Φροντίδες χοίρων

Για τη σωστή οργάνωση και διαχείρηση του ζωϊκού κεφαλαίου μιας χοιροτροφικής μονάδας ο κτηνοτρόφος πρέπει να ακολουθήσει κάποιες φροντίδες απέναντι στα ζώα μεταξύ των οποίων είναι η διατροφή, η εγκατάσταση των γεννητόρων, η ιδιαίτερη προσοχή που πρέπει να δίνεται στα νεογέννητα χοιρίδια καθώς και ο απογαλακτισμός. Προσοχή από τον χοιροτρόφο απαιτεί και η διαδικασία της πάχυνσης καθώς η εκδήλωση πολλές φορές ασθενειών μπορεί να καθυστερήσει την παραγωγή ή στη χειρότερη περίπτωση να μολύνει και την υπόλοιπη μονάδα.

Διατροφή-Προπαρασκευή των γεννητόρων

Οι νεαρές σύες θα πρέπει να βρίσκονται σε καλή θρεπτική και υγιή κατάσταση (οι ζωηροί χοίροι είναι συνήθως και υγιείς) και να διαβιούν σε καλό και υγιές περιβάλλον αφού η αναπαραγωγική κατάσταση τόσο των χοιρομητέρων, όσο και των κάπρων επηρεάζεται από το γενότυπό τους. Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να υπερσιτίζονται. Ο υπερσιτισμός, ενώ δε μειώνει τη γονιμότητα του σπέρματος του κάπρου, προκαλεί μείωση της διάθεσης για σύζευξη, η οποία προκαλεί στειρότητα.

Για να επιτευχθεί πρώιμη γεννετήσια ωριμότητα στις χοιρομητέρες, χωρίς δυσάρεστες επιπτώσεις στην ανάπτυξη, είναι αναγκαίο οι νεαρές σύες να διατρέφονται εντατικά χωρίς βέβαια να υπερσιτίζονται. Ο υπερσιτισμός μπορεί να προκαλέσει στη συνέχεια στειρότητα ή διαταραχές του γεννητικού κύκλου.

Η εγκατάσταση των γεννητόρων

Η διαμονή των χοιρομητέρων μπορεί να γίνει είτε σε ατομικά κλουβιά, είτε σε κελιά σε μικρές ομάδες. Η τοποθέτηση πολλών συών σε περιορισμένο χώρο θα πρέπει να αποφεύγεται γιατί μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα αποτελέσματα, αφού μπορεί να ξεσπούν συχνές διαμάχες και οι λιγότερο αναπτυγμένες χοιρομητέρες δεν μπορούν να τραφούν σωστά. Η διαμονή των κυοφορούμενων συών γίνεται στις οργανωμένες χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις είτε σε ατομικά κλουβιά, είτε σε κελιά με ανάλογο αριθμό ταϊστρών με τον αριθμό των ζώων που περιέχουν.

Ο χρόνος παραμονής σε αυτά είναι περίπου 100-105 ημέρες, ενώ σε περίπτωση εισαγωγής νέων ζώων αναπαραγωγής από άλλες μονάδες είναι απαραίτητη η τοποθέτησή τους στο κτίριο καραντίνας. Στο κτίριο αυτό θα παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και έπειτα από την πραγματοποίηση του εμβολιακού προγράμματος οι νέοι γεννήτορες θα εισαχθούν στη μονάδα.

Η φροντίδα των χοιριδίων

Η φροντίδα των χοιριδίων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην παραγωγικότητα της μονάδας. Οι κυριότερες απ' τις φροντίδες αυτές είναι:

• Λήψη πρωτογάλακτος.

Τα νεαρά χοιρίδια πρέπει, αμέσως μετά τη γέννησή τους, να λάβουν ικανοποιητική ποσότητα πρωτογάλακτος, το οποίο είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, αντισώματα και βιταμίνες A και C, αλλά φτωχό σε σίδηρο.

• Χορήγηση σιδήρου.

Τα νεαρά χοιρίδια παρουσιάζουν συνήθως έλλειψη σιδήρου. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνεται χορήγηση είτε μέσω της τροφής, είτε με ένεση κατά την 3^η-4^η ημέρα της ζωής τους. Η χορήγηση αυτή γίνεται συνήθως με ένεση επειδή ο τρόπος αυτός είναι αποτελεσματικότερος.

• Κοπή δοντιών και ουράς.

Η φροντίδα αυτή πραγματοποιείται ταυτόχρονα κατά τη 2^η-3^η ημέρα μετά τη γέννησή τους. Η κοπή των δοντιών γίνεται για να αποφευχθεί ο τραυματισμός των μαστών της χοιρομητέρας, αλλά και οι τραυματισμοί που προκαλούνται στα χοιρίδια κατά τις αψιμαχίες μεταξύ τους, ενώ η κοπή της ουράς σημειώνεται για να αποφευχθεί το φαινόμενο του κανιβαλισμού.

Απογαλακτισμός

Ο αριθμός των χοιριδίων που αποδίδει κάθε χρόνο μια χοιρομητέρα, εξαρτάται πρωταρχικά από το μέγεθος των τοκετο-ομάδων της στον απογαλακτισμό και τον αριθμό των τοκετών που πραγματοποιεί. Κατά γενικό κανόνα όμως, η εμφάνιση οίστρου είναι στενά συνδεδεμένη με τη στέρευση της γαλακτοπαραγωγής, δηλαδή με τον απογαλακτισμό των χοιριδίων. Θεωρητικά όσο πιο σύντομη είναι η περίοδος γαλουχίας, τόσο περισσότερους τοκετούς μπορεί να πραγματοποιήσει μια συς στη διάρκεια του έτους.

Δεδομένου ότι οι τεχνολογίες σίτησης και διαχείρησης για τα μικρά χοιρίδια έχουν βελτιωθεί, πολλοί χοιροτρόφοι έχουν αρχίσει τον απογαλακτισμό των χοιριδίων σε μικρότερες ηλικίες. Η πρακτική δίνει τη δυνατότητα για βελτίωση της παραγωγικότητας της μονάδας και κατ' επέκταση την αύξηση του κέρδους..

Ανάλογα με την εφαρμοζόμενη μέθοδο εκτροφής, η γαλουχία μπορεί να διαρκέσει από 2-3 ημέρες έως 8 εβδομάδες. Σε όλες τις περιπτώσεις τα χοιρίδια καταναλώνουν το πρωτόγαλα, μόνη οικονομικά συμφέρουσα πηγή εφοδιασμού τους, στην ηλικία αυτή με αντισώματα. Η μέθοδος του απογαλακτισμού σε ηλικία 2-3 ημερών, που στην πραγματικότητα είναι στέρευση της γαλακτοπαραγωγής της χοιρομητέρας και τεχνητή γαλουχία των χοιριδίων με υποκατάστατα, ποτέ δε διαδόθηκε στην πράξη. Τα χοιρίδια που έχουν ηλικία μικρότερη των δυο εβδομάδων δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα θρεπτικά συστατικά των τροφών, εκτός από το μητρικό γάλα και τα υποκατάστατα.

Ο απογαλακτισμός σε ηλικία μικρότερη των 14 ημερών προκαλεί παράλληλα και υγειονομικά προβλήματα. Γι' αυτό το λόγο θα πρέπει να έχει ως στόχο την αποκοπή των χοιριδίων σε ικανοποιητική ηλικία και παράλληλα την αύξηση του αριθμού των τοκετών της χοιρομητέρας.

Οι μέθοδοι απογαλακτισμού κατατάσσονται σε 4 κατηγορίες:

1. Πολύ πρώιμος απογαλακτισμός, σε ηλικία 2 εβδομάδων και μικρότερη.
2. Πρώιμος απογαλακτισμός, σε ηλικία 3 εβδομάδων.
3. Κανονικός απογαλακτισμός, σε ηλικία 5-6 εβδομάδων.
4. Όψιμος απογαλακτισμός, σε ηλικία 8 εβδομάδων.

Η περισσότερο διαδεδομένη μέθοδος απογαλακτισμού στις χοιροτροφικές επιχειρήσεις της Ελλάδας, όπως και των άλλων ζωοτεχνικά αναπτυγμένων χωρών, είναι ο κανονικός και πρώιμος απογαλακτισμός. Πιο συγκεκριμένα, στον κανονικό απογαλακτισμό τα σύμπηκτα τροφής είναι πιο φθηνά απ' ό,τι στον πρώιμο. Όσον αφορά στον πρώιμο απογαλακτισμό, οι σύγχρονες και πιο εξελιγμένες μονάδες της χώρας τον εφαρμόζουν περισσότερο (πραγματοποιείται κυρίως στην ηλικία των 4 εβδομάδων περίπου).

Τέλος, κατά γενικό κανόνα στις τροφές για τα απογαλακτισμένα χοιρίδια προστίθενται αντιβιοτικά ή διάφορα αντιβακτηριδιακά, τόσο για την προστασία της υγείας τους, όσο και ως αυξητικοί παράγοντες.

Πάχυνση

Σκοπός της πάχυνσης είναι η παραγωγή, στο συντομότερο δυνατό διάστημα, σφάγιων ζώων με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.

Η διαδικασία της πάχυνσης απαιτεί προσοχή από τον χοιροτρόφο και το υπαλληλικό προσωπικό της εκμετάλλευσης, καθώς η εκδήλωση πολλές φορές ασθενειών μπορεί να καθυστερήσει την παραγωγή ή, στη χειρότερη περίπτωση, να μολύνει και την υπόλοιπη μονάδα.

Η τοποθέτηση των χοιριδίων στους θαλάμους πάχυνσης πρέπει να γίνεται από μέλη της ίδιας τοκετο-ομάδας και εφόσον αυτό δεν είναι δυνατό να τοποθετούνται λιγότερες. Τότε απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή γιατί προκαλούνται διαμάχες για την κατάκτηση κάποιας ιεραρχικής θέσης. Για να μειωθούν οι διαμάχες συνιστάται ο ψεκασμός των ζώων με το ίδιο αρωματικό για την απόκτηση ίδιας οσμής. Επίσης, οι θάλαμοι πάχυνσης θα πρέπει να έχουν ικανοποιητικό φωτισμό και αερισμό και να αποφεύγονται οι θόρυβοι.

Μετά την ανάμιξη των ζώων χρειάζεται προσεκτική παρακολούθηση. Όποιο ζώο είναι απαθές και διεγείρει τα υπόλοιπα θα πρέπει να απομακρύνεται (υπάρχει κίνδυνος θανάτωσης από τα υπόλοιπα), ενώ η επιστροφή του θα πρέπει να αποφεύγεται.

Ο θάλαμος θα πρέπει να αδειάζει και να γεμίζει ολόκληρος, το πολύ μέσα σε 2 ημέρες ενώ μετά το άδεισμα καθαρίζεται, απολυμαίνεται και παραμένει άδειος τουλάχιστον για μια εβδομάδα για υγειονομικούς λόγους.