Επίδραση της διατροφής στον κύκλο αναπαραγωγής των χοίρων

Σε αντίθεση προς τα μηρυκαστικά, η κύηση του χοίρου δεν συμπίπτει με την γαλουχία. Ο κάθε κύκλος αναπαραγωγής διαχωρίζεται σε τρεις χρονικώς επάλληλες φάσεις, την κύηση, τη γαλουχία και το μεταξύ απογαλακτισμού και γόνιμης οχείας διάστημα, οι οποίες τελούν σε στενή φυσιολογική εξάρτηση μεταξύ τους. Για τον λόγο αυτό, η φυσιολογικά ομαλή και παραγωγικά αποδοτική ολοκλήρωση κάθε κύκλου και η χωρίς καθυστερήσεις επανάληψη των κύκλων, μπορούν να πραγματοποιηθούν, στο μέτρο που η διατροφή τις επηρεάζει, μόνο όταν αυτή είναι προσαρμοσμένη στις φυσιολογικές απαιτήσεις κάθε φάσης. Σφάλματα διατροφής σε μια φάση έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στις άλλες.

Ιδιαίτερη σημασία από την άποψη αυτή έχει το επίπεδο διατροφής (ΕΔ) των ζώων. Όπως έχει πειραματικά αποδειχθεί, υπό την επίδραση του συνδυασμού των ορμονών που επικρατεί κατά την κύηση, ο οργανισμός της εγκύου έχει την ικανότητα να κατακρατεί πρωτεΐνη, λίπος, Ca, Ρ και ιχνοστοιχεία (αναβολισμός κύησης), οι ποσότητες των οποίων είναι ανάλογες του ΕΔ και ανεξάρτητες εκείνων που κατακρατούνται στην εγκύμονα μήτρα και στον μαστό. Αμέσως μετά τον τοκετό και υπό την επίδραση των νέων ορμονικών συνθηκών, οι ποσότητες αυτές καταβολίζονται και χρησιμοποιούνται για την σύνθεση του γάλακτος σε όλη τη διάρκεια της γαλακτικής περιόδου.

Από πειράματα, τα αποτελέσματα των οποίων επιβεβαιώνονται με παρατηρήσεις της πράξης, έχει διαπιστωθεί ότι: Κατά την κυοφορία

• όταν το ΕΔ είναι χαμηλό
  1. μειώνεται το βάρος και το γλυκογόνο των νεογνών με συνέπεια την αύξηση της θνησιμότητάς τους και
  2. ελαττώνεται μέχρις εκμηδενισμού ο αναβολισμός κύησης και επηρεάζεται δυσμενώς το βάρος και η σωματική κατάσταση της χοίρου. Υπό τις συνθήκες αυτές η παραγωγή γάλακτος μετά τον τοκετό εξαρτάται αποκλειστικά από το σιτηρέσιο του ζώου και επειδή αυτό χρησιμοποιείται κατά ποσοστό για την ανάκτηση μέρους του σωματικού βάρους, ελαττώνεται η παραγωγή του γάλακτος και η ανάπτυξη των χοιριδίων.
• όταν το ΕΔ είναι υψηλό
  1. εντείνεται ο αναβολισμός κυήσεως και αυξάνεται το σωματικό λίπος και κ βάρος της εγκύου χωρίς όμως να αυξάνεται και το βάρος των νέογνών,
  2. μειώνεται κατά την περίοδο της γαλουχίας (λόγω καταβολισμού μεγάλων ποσών σωματικής ύλης) η όρεξη του ζώου και η κατάνάλωση τροφής με συνέπεια την ελάττωση της γαλακτοπαραγωγής (και του ρυθμού ανάπτυξης των χοιριδίων αλλά και τη μεγάλη απώλεία βάρους της μητέρας και
  3. αυξάνεται η συχνότητα σύνθλιψης των νεογνών λόγω δυσκινησίας των μητέρων. Στην περίπτωση μάλιστα που το ΕΔ είναι πολύ υψηλό και η έγκυος υπερπαχυμένη, είναι πολύ πιθανός ο κίνδυνος εκδήλωσης του συνδρόμου ΜΜΑ (Μαστίτις, Μητρίτις, Αγαλαξία) κατά την περιγεννητική περίοδο.

Κατά την γαλουχία, αν το ΕΔ είναι χαμηλό

• μειώνεται η παραγωγή γάλακτος και ο ρυθμός ανάπτυξης των χοιριδίων,
• επιμηκύνεται το διάστημα μεταξύ απογαλακτισμού και γόνιμης οχείας και
• ελαττώνεται, σε βαθμό ανάλογο του αριθμού των χοιριδίων που θηλάζουν, το βάρος της μητέρας. Αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση κατά την αρχή της κύησης που ακολουθεί της εξωμήτριας εναπόθεσης σωματικής ύλης σε βάρος της ενδομήτριας (εμβρυϊκή θνησιμότητα).

Με βάση τις παρατηρήσεις αυτές, έχει διαμορφωθεί η ενδεικνυόμενη στρατηγική διατροφής της αναπαραγωγού χοίρου που συνίσταται

1. στη συντηρητική διατροφή των ζώων κατά την κυοφορία και τη λογική ένταση του αναβολισμού κύησης
2. στην πλήρη έκπτυξη της γαλακτοπαραγωγικής ικανότητας της χοίρου κατά την περίοδο της γαλουχίας και διακύμανση του σωματικού της βάρους μέσα σε προκαθορισμένα όρια και
3. στην κατάλληλη αντιμετώπιση των αναγκών του ζώου μετά τον απογαλακτισμό ώστε να περιορισθεί το χρονικό διάστημα απογαλακτισμού-γόνιμης οχείας.