Πνευματάνθρακας

Ο πνευματάνθρακας είναι νόσος οξεία, ενζωοτική, εμπύρετος που προσβάλλει τα βοοειδή και τα πρόβατα και χαρακτηρίζεται από εμφυσηματικό οροαιμορραγικό οίδημα.

Οφείλεται στο Clostridium chauvoei (feseri), το οποίο υπάρχει στο έδαφος και ο πολλαπλασιασμός του πιθανώς γίνεται μέσα στο πεπτικό σύστημα των ζώων. Στις μολυσμένες περιοχές τα σπόρια του βακτηριδίου καταπίνονται με το χόρτο και βλαστάνουν μέσα στον πεπτικό σωλήνα του ζώου. Τα βακτηρίδια περνούν το τοίχωμα του πεπτικού σωλήνα και με την κυκλοφορία του αίματος μεταφέρονται και εγκαθίστανται σε μεγάλες μυϊκές μάζες του σώματος, όπως στους γλουτούς και τους μηρούς. Εκεί αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται, όταν δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες με τραυματισμούς, μωλωπισμούς κ.λπ.

Η νόσος παρουσιάζεται σε βοοειδή ηλικίας 6-18 μηνών, γιατί τα μεγαλύτερα και μάλιστα πάνω από 3 ετών έχουν αποκτήσει ανοσία. Τα πρόβατα προσβάλλονται από τη νόσο σε κάθε ηλικία. Τα προσβεβλημένα ζώα εμφανίζουν χωλότητα, ανορεξία, κατήφεια, υψηλό πυρετό (συνήθως πάνω από 41^oC) και οιδήματα κυρίως στους γλουτούς αλλά και στους μηρούς, την ωμοπλάτη, τη ράχη, τον τράχηλο κ.λπ. Τα οιδήματα αυτά είναι επώδυνα, θερμά και κατά την πίεση με την παλάμη παράγεται χαρακτηριστικός τριγμός λόγω της ανάπτυξης και παρουσία αερίων μέσα στις μυϊκές μάζες. Η νόσος συνήθως είναι θανατηφόρος. Ο θάνατος συμβαίνει 12-48 ώρες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Η διάγνωση είναι σχετικά εύκολη λόγω των παραπάνω χαρακτηριστικών συμπτωμάτων. Στα πρόβατα που η νόσος προσβάλλει όλες τις ηλικίες, η εξέλιξη είναι ταχεία και ο θάνατος συμβαίνει γρήγορα, μπορεί να γίνει σύγχυση με την εντεροτοξιναιμία. Η απομόνωση του βακτηριδίου ύστερα από καλλιέργεια δειγμάτων που παίρνονται κατά τη νεκροτομή επιβεβαιώνει την κλινική διάγνωση της νόσου.

Επειδή η εξέλιξη είναι γρήγορη, συνήθως δεν είναι δυνατό να γίνει θεραπεία. Σε περιπτώσεις κάπως βραδύτερης εξέλιξης χορηγείται πενικιλλίνη, στην οποία είναι ευαίσθητο το βακτηρίδιο. Για την πρόληψη της νόσου υπάρχει εμβόλιο.