Ομάδες Παραγωγών-Οργανώσεις Παραγωγών
Βασικοί άξονες λειτουργίας των Ομάδων Παραγωγών:
Η Ομάδα/Οργάνωση παραγωγών όπως και κάθε επιχείρηση οφείλει να διερευνά διαρκώς δύο βασικούς άξονες, είτε πρόκειται να δημιουργηθεί, είτε υφίσταται ήδη. Οι άξονες αυτοί είναι:
- Τι θα παράγει η Ομάδα
- Πόσο θα παράγει η Ομάδα
- Να οργανώσει την κατάλληλη παραγωγική διαδικασία
- Να εκτιμήσει τις αναγκαίες πρώτες ύλες
- Να καλύψει υφιστάμενες ανάγκες της αγοράς
Αφετηρία για τη σύνταξη του επιχειρηματικού σχεδίου είναι η αξιολόγηση της αρχικής κατάστασης της Ομάδας η οποία θα αναδείξει τα δυνατά και αδύνατα σημεία της και θα λειτουργήσει ως βασικός οδηγός καθορισμού των στόχων και επιλογής των ενεργειών. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η συγκέντρωση και ανάλυση τεχνικών στοιχείων των αγροτικών εκμεταλλεύσεων των μελών της αλλά και του τρόπου λειτουργίας τους.
Το επόμενο βήμα είναι ο καθορισμός των στόχων του επιχειρηματικού σχεδίου. Οι στόχοι θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον τα εξής χαρακτηριστικά:
- Να είναι όσο πιο συγκεκριμένοι γίνεται ώστε να αποφεύγονται παρερμηνείες. Δεν αρκεί να πούμε «θα βελτιώσουμε την ποιότητα ελαιολάδου». Ο στόχος αυτός είναι γενικός και αόριστος. Είναι προτιμότερο να πούμε ότι το σύνολο της παραγωγής ελαιολάδου θα είναι extra παρθένο ελαιόλαδο και χωρίς υπολείμματα φυτοφαρμάκων.
- Να είναι μετρήσιμοι. Δεν αρκεί να πούμε ότι θα αυξήσουμε τον όγκο παραγωγής πατάτας. Είναι προτιμότερο να πούμε ότι θα αυξήσουμε τον όγκο παραγωγής βιολογικής πατάτας κατά 5%.
- Να είναι εφικτοί. Δεν αρκεί να πούμε ότι θα αυξήσουμε τον όγκο παραγωγής τομάτας κατά 20% όταν γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον με τα μέσα που έχουμε ή προγραμματίζουμε να αποκτήσουμε το προσεχές διάστημα.
Αφού καθοριστούν οι στόχοι το επόμενο βήμα είναι να προσδιοριστούν οι ενέργειες που θα αναπτυχθούν για την επίτευξη των στόχων. Οι ενέργειες αυτές θα πρέπει να συμφωνούνται από όλους τους εμπλεκόμενους, να είναι απόλυτα κατανοητές σε αυτούς και το κόστος εφαρμογής τους να είναι σαφές.
Η πολιτική της Ε.Ε. είναι να ενθαρρύνει τη δημιουργία και λειτουργία συλλογικών σχημάτων των παραγωγών. Για το λόγο αυτό ενισχύει τις Ομάδες-Παραγωγών μέσω διαφόρων προγραμμάτων.
Ορισμένα προγράμματα χρηματοδότησης είναι σχεδιασμένα μόνο για Ομάδες παραγωγών ανεξαρτήτως προϊόντος, άλλα αφορούν Οργανώσεις Παραγωγών για συγκεκριμένα προϊόντα ή κλάδους (π.χ. οπωροκηπευτικά, ελαιόλαδο/ελιές) και άλλα πριμοδοτούν πρωτοβουλίες Ο.Π έναντι ιδιωτικών πρωτοβουλιών.
Σε κάποιες περιπτώσεις η χρηματοδότηση έχει τη μορφή της κατ’ αποκοπή επιδότησης υπό την προϋπόθεση της επίτευξης συγκεκριμένων στόχων ενώ σε άλλες περιπτώσεις έχει τη μορφή της συγχρηματοδότησης δαπανών που πραγματοποιεί η Ομάδα/Οργάνωση Παραγωγών.
Σε κάθε περίπτωση η Ομάδα/Οργάνωση Παραγωγών οφείλει να αναζητήσει το πρόγραμμα χρηματοδότησης με γνώμονα τις πραγματικές της ανάγκες και τους στόχους που έχει θέσει προκειμένου η ενίσχυση που θα λάβει να έχει το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Μέτρο 9 του ΠΑΑ:
Το Μέτρο 9 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης [2] στοχεύει στη συσπείρωση των παραγωγών σε ομάδες ή οργανώσεις παραγωγών, με σκοπό να βοηθηθούν και να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν από κοινού τις προκλήσεις της αγοράς, να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη - μέσω της αύξησης του όγκου του διαπραγματευόμενου προϊόντος - σε σχέση με την παραγωγή και την εμπορία, να διευρύνουν τον αριθμό των πιθανών αγοραστών και να μειώσουν το ανά παραγωγό κόστος των συλλογικών επενδύσεων. Ως εκ τούτου, το μέτρο υποστηρίζει τη σύσταση των ομάδων και οργανώσεων παραγωγών, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια όπου προκύπτουν πρόσθετες δαπάνες.
Το Μέτρο έχει ρόλο κινήτρου, προκειμένου να ενθαρρύνει τη σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών στους τομείς της γεωργίας και της δασοπονίας.
Δικαιούχοι είναι νέες ομάδες και οργανώσεις παραγωγών με έδρα στην ελληνική επικράτεια, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί επίσημα μετά τη δημοσίευση του ν. 4384/2016 [3] και ανήκουν στην κατηγορία των Πολύ Μικρών, Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Η στήριξη παρέχεται με τη μορφή επιχορήγησης και καταβάλλεται σε ετήσια βάση στους δικαιούχους για τα πρώτα πέντε (5) έτη λειτουργίας της ομάδας παραγωγών. Αποτελεί ποσοστό επί της ετήσιας εμπορεύσιμης αξίας των προϊόντων της ομάδας και βαίνει φθίνουσα.
Στην Ελλάδα μόνο το 18% των αγροτικών προϊόντων παράγεται και διακινείται από διάφορες μορφές συνεταιριστικών οργανώσεων, όταν στην Ολλανδία το ποσοστό αυτό είναι γύρω στο 70%. Και είναι ενθαρρυντικό ότι αρκετοί παραγωγοί, ιδιαίτερα νεαρής ηλικίας, άρχισαν να ενδιαφέρονται για την οργάνωσή τους σε ομάδες παραγωγών.
