Κυριότερες ελληνικές ποικιλίες οινοποιίας
Αηδάνι λευκό
Πολύ μεγάλου μήκους, μέτριου βάρους και πυκνότητας, κωνικού σχήματος με πτερυγώσεις. Σε κάθε βλαστό φέρνονται 2 σταφυλές κατά μέσο όρος που εμφανίζονται από τον 3ο και 4ο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι μικρού μήκους και μέτρια ξυλοποιημένος. Η ράγα είναι μικρού μεγέθους με ωοειδές σχήμα. Ο φλοιός είναι πρασινοκίτρινου χρώματος, υπάρχει ομοιομορφία ως προς το χρώμα μεταξύ των ραγών. Το υπόλειμμα του στύλου είναι εμφανές, αλλά όχι ιδιαίτερα. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, μέτριας σκληρότητας και μετρίως εύχυμη με απόδοση σε χυμό 53,5ml/100gr ραγών. Έχει γλυκιά γεύση, χωρίς ιδιαίτερο άρωμα. Παρατηρούνται 2 γίγαρτα ανά ράγα, μετρίου έως μεγάλου μεγέθους και μετρίου βάρους. Ο ποδίσκος είναι μικρού μήκους με εύκολη την αποκόλληση της ράγας από τον ποδίσκο. Τα μεσογονάτια είναι μικρού μήκους και μικρής διαμέτρου. Τα μεσογονάτια της κλιματίδας είναι κίτρινου - καφέ χρώματος, ελλειπτικής εγκάρσιας τομής και με πλευρώδη περιφέρεια. Πρόκειται για ποικιλία που καλλιεργείται κυρίως στην Πελλοπόννησο στη Στερεά Ελλάδα και στις Κυκλάδες.
Αθήρι
Γενικά
Η συγκεκριμένη ποικιλία αμπελιού καλλιεργείται στην Κρήτη και στις Κυκλάδες. Συνιστάται η καλλιέργεια της ποικιλίας αυτής στους νομούς: Ηρακλείου, Λασηθίου, Ρεθύμνης, Χανίων, Κυκλάδων, Δωδεκανήσου, Λακωνίας και Χαλκιδικής. Είναι μία από τις ποικιλίες που συμμετείχαν παλαιότερα στην παραγωγή του οίνου Μαλβάζια.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, σχεδόν στρογγυλό, πεντάκολπο, πεντάλοβο, παχύ, με την κάτω επιφάνεια καλυμμένη βαμβακώδη χνοασμό. Μισχικός κόλπος σχήματος V κλειστού. Σταφύλι μεγάλου μήκους, κυλινδροκωνικό, πυκνό, συνήθως ένα σε κάθε καρποφόρα κλιματίδα. Ράγα μεγάλη, ωοειδής με μαλακή, ελαστική επιδερμίδα κιτρινωπού χρώματος. Η σάρκα είναι μαλακή, χυμώδης, πολύ γλυκιά με ιδιάζουσα γεύση.
Ιδιότητες
Πρώιμη παραγωγική ποικιλία αμπελιού. Λόγω των καλών ιδιοτήτων της ράγας χρησιμοποιείται και ως επιτραπέζια. Τα πρέμνα μεταμορφώνονται σε κύπελλο και δέχονται κλάδεμα βραχύ. Το γλεύκοςέχει μεγάλη περιεκτικότητα σε σάχαρα και δίνει καλής ποιότητας οίνους.
Ασύρτικο
Γενικά
Καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στις Κυκλάδες. Συνιστάται η καλλιέργεια αυτής της ποικιλίας αμπελιού και στο Ν.Χαλκιδικής.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μέτριο έως μεγάλο, τρίλοβο, τρίκολπο με μισχικό κόλπο σχήματος U. Άνω επιφάνεια λεία και στιλπνή, κάτω επιφάνεια καλυμμένη με βαμβακώδη χνοασμό. Σταφύλι απλό, μεγάλου μήκους, σχεδόν κυλινδρικό, πυκνό. Ράγα μεγάλη, σφαιρική με διάφανη επιδερμίδα, πλούσια σε ταννίνες, χρώματος κίτρινου χρυσαφί. Σάρκα μαλακή, χυμώδης με υπόξινη γεύση.
Ιδιότητες
Λευκή ποικιλία, μέσης πρωϊμότητας, ζωηρή, παραγωγική. Στις ιδιάζουσες συνθήκες που επικρατούν στη Σαντορίνη με τους ισχυρούς ανέμους, μορφώνεται σε χαμηλό κύπελο και δέχεται κλάδευμα μακρό. Παρουσιάζει αξιοσημείωτη αντοχή τις προσβολές του ωιδίου και του περονόσπορου. Τα ώριμα σταφύλια χαρακτηρίζονται από υψηλή περιεκτικότητα σε σάχαρα και δίνουν οίνους με υψηλό αλκοολικό βαθμό. Συνοινοποιείται με άλλες λευκές ποικιλίες για την παραγωγή των οίνων «Νυχτέρι» και «Βισάντο».
Βηλάνα
Γενικά
Καλλιεργείται στους Ν.Ηρακλείου-Λασηθίου, συνιστάται δε η επέκτασή της για τη βελτίωση του ποικιλιακού δυναμικού των αμπελώνων των Ν.Ρεθύμνου και Χανίων.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο στρογγυλό, πεντέκολπο, πεντάλοβο, παχύ. Άνω επιφάνεια φύλλου λεία, κάτω έντονα χνοώδης. Μισχικός κόλπος σχήματος λύρας. Σταφύλι απλό μεγάλο, συνήθως στον 4ο ή 5ο κόμβο. Ράγα μεγάλη, ελλειψοειδής, με λεπτή κιτρινοπράσινη επιδερμίδα, ελαστική και ανθεκτική. Σάρκα γλυκειά, εύγευστη με ιδιάζον άρωμα.
Ιδιότητες
Λευκή, ζωηρή, παραγωγική ποικιλία, μορφώνεται σε κύπελλο και δέχεται κλάδεμα βραχύ. Το γλεύκος της είναι πολύ καλής ποιότητας από το οποίο παράγεται ο οίνος «Πεζά», ονομασία προέλευσης ανώτερης ποιότητας (λευκός και ξηρός οίνος).
Γουστολίδι
Γενικά
Καλλιεργείται στη Ζάκυνθο, Κεφαλληνία και Β.Δ. Πελ/σο. Αναφέρεται και ως Αυγουστολίδι, Βουστολίδι, Βοστυλίδι, Γουστουλίδι κ.ά.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, τρίλοβο με μισχικό κόλπο σχήματος V. Άνω λεία, κάτω βαμβακώδης. Σταφύλι μέτριου μεγέθους, απλό ή διχαλωτό, πυκνό, κυλινδρικό. Ράγα μικρή σφαιρική, με φλοιό κίτρινο χρυσαφί, διαφανή. Επιδερμίδα λεπτή ελαστική. Σάρκα μαλακή, γλυκειά αρωματική.
Ιδιότητες
Λευκή ποικιλία αμπελιού πρώιμη (πλήρης ωρίμανση από 10 Αυγούστου), παραγωγική (κάθε παραγωγική μονάδα φέρει 1-3 σταφύλια, από τον τρίτο κόμβο και άνω). Τα πρέμνα μορφώνονται σε κύπελλο και δέχονται κλάδεμα βραχύ (1/3 ή 2/3+3). Παρουσιάζει ευαισθησία στον περονόσπορο. Το γλεύκος είναι πλούσιο σε σάχαρα (άνω των 26%) και ο παραγόμενος από αυτό οίνος είναι πολύ καλής ποιότητας (αλκ. Βαθμό 14-15ο) με χαρακτηριστικά το άρωμα και το ανοιχτό κίτρινο (αχυρένιο) χρώμα του.
Μοσχάτο Σάμου
Γενικά
Συνιστάται η καλλιέργεια της ποικιλίας στις αμπελοφόρες περιοχές των νομών Σάμου, Αχαΐας, Κεφαλληνίας, Δωδεκανήσου. Αυτή η ποικιλία είναι γνωστή και ως Μοσχάτο άσπρο, Μοσχούδι, Μοσχοστάφυλλο, Μοσχάτος λευκός και θεωρείται όμοια με την καλλιεργούμενη στη Γαλλία Muscat de Frontigran.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μέτριο, στρογγυλό, πεντάκολπο, πεντάλοβο, με μισχικό κόλπο U κλειστού ή λύρας. Σταφύλι μεγάλο, απλό, κωνικό ή κυλινδρικό, πυκνό. Ράγα μεγάλη, σχεδόν σφαιρική με κίτρινο χρυσαφί χρώμα. Επιδερμίδα ανθεκτική. Σάρκα τραγανή, ανθεκτική, με άρωμα μόσχου.
Ιδιότητες
Λευκή, πρώιμη (πλήρης ωρίμανση σταφυλιών από το τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου), παραγωγική (έχει καρποφόρο και τον οφθαλμό της βάσης της κληματίδας). Τα πρέμνα μορφώνονται σε κύπελλο και δέχονται κλάδεμα βραχύ. Από το γλεύκος της ποικιλίας αυτής παρασκευάζονται διάφοροι τύποι οίνων (μιστέλια, ημίγλυκοι, ρητηνίτης).
Ντεμπίνα
Γενικά
Συνιστάται η καλλιέργειά της στην περιοχή Ζίτσας του Ν. Ιωαννίνων, όπου εντοπίζεται και το καλλιεργητικό της κέντρο.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, κυκλικό με την κάτω επιφάνεια καλυμμένη από βαμβακώδη χνοασμό. Μισχικός κόλπος σχήματος λύρας. Σταφύλι μέσου έως μεγάλου μεγέθους, κωνικό, πτερυγωτό, πυκνό. Ράγα σχεδόν μεγάλη ωοειδής. Επιδερμίδα διαφανής κιτρινόλευκη. Σάρκα χυμώδης.
Ιδιότητες
Λευκή ποικιλία αμπέλου, όψιμη (πλήρης ωρίμανση το δεύτερο δεκαήμερο του Οκτωβρίου), παραγωγική (ο καρποφόρος βλαστός φέρει δύο σταφύλια) μορφώνεται σε κύπελλο και δέχεται κλάδεμα βραχύ. Στην περιοχή Ζίτσας παρουσιάζει ευαισθησία στο περονόσπορο και την τεφρά σήψη. Από το γλεύκοςτης ποικιλίας Ντεμπίνα παρασκευάζονται διάφοροι τύποι οίνων (ξηροί, γλυκείς, αφρώδεις) καθώς και ο λευκός ξηρός «Ζίτσα» ονομασία προέλευσης ανώτερης ποιότητας.
Ρομπόλα
Γενικά
Συνιστώμενη ποικιλία για τις περιοχές της Κεφαλληνίας και της Ζίτσας. Ονομάζεται και Ρομπόλα κίτρινη ή Ασπρορομπόλα.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μέτριου έως μεγάλου μεγέθους, τρίλοβο, σχεδόν κυκλικό. Άνω επιφάνεια φύλλου πράσινη, λεία η κάτω καλυμμένη με λεπτά τριχίδια. Μισχικός κόλπος σχήματος V. Σταφύλι μέτριο έως μεγάλο, κυλινδρικό μέσης πυκνότητας. Ράγα μέτριου μεγέθους, σφαιρική. Φλοιός παχύς κιτρινόλευκος-χρυσός, πλούσιος σε ταννοειδείς ύλες. Επιδερμίδα διαφανής. Σάρκα μαλακή, χυμώδης, αρωματική με ιδιάζουσα γεύση.
Ιδιότητες
Λευκή ποικιλία, ζωηρή, μέσης πρωιμότητας (τέλη Αυγούστου η πλήρης ωρίμανση), παραγωγική. Μορφώνεται σε κυπελλοειδές σχήμα και δέχεται κλάδεμα βραχύ. Πολύτιμη ποικιλία αμπέλου, μπορεί να αξιοποιήσει εδάφη φτωχά, και ξηρά και να δώσει προϊόντα ανώτερης ποιότητας («ρομπόλα Κεφαλληνίας» είναι οίνος ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας).
Σαββατιανό
Γενικά
Συνιστώμενη ποικιλία για τις περιοχές των νομών Αττικής, Εύβοιας, Βοιωτίας, Μαγνησίας. Είναι η πιο διαδεδομένη ποικιλία οινοποιίας στη χώρα μας. Απαντάται και με τα ονόματα Κουντούρα άσπρη, Δουμπραίνα άσπρη, Σακέικο, Σαββαθιανό, Σταματιανό, Λοϊσιμα.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μέτριο έως μεγάλο, σφηνοειδές, πεντάλοβο, παχύ, με την κάτω επιφάνειά του καλυμμένη με πυκνό ασημί χνοασμό. Μισχικός κόλπος σχήματος λύρας. Σταφύλι απλό, σπάνια διπλό, μέτριο έως μεγάλο, κυλινδρικό-κωνικό, πυκνό. Ράγα σχεδόν σφαιρική, μέτριου μεγέθους. Φλοιός με κιτρινόχρυσο χρώμα. Σάρκα μαλακή, ελαφρά αρωματική.
Ιδιότητες
Λευκή ποικιλία αμπέλου με αξιοσημείωτη αντοχή στην ξηρασία και τις ασθένειες. Ζωηρή, παραγωγική (συνήθως δύο σταφύλια στον καρποφόρο βλαστό, στο τέταρτο και πέμπτο κόμβο) με καρποφόρο και τον τυφλό οφθαλμό. Τα πρέμνα μορφώνονται σε χαμηλό κύπελλο και δέχονται κλάδεμα βραχύ (1/2). Το γλεύκοςτης ποικιλίας χρησιμοποιείται για την παρασκευή διαφόρων τύπων, καλής ποιότητας οίνων, τον γνωστό ρητηνίτη (ονομασία εκ παραδόσεως) και ξηρού οίνου ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας («Κάντζα»).
Κοτσιφάλι
Γενικά
Συνιστάται η καλλιέργειά της στις αμπελοφόρες περιοχές των νομών Ηρακλείου, Λασηθίου, Ρεθύμνου και Χανίων στις εδαφοκλιματικές συνθήκες των οποίων δίνει προϊόντα άριστης ποιότητας.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, κυκλικό, συμμετρικό με πέντε βαθείς κόλπους, παχύ με βαμβακώδη χνοασμό στην κάτω επιφάνεια, μισχικός κόλπος σχήματος λύρας. Σταφύλι απλό, κωνικό, πυκνό. Ράγα μέτρια, ελλειψοειδής. Φλοιός παχύς ερυθροϊδής. Σάρκα μαλακή, λευκού χρώματος, με ελαφρά υπόξινη γεύση.
Ιδιότητες
Έγχρωμη ποικιλία αμπελιού, παραγωγική, με καρποφόρο το τυφλό οφθαλμό, πρώιμη (πλήρης ωρίμανση από τα μέσα Αυγούστου). Τα πρέμνα μορφώνονται σε κύπελλο και δέχονται κλάδεμα βραχύ. Το γλεύκος είναι εξαιρετική ποιότητα και χρησινοποιείται για την παρασκευή οίνων ανώτερης ποιότητας, είτε μόνο του είτε (συνηθέστερα σε ανάμειξη με το γλεύκος της ποικιλίας Μαντηλάρι («Πεζά» και «Αρχάνες» είναι ερυθροί ξηροί οίνοι από τις ποικιλίες αυτές, ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας).
Λημνιό
Γενικά
Η καλλιέργεια της ποικιλίας αυτής αμπελιού συνιστάται στις αμπελοφόρες περιοχές των νομών Έβρου, Ροδόπης, Ξάνθης, Δράμας, Καβάλας, Σερρών και Χαλκιδικής. Συνώνυμα της ποικιλίας αναφέρονται τα Λημνιώνα, Λυμνιώνα, Καλαμπάκι.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, σχεδόν κυκλικό, πεντάλοβο, πεντάκολπο, παχύ. Σταφύλι μεγάλο, ακανόνιστο, πυραμιδοειδές. Ράγα μέτρια σφαιρική. Επιδερμίδα καλυμμένη με άχνη φαιού χρώματος, έχει χρώμα κυανό-ιώδες και περιέχει μεγάλες ποσότητες ταννινών. Η σάρκα είναι γλυκειά και εύγευστη.
Ιδιότητες
Αξιόλογη, ιδιαίτερα για τις συνθήκες της βόρειας χώρας, έγχρωμη ποικιλία αμπέλου, ζωηρή και παραγωγική. Η πλήρης ωρίμανση των σταφυλιών τοποθετείται αρχές του Σεπτέμβρη. Τα πρέμνα μορφώνονται σε κύπελλο και εφαρμόζεται βραχύ κλάδεμα καρποφορίας. Το γλεύκος του χρησιμοποιείται για την παρασκευή οίνων ανώτερης ποιότητας.
Λιάτικο
Γενικά
Συνιστάται η καλλιέργειά της ποικιλίας αυτής στις συγκεκριμένες ζώνες καλλιέργειας στους νομούς Ηρακλείου, Λασηθίου, Ρεθύμνου και Χανίων.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, σφηνοειδές, συμμετρικό, πεντάλοβο, πεντάκολπο. Μισχικός κόλπος βαθύς, σχήματος U με σχεδόν κλειστά τα χείλη. Έλασμα παχύ με βαμβακώδη χνοασμό στην κάτω επιφάνεια. Σταφύλι απλό, κυλινδρικό, μέτριου μεγέθους. Ράγα μεγάλη σφαιρική. Επιδερμίδα καλυμμένη με μεγάλη ποσότητα κέρινης ανθηρότητας, λεπτή, μαλακή, κυανομελανή. Σάρκα λευκή μαλακή.
Ιδιότητες
Έγχρωμη ποικιλία αμπέλου, μεγάλης ζωηρότητας και παραγωγικότητας. Πρώιμη (από αρχές Ιουλίου η πλήρης ωρίμανση, ανάλογα με την περιοχή), έχει καρποφόρους τόσο τον τυφλό όσο και τους ταχυφυείς (συμπληρωματική εσοδεία από τους μεσοκάρδιους). Κάθε καρποφόρος βλαστός έχει δύο σταφύλια, στον τρίτο και τέταρτο κόμβο. Τα πρέμνα μορφώνονται σε κύπελλο, με δυναμικό κορμού και δέχονται κλάδεμα βραχύ. Στις δοσμένες εδαφοκλιματικές συνθήκες των αμπελοφόρων περιοχών της Κρήτης όπου καλλιεργείται (ξηρά, βαθειά, αργιλλασβεστώδη εδάφη) δίνει γλεύκος από το οποίο παράγονται οίνοι ποιότητας, με υψηλό αλκοολικό βαθμό, χαμηλή οξύτητα και με μεγάλες ποσότητες χρωστικών και ταννίνης.
Μαντηλάρι
Γενικά
Συνιστάται η καλλιέργεια της ποικιλίας στις περιοχές των Κυκλάδων, Δωδεκανήσου, Λασηθίου, Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων. Απαντάται και με τα συνώνυμα Κουντούρα μαύρη, Δουμπραίνα μαύρη, Μαντηλαριά.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, πεντάκολπο, πεντάλοβο, παχύ, σκληρό ανθεκτικό. Η άνω επιφάνεια του ελάσματος είναι βαθυπράσινη, λεία, ενώ η κάτω έχει χρώμα καστανό εξαιτίας του πυκνού βαμβακώδους χνοασμού. Ο μισχικός κόλπος έχει σχήμα λύρας ή V κλειστό. Το σταφύλι είναι μέτριο έως μεγάλο, απλό κωνικό ή κυλινδροκωνικό και έντονα πυκνόρραγο. Η ράγα είναι μεγάλη, σχεδόν σφαιρική, καλυμμένη από μεγάλες ποσότητες κηρώδους ανθηρότητας. Η επιδερμίδα είναι παχιά, σκληρή με χρώμα σκούρο μπλε.
Ιδιότητες
Έγχρωμη ποικιλία αμπελιού, παραγωγική, μέσης πρωιμότητας (πλήρης ωρίμανση από αρχές Σεπτέμβρη), δίνει γλεύκος περιεκτικότητας σε σάχαρα έως 22% και σε οξύτητα 5 0/00 σε τρυγικό ανάλογα με την περιοχή καλλιέργειας. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ποικιλίας η μεγάλη περιεκτικότητα των ραγών σε ταννίνη και χρωστικές (μία από τις πιο πλούσιες σε χρώμα ερυθρές ποικιλίες). Εξαιτίας της ιδιότητας αυτής το γλεύκος χρησιμοποιείται για την ενίσχυση του χρώματος του γλεύκους άλλων ποικιλιών, όπως είναι το Κοτσιφάλι, το Αθήρι, το Ασύρτικο κ.λπ.
Μαύρο Νεμέας
Γενικά
Συνιστώμενη ποικιλία για το Ν. Κορινθίας (στην οριοθετημένη περιοχή ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας «Νεμέα») και στον Ν. Αρκαδίας. Είναι γνωστή ποικιλία αυτή και ως Μαυρούδι και Αγιωργίτικο.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μέτριο, πεντάκολπο, παχύ, σφηνοειδές. Μισχικός κόλπος σχήματος V κλειστού. Η κάτω επιφάνεια είναι καλυμμένη με βαμβακοειδή χνοασμό ενώ η άνω επιφάνεια του ελάσματος έχει βαθύ (σκοτεινό) πράσινο χρώμα. Σταφύλι μέτριου μεγέθους, κυλινδροκωνικό, πυκνό. Ράγα μέτρια, σφαιρική, καλυμμένη με άφθονη άχνη, χρώματος βαθύ μπλε.
Ιδιότητες
Ενδιαφέρουσα έγχρωμη ποικιλία αμπέλου, πολύ παραγωγική, δίνει προϊόντα άριστης ποιότητας. Η πλήρης ωρίμανση των σταφυλιών αρχίζει προς το τέλος του Σεπτέμβρη. Τα πρέμνα μορφώνονται σε κύπελλο και δέχονται κλάδεμα βραχύ. Προβλήματα προσβολής από παθογόνα αναφέρονται συχνά εξαιτίας των κλιματικών συνθηκών της περιοχής (υψηλή υγρασία).
Ξυνόμαυρο
Γενικά
Αξιόλογη ποικιλία, συνιστώμενη στις περιοχές των νομών Ημαθίας (στην οριοθετημένη περιοχή ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας «Νάουσα»), Πέλλας, Κοζάνης, Φλώρινας, Γρεβενών, είναι γνωστό και ως Μαύρο Ναούσης, Ξυνόγκαλτσο, Μαύρο Γουμένισας, Ποπόλκα, Ποπόλικο κ.λπ.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μέτριου μεγέθους, σφηνοειδές, τρίκολπο παχύ, με βαμβακώδη χνοασμό στην κάτω επιφάνεια. Μισχικός κόλπος σχήματος U κλειστού. Σταφύλι μικρό έως μέτριο, κυλινδρικό, πυκνό. Ράγα μέτριου μεγέθους, σφαιρική, με παχύ φλοιό, μεγάλης περιεκτικότητας σε ταννοειδείς ύλες και χρωστικές.
Ιδιότητες
Έγχρωμη ποικιλία αμπέλου, μέτριας ζωηρότητας, παραγωγική. Μορφώνεται σε κύπελλο και δέχεται κλάδεμα βραχύ. Δίνει οινικά προϊόντα ανώτερης ποιότητας. Η πλήρης ωρίμανση των σταφυλιών τοποθετείται στο τρίτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. Έχει παρουσιάσει προβλήματα αρμονικής συμβίωσης κατά τον εμβολιασμό του με το υποκείμενο 3309.
Ροδίτης
Γενικά
Συνιστάται η καλλιέργειά του στις περιοχές των νομών Μαγνησίας, Πατρών (οριοθετημένη περιοχή), Ηλείας, Μεσσηνίας. Η ποικιλία είναι γνωστή και με τα συνώνυμα Ρογδίτης, Ροδομούσι, Ροϊδίτης, Βιολεντό, Κοκκινάρα ενώ έχουν περιγραφεί και παραλλαγές της , η Τουρκοπούλα και η Αλεπού.
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, τρίλοβο, τρίκολπο, σφηνοειδές με λεία και βαθυπράσινη την άνω επιφάνεια του ελάσματος. Μισχικός κόλπος σχήματος U. Σταφύλι μέτριο έως μεγάλο, κυλινδροκωνικό, μέτρια πυκνό. Ράγα ωοειδής-σφαιρική μέτριου έως μεγάλου μεγέθους. Επιδερμίδα μέτρια λεπτή με χαρακτηριστικό ρόδινο χρώμα. Η σάρκα είναι λευκή, εύχυμη, μαλακή και ανάλογα με τον κλώνο και την περιοχή που καλλιεργείται τραγανή.
Ιδιότητες
Έγχρωμη ποικιλία αμπέλου, παραγωγική. Παλαιότερα τη χρησιμοποιούσαν και για επιτραπέζια (νωπή κατανάλωση). Μορφώνεται σε κύπελλο και δέχεται κλάδεμα ελαφρά βραχύ. Είναι ευαίσθητη στον περονόσπορο, ενώ συχνά ανθορροεί. Η πλήρης ωρίμανση των σταφυλιών τοποθετείται στο δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. Η περιεκτικότητα του γλεύκος σε σάχαρα ανέρχεται στα 24 Brix περίπου και η οξύτητα σε 50/00περίπου, από το οποίο παράγονται οίνοι εκλεκτοί (ξηροί, ρόδινοι, λευκοί, ρετσίνα).
Φιλέρι
Γενικά
Καλλιεργείται στους νομούς Ηλείας, Μεσσηνίας ενώ μια παραλλαγή του, το Μοσχοφίλερο συνιστάται για την οριοθετημένη περιοχή του Ν.Αρκαδίας, για την παραγωγή οίνων ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας («Μαντινεία»).
Αμπελογραφικά
Φύλλο μεγάλο, παχύ, κυκλικό, τρίλοβο. Άνω επιφάνεια βαθυπράσινη, κάτω επιφάνεια καλυμμένη με βαμβακώδη χνοασμό, χρώματος καφέ. Μισχικός κόλπος σχήματος V. Σταφύλι μεγάλο, κυλινδροκωνικό, πτερυγωτό, πυκνό. Ράγα μεγάλη σφαιρική, καλυμένη με πυκνό στρώμα κέρινης ανθηρότητας. Σάρκα μαλακή λευκή.
Ιδιότητες
Ποικιλία ερυθρά, ζωηρή, παραγωγική. Μορφώνεται σε κύπελλο και δέχεται κλάδεμα βραχύ. Η καλλιεργητική συμπεριφορά της ποικιλίας εξαρτάται από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής ανάλογα με τις οποίες παρουσιάζει ευαισθησία στον περονόσπορο και την ανθόρροια. Η πλήρης ωρίμανση των σταφυλιών επιτυγχάνεται κατά το τρίτο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη. Τα οινικά προϊόντα της ποικιλίας αυτής αμπέλου χαρακτηρίζονται από το λεπτό άρωμα και την ιδιάζουσα γεύση. Έχουν αναφερθεί μερικές παραλλαγές της ποικιλίας που μάλλον πρόκειται για ξεχωριστές ποικιλίες.
Βιδιανό
Λευκή οινοποιήσιμη ποικιλία της Κρήτης που επεκτάθηκε τα τελευταία χρόνια λόγω των αρωματικών χαρακτηριστικών της. Ποικιλία ζωηρή γόνιμη και παραγωγική με πρώιμη εκπτυξη οφθαλμών και πρώιμη παραγωγή. Είναι σχετικά ευαίσθητη στο ωΐδιο και στον βοτρύτη και ανθεκτική στον περονόσπορο και στην ξηρασία. Δίνει κρασιά ξηρα ως επί το πλείστον υψηλόβαθμα μετρίας οξύτητας ικανοποιητικού σώματος με ιδιαίτερο και διακριτικό αρωματικό δυναμικό.
Κυδωνίτσα
Λευκή ποικιλία της Πελοποννήσου και ιδαίτερα του νομού Λακωνίας. Μέτριας ζωηρότητας παραγωγική ποικιλία μέσης έκπτυξης και πρώιμης ωρίμανσης με ευαισθησία στον βοτρύτη και αντοχή στην ξηρασία. Διαμορφώνεται σε γραμμικό αμφίπλευρο κορδόνι(Royat) και δέχεται κοντό κλάδεμα. Δίνει κρασιά μέτριας οξύτητας με ικανοποιητικό αλκοολικό τίτλο με ιδιαίτερα αρωματικό χαρακτήρα.
Γαϊδουριά
Το σταφύλι που προκύπτει από αυτή την ποικιλία είναι μεγάλου μήκους, μέτριου βάρους, πυκνόραγο και κωνικού σχήματος. Σε κάθε καρποφόρο βλαστό φέρονται 2 σταφυλές που εμφανίζονται από τον 3ο και 4ο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι πολύ μικρού μήκους και μη ξηλοποιημένος. Η ράγα είναι μικρού έως μέτριου μεγέθους, σχήματος κυκλικού προς μικρού ελλειπτικού. Ο φλοιός είναι πρασινοκίτρινου χρώματος και παρουσιάζεται ομοιομορφία ως προς το χρώμα μεταξύ των ραγών. Το υπόλειμμα του στύλου είναι πολύ εμφανές. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, είναι πολύ μαλακή και ιδιαίτερα εύχυμη με απόδοση σε χυμό 64ml/100gr ραγών. Έχει γλυκιά γεύση, χωρίς ιδιαίτερο άρωμα. Υπάρχουν 2 γίγαρτα ανά ράγα, μεγάλου μεγέθους και μετρίου βάρους. Ο ποδίσκος είναι μικρού μήκους με εύκολη την αποκόλληση της ράγας από αυτόν. Τα μεσογονάτια είναι μικρού μήκους και μικρής διαμέτρου. Τα μεσογονάτια της κληματίδας είναι καφέ χρώματος, ελλειπτικής εγκάρσιας τομής και με πλευρώδη περιφέρεια.
Θειακό
Το σταφύλι είναι πολύ μεγάλου μήκους, πολύ μικρού βάρους, πολύ αραιόραγο, κωνικού σχήματος με πτερυγώσεις. Σε κάθε βλαστό φέρονται 2 σταφυλές που εμφανίζονται συνήθως από τον τρίτο - τέταρτο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι πολύ μικρού μήκους, με μικρό βαθμό ξυλοποίησης στο άνω μέρος του. Η ράγα είναι πολύ μικρού μεγέθους, σφαιρικού προς μικρού ελλειπτικού σχήματος. Ο φλοιός είναι πρασινοκίτρινου χρώματος. Υπάρχει ομοιομορφία ως προς το χρώμα μεταξύ των ραγών. Το υπόλειμμα του στύλου είναι εμφανές, αλλά όχι ιδιαίτερα. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, είναι μαλακή, καθόλου εύχυμη με απόδοση σε χυμό 37ml/100gr ραγών. Έχει υπόξινη γεύση χωρίς ιδιαίτερο άρωμα. Ο ποδίσκος είναι μέτριου μήκους, με βαθμό μέτριας δυσκολίας η αποκόλληση της ράγας από τον ποδίσκο. Πρόκειται για ανοιχτόχρωμη ερυθρή ποικιλία, όπου συναντάται στα νησιά του Ιουνίου.
Κακοτρύγης
Το σταφύλι της ποικιλίας αυτής είναι πολύ μεγάλου έως μεγάλου μήκους, μικρού βάρους, μέτριας πυκνότητας έως πυκνόραγο σταφύλι, κυλινδικού σχήματος. Σε κάθε βλαστό φέρονται 2 σταφυλές κατά μέσον όρο, που εμφανίζονται από τον τρίτο και τέταρτο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι μικρού μήκους και έντονα ξυλοποιημένος. Η ράγα είναι μικρού μεγέθους, σφαιρικού σχήματος. Ο φλοιός είναι πρασινοκίτρινου χρώματος, υπάρχει ομοιομορφία χρώματος μεταξύ των ραγών με εμφανές το υπόλειμμα του στύλου. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, είναι ιδιαίτερα μαλακή, μετρίως εύχυμη με απόδοση σε χυμό 57,5ml/100gr ραγών. Έχει υπόξινη γεύση χωρίς ιδιαίτερο άρωμα. Εμφανίζονται 3 γίγαρτα ανά ράγα που είναι μέτριου έως μεγάλου μεγέθους και μέτριου βάρους. Ο ποδίσκος είναι μικρού μήκους με εύκολη την αποκόλληση της ράγας από τον ποδίσκο. O λευκός κακοτρύγης είναι μια από τις πλέον διαδεδομένες ποικιλίες, στα νησιά του Ιουνίου πελάγους.
Μπατίκι
Το σταφύλι είναι πολύ μεγάλου μήκους, μικρού βάρους, πυκνόραγο και κωνικού σχήματος. Σε κάθε βλαστό φέρονται 2 σταφύλες που εμφανίζονται από τον τρίτο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι πολύ μικρός, με μεγάλο βαθμό ξυλοποίησης. Η ράγα είναι μικρού μεγέθους, σχήματος μικρού ελλειπτικού. Ο φλοιός είναι πρασινοκίτρινου χρώματος, υπάρχει ομοιομορφία στο χρώμα μεταξύ των ραγών και το υπόλειμμα του στύλου είναι εμφανές. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, είναι μαλακή, με απόδοση σε χυμό 53ml/100gr ραγών. Έχει πολύ γλυκιά γεύση χωρίς ιδιαίτερο άρωμα. Παρατηρούνται 2 γίγαρτα ανά ράγα που είναι μεγάλου μεγέθους και μέτριου βάρους. Ο ποδίσκος είναι μέτριου μήκους, με βαθμό μέτριας δυσκολίας η αποκόλληση της ράγας από τον ποδίσκο. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για χαμηλή σε οξύτητα λευκή ποικιλία της Θεσσαλίας και της Βορείου Ελλάδος.
Πλυτό
Το σταφύλι είναι μεγάλου μήκους, μέτριου βάρους, πυκνόραγο έως πολύ πυκνόραγο, ακανόνιστου σχήματος. Σε κάθε βλαστό φέρεται 1 σταφύλη που εμφανίζεται άλλοτε από τον τρίτο και άλλοτε από τον τέταρτο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι πολύ μικρού μήκους, με μικρό βαθμό ξυλοποίησης στο άνω μέρος. Η ράγα είναι μικρού προς μέτριου μεγέθους, αντωοειδές σχήματος. Ο φλοιός είναι πρασινοκιτρινού χρώματος, υπάρχει ομοιομορφία στο χρώμα μεταξύ των ραγών. Το υπόλειμμα του στύλου είναι εμφανές, αλλά όχι ιδιαίτερα. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, μετρίως εύχυμη με απόδοση σε χυμό 55ml/100gr ραγών. Έχει υπόξινη γεύση χωρίς ιδιαίτερο άρωμα. Εμφανίζονται 3 γίγαρτα ανά ράγα, μέτριου μεγέθους και μέτριου βάρους. Ο ποδίσκος είναι μικρού μήκους, μέτριας δυσκολίας η αποκόλληση της ράγας από τον ποδίσκο. Ευδοκιμεί στην Κρήτη και στις Κυκλάδες.
Αγιαννιώτικο
Το σταφύλι της ποικιλίας αυτής είναι μεγάλου μήκους, μέτριου βάρους, πολύ πυκνόραγο, σχήματος κωνικού. Σε κάθε βλαστό φέρεται 1 σταφύλη κατά μέσον όρο που εμφανίζεται μεταξύ τρίτου ή τέταρτου κόμβου. Ο ποδίσκος είναι μέτριου μήκους και δεν έχει ξυλοποιηθεί. Η ράγα είναι μετρίου μεγέθους και σφαιρικού σχήματος. Το χρώμα του φλοιού είναι κυανομέλανο, υπάρχει ομοιομορφία χρώματος μεταξύ των ραγών, ενώ το υπόλειμμα του στύλου δεν είναι ιδιαίτερα εμφανές. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, είναι πολύ μαλακή και πολύ εύχυμη με απόδοση σε χυμό 70ml/100gr ραγών. Έχειο μετρίως γλυκιά γεύση, χωρίς ιδιαίτερο άρωμα. Παρατηρούνται 2 - 3 γίγαρτα ανά ράγα, είναι μεγάλου μεγέθους και μετρίου βάρους. Ο ποδίσκος είναι μικρού μήκους, ενώ η ράγα εμφανίζει δυσκολία κατά την αποκόλλησή της από τον ποδίσκο.
Βερτζάμι
Το σταφύλι είναι πολύ μεγάλου μήκους, μικρού βάρους, πυκνόραγο, σχήματος κωνικού προς κυλινδροκωνικού. Σε κάθε βλαστό φέρονται 2 σταφυλές που εμφανίζονται συνήθως από τον δεύτερο και τρίτο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι πολύ μικρού μήκους με μεγάλο βαθμό ξυλοποίησης και με εύκολη την αποκόλληση της ράγας από τον ποδίσκο. Η ράγα είναι πολύ μικρού έως μικρού μεγέθους σφαιρικού σχήματος. Το χρώμα του φλοιού είναι κυανομέλανο, υπάρχει ομοιομορφία χρώματος μεταξύ των ραγών και το υπόλειμμα του στύλου είναι εμφανές. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, είναι ιδιαίτερα μαλακή, με υπόξινη γεύση χωρίς κάποιο ιδιαίτερο άρωμα. Μετρίως εύχυμη με απόδοση σε χυμό 54ml/100gr ραγών. Εμφανίζονται 2 γίγαρτα ανά ράγα, μετρίου έως μεγάλου μεγέθους και μετρίου βάρους. Ευδοκιμεί στην Ήπειρο, Ιόνια νησιά, Θεσσαλία.
Θράψα
Το σταφύλι είναι πολύ μεγάλου μήκους, μέτριου βάρους, μέτριας πυκνότητας έως πυκνόραγο και κωνικού σχήματος. Σε κάθε βλαστό φέρονται 2 σταφυλές που εμφανίζονται από τον τρίτο και τέταρτο κόμβο. Ο ποδίσκος είναι πολύ μικρού μήκους και εμφανίζει ξυλοποίηση στο άνω μέρος του. Η ράγα έχει σφαιρικό σχήμα και μικρό έως μέτριο μέγεθος. Το χρώμα του φλοιού είναι κυανομέλανο, υπάρχει ομοιομορφία ως προς το χρώμα μεταξύ των ραγών, ενώ το υπόλειμμα του στύλου είναι εμφανές. Η σάρκα δεν είναι χρωματισμένη, είναι μαλακή και ιδιαίτερα εύχυμη με απόδοση σε χυμό 68ml/100gr ραγών. Έχει γλυκιά γεύση με υπόξινη επίγευση, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο άρωμα. Σε κάθε ραγά εμφανίζονται 2-3 γίγαρτα μεγάλου μεγέθους και μέτριου βάρους. Ο ποδίσκος είναι πολύ μικρού έως μικρού μήκους, μέτριας δυσκολίας η αποκόλληση της ράγας από τον ποδίσκο. Ευδοκιμεί στα γεωγραφικά διαμερίσματα Κρήτης και Πελοποννήσου.
