Γονιμότητα των Αλατούχων Εδαφών

Από GAIApedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Τα αλατούχα εδάφη λόγω της περίσσειας των ελεύθερων διαλυτών αλάτων έχουν γενικά μειωμένη παραγωγικότητα, αλλά και γονιμότητα. Τα άλατα, αποτελούμενα από κατιόντα Ca^2+, Mg^2+, Κ+ Na+, συχνά ανταγωνίζονται άλλα θρεπτικά στοιχεία, όπως π.χ. Mg x K, Ca x Mg κ.λπ., με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα διαθεσιμότητας των στοιχείων αυτών. Κάτω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο αλατότητας του νερού άρδευσης η ανάπτυξη των φυτών και οι αποδόσεις τους μπορεί να επηρεαστούν εντονότερα (δυσμενέστερα), όταν η θρέψη του φυτού βρίσκεται υπό την ανωτέρω επίδραση, απ' ότι όταν αυτή είναι κανονική.

Παρά το γεγονός ότι η πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά γίνεται κατά τρόπο επιλεκτικό, εντούτοις η παρουσία υψηλών επιπέδων αλάτων στο έδαφος ευνοεί την πρόσληψη ιόντων χλωρίου και νατρίου και οδηγεί στη λεγόμενη πολυτελή κατανάλωση με δυσμενείς ενίοτε επιπτώσεις, μη αποκλειόμενων και των ευνοϊκών επιπτώσεων. Και τούτο διότι η ως άνω πολυτελής κατανάλωση βοηθά στην εξουδετέρωση της αυξημένης εξωτερικής ωσμωτικής πίεσης.

Γενικά, παρά τον επαρκή και πολλές φορές υπερεπαρκή εφοδιασμό των αλατούχων εδαφών με θρεπτικά στοιχεία, οι ανταγωνιστικές επιδράσεις μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων, καθώς και η πολυτελής κατανάλωση ορισμένων ανιόντων και κατιόντων, σε συνδυασμό με την υψηλή ωσμωτική πίεση του εδαφοδιαλύματος, δημιουργούν συνθήκες οι οποίες αντανακλούν τη μειωμένη γονιμότητα και παραγωγικότητα των εδαφών αυτών. Σχετικά αποτελέσματα διαφόρων ερευνητών δείχνουν ότι φυτά που αναπτύσσονται σε αλατούχα εδάφη είναι συχνά τροφοπενικά ως προς το K και το Ca. Ως εκ τούτου, τα εδάφη αυτά παράλληλα με τις προσπάθειες βελτίωσής τους, δηλαδή απομάκρυνσης της περίσσειας των αλάτων, θα πρέπει να τύχουν και της εφαρμογής προγραμμάτων ορθολογικής λίπανσης σε τρόπο ώστε να εφοδιάζονται:

α) με θρεπτικά στοιχεία με τα οποία είναι ανεπαρκώς εφοδιασμένα και β) με εκείνα τα θρεπτικά στοιχεία τα οποία καίτοι βρίσκονται σε επαρκή επίπεδα, όμως λόγω του ανταγωνισμού η διαθεσιμότητά τους είναι περιορισμένη, σε τρόπο ώστε να εξουδετερώνεται η ανταγωνιστική δράση ορισμένων θρεπτικών στοιχείων σε βάρος άλλων. Όπως του Κ σε βάρος του Na ή του P σε βάρος του CI.

Εξάλλου, η υψηλή αγωγιμότητα (αλατότητα) επιδρά δυσμενώς στη βιολογική ενεργότητα του εδάφους, δεδομένου ότι πολλοί μικροοργανισμοί αδρανοποιούνται και δε συμμετέχουν αποτελεσματικά στις διάφορες βιολογικές διεργασίες δια των οποίων τα θρεπτικά μετατρέπονται από μη διαθέσιμα σε διαθέσιμα στα φυτά (π.χ. νιτροποίηση, αζωτοδέσμευση, διάσπαση της οργανικής ουσίας) με συνέπεια την έμμεση δυσμενή επίδραση επί του επιπέδου γονιμότητας των υπόψη εδαφών. Π.χ. τα ριζόβια (Rhizobes) που συμμετέχουν στην αζωτοδέσμευση αδρανοποιούνται σε αγωγιμότητα > 4,5 dS x m^-1. Επίσης, πολλοί παράγοντες επηρεάζουν έμμεσα στα αλατούχα εδάφη τη Ν-ούχο γονιμότητα τους. Π.χ. η υψηλή έκπλυση των NO-3 λόγω έκπλυσης των αλάτων κατά τη βελτίωση των υπόψη εδαφών, ο μειωμένος ρυθμός νιτροποίησης συνέπεια της υψηλής αγωγιμότητας και η τοξική δράση του CI- στη βακτηριακή ενεργότητα του εδάφους. Η παρουσία υψηλού φρεατίου ορίζοντος (στάθμη υπογείων νερών) πολύ πλησίον της επιφάνειας του εδάφους συμβάλλει ορισμένες φορές στην τροποποίηση των θρεπτικών απαιτήσεων των φυτών. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι η δυσμενής επίδραση ενός υψηλού φρεατίου ορίζοντα τροποποιείται θετικά υπέρ της ανάπτυξης των φυτών με προσθήκη δόσεων N στα σιτηρά, τεύτλα, πατάτα κ.λπ. Πολλές φορές στα αλατούχα εδάφη η υψηλή περιεκτικότητα του B μπορεί να δράσει αρνητικά την ανάπτυξη των φυτών και το χαρακτηριστικό αυτό επηρεάζει δυσμενώς το επίπεδο γονιμότητας των εδαφών αυτών. Όσον αφορά στον P, η παρουσία του στα αλατούχα εδάφη, σε επίπεδα υψηλά μπορεί να δράσει ευεργετικά, πλήν των άλλων, και λόγω της ανταγωνιστικής του δράσης επί του CI-, το οποίο συχνά βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και επιδρά τοξικά στις καλλιέργειες που αναπτύσσονται στα αλατούχα εδάφη. Σχετικά με το K, στα εδάφη μέτριας αλατότητας, δηλαδή χαμηλής αγωγιμότητας (< 4dS x m^-1), η εφαρμογή καλιούχων λιπασμάτων μπορεί να αυξήσει τις αποδόσεις των καλλιεργειών αφενός μεν λόγω του εφοδιασμού των φυτών με K, αλλά και συνέπεια βελτίωσης της ισορροπίας σε σχέση με το Na+, Ca^2+ και Mg^2+. Ωστόσο, όταν η αγωγιμότητα είναι πολύ υψηλή, η προσθήκη επιπλέον ποσοτήτων καλιούχων λιπασμάτων δύσκολα μπορεί να εξουδετερώσει την τοξική δράση του Na+.[1]

Βιβλιογραφία

  1. Τα προβληματικά εδάφη και η βελτίωση τους, Π. Κουκουλάκης τ. Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ, ΑΡ. Παπαδόπουλος Τακτικός Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ