Αλατούχα εδάφη

Περιεχόμενα

1 Εισαγωγή
2 Γένεση των αλατούχων εδαφών
3 Εναλάτωση εδαφών
4 Μέθοδοι και κριτήρια διάγνωσης των παθογενών
- 4.1 Ορατά συμπτώματα
- 4.2 Διάγνωση των αιτιών
5 Κατανομή των αλατούχων εδαφών
6 Παράγοντες της Εναλάτωσης του Εδάφους
- 6.1 Κλιματικές Συνθήκες
- 6.2 Στάθμη του υπόγειου νερού
- 6.3 Η ποσότητα του νερού άρδευσης
- 6.4 Ιδιότητες του εδάφους
- 6.5 Μέθοδος άρδευσης
- 6.6 Λοιποί παράγοντες
7 Χαρακτηρισμός των Αλατούχων Εδαφών
8 Μονάδες Έκφρασης της Αλατότητας
9 Το Ισοζύγιο των Αλάτων
10 Πρόβλεψη της Αλατότητας του Εδάφους
- 10.1 Με το ισοζύγιο νερού
- 10.2 Με το ισοζύγιο των αλάτων
11 Διαχείριση των Αλατούχων Εδαφών
- 11.1 Επιφανειακές μέθοδοι άρδευσης
- 11.2 Πρακτικές φύτευσης ή σποράς
- 11.3 Προγραμματισμός των αρδεύσεων
  - 11.3.1 Έκπλυση του εδάφους
- 11.4 Επιλογή ανθεκτικών ποικιλιών στα άλατα
12 Αποτελεσματικότητα της Έκπλυσης των Αλάτων και Απαιτήσεις σε Νερό
13 Έκπλυση των Πλούσιων σε Βόριο Εδαφών
14 Στράγγιση και Έλεγχος της Αλατότητας
15 Επεξεργασία των Νερών Στράγγισης
16 Έλεγχος της Αλατότητας στον Αγρό
17 Η Αγωγιμότητα της Ριζόσφαιρας
- 17.1 Υπολογισμός της μέσης αγωγιμότητας της ριζόσφαιρας
18 Γονιμότητα των Αλατούχων Εδαφών
19 Βελτίωση των Αλατούχων Εδαφών
20 Σχετικές σελίδες
21 Βιβλιογραφία

Εισαγωγή

Τα αλατούχα εδάφη απαντούν σ' όλο τον κόσμο και δημιουργούνται κυρίως υπό την επίδραση ξηροθερμικών ή ημίξηρων κλιματικών συνθηκών και υψηλών θερμοκρασιών. Χαρακτηρίζονται από την παρουσία ελεύθερων διαλυτών αλάτων, τα οποία πολλές φορές μπορεί να είναι εμφανή στην επιφάνεια του εδάφους υπο τη μορφή λεπτής επιφανειακής στρώσης. Κυρίως όμως τα άλατα συγκεντρώνονται κατά μήκος της εδαφοκατατομής και ιδιαίτερα στην περιοχή της ριζόσφαιρας. Η συσσώρευση των αλάτων στο έδαφος είναι ένα φαινόμενο το οποίο λαμβάνει χώρα από καταβολής κόσμου. Δημιούργησε και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα σε σχέση με την αποτελεσματική αξιοποίηση του εδάφους, λόγω της υποβάθμισης της παραγωγικότητάς τους. Δυστυχώς η ιστορία της γεωργίας είναι εγγενώς και αναποδράστως συνδεδεμένη με το σοβαρό αυτό πρόβλημα, που συνεχίζει να απασχολεί και να προβληματίζει τον άνθρωπο και στις ημέρες μας, λόγω των συνεπειών σε βάρος τόσον αυτού καθεαυτού του εδάφους, όσο και της γεωργικής παραγωγής. Σήμερα τεράστιες εκτάσεις σ' όλο τον κόσμο τίθενται εκτός καλλιέργειας κάθε χρόνο, εξαιτίας της εκτεταμένης εναλάτωσής τους και της συνέπεια αυτής υποβάθμισης της παραγωγικότητα. Το πρόβλημα δε αυτό γίνεται με την πάροδο του χρόνου οξύτερο. Παρ' όλον ότι το νερό είναι το κύριο γενεσιουργό αίτιο της συσσώρευσης των αλάτων, εν τούτοις, αυτό τούτο είναι ταυτόρονα και το βασικό μέσο αντιμετώπισης της, για τη βελτίωση των αλατούχων εδαφών. Δυστυχώς η αυξανόμενη έλλειψη νερόυ καλής ποιότητας για την άρδευση των καλλιεργειών, σε πολλλές περιοχές του κόσμου, όπου υποχρεωτικά εφαρμόζεται η αρδευόμενη γεωργία, έχει ως συνέπεια την όξυνση του προβλήματος αυτού. Οι συνακόλουθες οικονομικές και περιβαλλοντικές ζημιές που υφίστανται πολλές χώρες, είναι ανυπολόγιστες. Π.χ.στις ΗΠΑ και μόνο στις Πολιτείες της Δ. Utah, Δ. Colorado, Arizona και Καλιφόρνια το συνολικό κόστος έκπλυσης των αλάτων και άρδευσης ανήλθε κατά το 1970 σε 16 εκατομμύρια $ USA, ενώ το 1980 σε 28 εκατομμύρια. Εκτιμάται δε ότι το 2010 το κόστος θα ανέλθει σε 51 εκατομμύρια δολάρια. Το μέγεθος των προβλημάτων, που δημιουργούνται από την αυξανόμενη εναλάτωση του εδάφους σε βάρος των φυτών, εξαρτάται από το βαθμό συσσώρευσης των αλάτων στην περιοχή της ριζόσφαιρας, γεγονός που σνδέεται άμεσα με το νερό της άρδευσης. Η υψηλή συγκέντρωση των αλάτων στην περιοχή αυτή αυξάνει σημαντικά το ωσμητικό φορτίο του εδαφοδιαλύματος και καθιστά προβληματική την πρόσληψη του νερού από τα φυτά, με συνέπεια τη μάρανση και την τελική καταστροφή τους. Εάν μάλιστα υπερισχύει το NaHCO3 μεταξύ των αλάτων, τότε η αυξημένη παρουσία το Na+ καταστρέφει τα συσσωματώματα, αποδιοργανώνει τη δομή του εδάφους και το διαμερίζει σε μικρότερα τεμαχίδια, καθιστώντας το λεπτόκοκκο, συμπαγές και άκρως συνεκτικό και κατά συνέπεια αδιαπέραστο στο νερό. Ως εκ τούτου, επιτείνεται η περαιτέρω συσσώρευση των αλάτων, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της παραγωγικότητάς του. Τα αλατούχα εδάφη, για να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά, θα πρέπει οπωσδήποτε να βελτιωθούν, δηλαδή να απομακρυνθούν τα άλατα, να αποκατασταθεί στο μέτρο του δυνατού η δομή του εδάφους και να επανακτήσει το έδαφος την απολεσθείσα παραγωγικότητα του. Η βελτίωση των αλατούχων εδαφών απαιτεί κάποιες προϋποθέσεις, κυριότερη των οποίων είναι η εξασφάλιση νερού καλής ποιότητας και η επαρκής στράγγιση. Η διατήρηση της παραγωγικότητας των ήδη βελτιωμένων εδαφών θα εξαρτηθεί από το σύστημα της μελλοντικής διαχείρισής τους.