατά των νηματωδών τα Zeonym cake (Γεωβέτ), Exel-Bl (Hortiland)

• Φρεζάρισμα και άνοιγμα αυλακιών.

Σπορά

Για την παραγωγή σποροφύτων τομάτας χρησιμοποιούνται ειδικοί καλυμμένοι χώροι (σπορεία) αποκλειστικά για το σκοπό αυτό, χωριστά από το θερμοκήπιο. Η έκταση του σπορείου υπολογίζεται σε 8-10% της έκτασης του θερμοκηπίου. Δηλαδή, για ένα στρέμμα θερμοκηπίου απαιτείται έκταση 80 - 100m² σπορείου. Οι χώροι των σπορείων είναι ηλιοαπολυμασμένοι, χωρίς ζιζάνια (εντός και πέριξ). Στα παράθυρα και στις πόρτες τους υπάρχει εντομοστεγές δίκτυ, για να μειώνεται ο κίνδυνος αναμολύνσεων από το εξωτερικό περιβάλλον. Στην Κρήτη, πρακτικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σπορεία που ο χώρος τους έχει διαμορφωθεί σε πάγκους κατά τέτοιο τρόπο διατεταγμένους ώστε να διευκολύνεται ο έλεγχος των φυταρίων και οι καλλιεργητικές φροντίδες. Οι πάγκοι είναι συνήθως ξύλινοι, έχουν ύψος 80 - 100cm και πλάτος 80 - 150cm, περίπου. Μπορεί αντί για ξύλο να χρησιμοποιηθεί μεταλλικό δίχτυ ή πλαστικό προσαρμοσμένο σε ξύλινο πλαίσιο. Συνήθως εφαρμόζονται δύο τρόποι σποράς: Στον πρώτο, η σπορά γίνεται σε κιβώτια και στη συνέχεια τα φυτά μεταφυτεύονται σε πλαστικά κύπελλα ή ομαδικά μέσα σποράς. Στον δεύτερο, η σπορά γίνεται απ’ευθείας στα πλαστικά κύπελλα ή ομαδικά μέσα σποράς. Στην πράξη προτιμάται ο πρώτος τρόπος, γιατί επιτυγχάνεται καλύτερο και ομοιόμορφο φύτρωμα των σπόρων, ελέγχονται και περιποιούνται τα νεαρά φυτά σωστότερα και αποτελεσματικότερα, διευκολύνεται η επιλογή για μεταφύτευση των καλύτερων, υγιέστερων και πλέον ομοιόμορφων φυτών και περιορίζονται στο ελάχιστο οι απώλειες και τα έξοδα παραγωγής σποροφύτων.

Κάθε κιβώτιο σποράς είναι συνήθως διαστάσεων 45 - 50cm μήκος, 30 - 35cm πλάτος και 6 - 7cm ύψος. Γεμίζεται προσεκτικά με το μίγμα χώματος σε όλο το ύψος του. Στη συνέχεια χτυπιέται το κιβώτιο πάνω στον πάγκο για να συμπιεστεί το μίγμα του, ισοπεδώνεται επιμελώς και πιέζεται από πάνω με σανίδα ή άλλο εργαλείο για να κατέβει το χώμα 0,5 - 1cm από το χείλος του κιβωτίου. Ακολούθως ποτίζεται επιμελώς το υπόστρωμα με κατάλληλο ποτιστήρι. Διασκορπίζονται ομοιόμορφα 300 περίπου σπόροι σε κάθε κιβώτιο, καλύπτονται ομοιόμορφα με το ίδιο μίγμα (που έχει ψιλοκοσκινισθεί), για να είναι στο ίδιο βάθος και πιέζεται ελαφρά για να υπάρξει πρόσφυση των σπόρων με το μίγμα. Η ομοιομορφία του βάθους σποράς είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το ομοιόμορφο φύτρωμα και την παραγωγή ομοιόμορφων φυταρίων. Τυχόν ανομοιομορφία φυτρώματος αποτελεί σοβαρό μειονέκτημα, γιατί τα φυτά θα έχουν διαφορετικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία, νερό κ.τ.λ. Εάν δεν έχει ποτιστεί καλά το υπόστρωμα πριν τη σπορά, χρειάζεται να ποτιστεί μετά τη σπορά με ποτιστήρι με πολύ μικρές οπές και με μεγάλη προσοχή για να μην παρασυρθούν το μίγμα και οι σπόροι. Εάν αυτό είναι δύσκολο, τότε βυθίζεται το κιβώτιο σε νερό, μέχρι που να ανέβει η υγρασία στην επιφάνειά του. Όταν ολοκληρωθεί η σπορά, τα κιβώτια καλύπτονται με τζάμι ή φύλλο πλαστικού και πάνω του τοποθετείται χαρτί ή εφημερίδα. Τοποθετούνται πάνω στους πάγκους του σπορείου και ρυθμίζεται η θερμοκρασία του χώρου για να βλαστήσουν οι σπόροι. Καθημερινά γίνονται έλεγχοι, για να διαπιστωθεί τυχόν έλλειψη υγρασίας, η έναρξη φυτρώματος κ.λ.π. Μετά το φύτρωμα απομακρύνονται τα υλικά κάλυψης. Το πρώτο ορατό σημάδι της βλάστησης του σπόρου της τομάτας είναι η εμφάνιση στην επιφάνεια του υποστρώματος ενός κυρτού σαν «αγκίστρι» λεπτού βλαστού, που είναι ουσιαστικά το υποκοτύλιο του φυτού και το οποίο όταν έρθει σε επαφή με το φως, αναπτύσσεται προς τα πάνω. Εάν ο σπόρος έχει καλή πρόσφυση με το υπόστρωμα, το ριζίδιο σπρώχνει προς τα κάτω, το υποκοτύλιο προς τα πάνω και οι κοτυληδόνες ελευθερώνονται από το περίβλημα του σπόρου. Οι κοτυληδόνες πρέπει να είναι λείες, με βαθύ πράσινο χρώμα, καλά απλωμένες και σε καλή κατάσταση.