Ευφυής άρδευση

Το νερό είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος, απαραίτητος για τη διατήρηση της ζωής και του περιβάλλοντος, αλλά και για την ανάπτυξη των περισσοτέρων οικονομικών δραστηριοτήτων.

Η συνεχώς αυξανόμενη έλλειψη νερού και η συνεχής υποβάθμιση της ποιότητάς του είναι εμφανής σε πολλά μέρη του κόσμου, κάνοντας την ορθολογική και αποτελεσματική διαχείριση του φυσικού αυτού πόρου ζωτικής σημασίας. Ιδιαίτερα δε στην Ελλάδα, όπου ο μεγαλύτερος καταναλωτής των διαθέσιμων υδάτινων πόρων είναι η αρδευόμενη γεωργία, η ζήτηση νερού είναι σημαντική τη θερινή περίοδο – κατά την οποία η διαθεσιμότητα νερού μειώνεται– για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών, και επομένως η διαχείριση των υδάτων στον αγροτικό τομέα θεωρείται επιβεβλημένη, τόσο για την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και για τη διατήρηση του γεωργικού εισοδήματος.

Η ορθολογική χρήση του αρδευτικού νερού στο χωράφι μπορεί να επιτευχθεί με τη λήψη μέτρων και την υιοθέτηση ενεργειών από την πλευρά του παραγωγού, σε συνεργασία με γεωπόνους εξειδικευμένους στις αρδεύσεις.

Η βασικότερη από τις ενέργειες αυτές είναι ο επιστημονικός προγραμματισμός των αρδεύσεων. Για τον σκοπό αυτόν, απαιτείται ο υπολογισμός των αρδευτικών αναγκών με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια, δηλαδή τη χρήση δεδομένων από αγρομετεωρολογικούς σταθμούς, την εφαρμογή φυτικών συντελεστών προσαρμοσμένων στις τοπικές συνθήκες και την εκτίμηση της υδατοχωρητικότητας του χωραφιού.

Επιπλέον, απαραίτητη είναι η χρήση αισθητήρων εδαφικής υγρασίας για την ενημέρωση των παραγωγών σχετικά με την υγρασιακή κατάσταση του χωραφιού και την ένδειξη προτεινόμενης άρδευσης. Ακόμα, η βελτίωση της γνώσης – για τις ελληνικές συνθήκες – σχετικά με τις επιπτώσεις στην παραγωγή από την έλλειψη νερού, καθώς και ο εντοπισμός των ευαίσθητων σε νερό σταδίων ανάπτυξης της καλλιέργειας για τη διατήρηση της παραγωγής σε υψηλά επίπεδα, θα επιτρέψει την εφαρμογή μιας αποτελεσματικής ελλειμματικής άρδευσης, ιδιαίτερα χρήσιμης σε περιόδους ή χρονιές έντονης λειψυδρίας.

Άλλες βασικές και καθημερινές φροντίδες που θα μειώσουν τη χρήση νερού στο χωράφι αποτελούν:

α) H διατήρηση του αρδευτικού συστήματος που χρησιμοποιείται σε καλή κατάσταση, ώστε να επιτυγχάνεται ομοιόμορφη άρδευση.

β) H αποφυγή άρδευσης σε συνθήκες υψηλής εξάτμισης (πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ισχυροί άνεμοι).

Τέλος, η χρέωση του αρδευτικού νερού, με βάση τον χρησιμοποιούμενο όγκο και όχι την έκταση της αρδευόμενης γης, θεωρείται απαραίτητη, αφενός λόγω της επιχειρηματικής διάστασης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και αφετέρου λόγω της ανάγκης προστασίας των φυσικών πόρων, όπως είναι το νερό. Άλλωστε, η προσέγγιση αυτή αποτελεί βασικό κίνητρο εξοικονόμησης νερού, χωρίς αυτό να λείψει από τις καλλιέργειες, ενώ παράλληλα αποτελεί και επιβράβευση του σωστού παραγωγού.