Διατροφή κονίκλων
Η διατροφή των κουνελιών
Το κουνέλι είναι ένα εκπληκτικό ζώο τόσο από την πλευρά της αναπαραγωγικής του απόδοσης όσο και από την πλευρά της ποιότητας του κρέατος που μας προσφέρει. Γι’ αυτό πρέπει να δίνουμε στην διατροφή των κουνελιών όλη την προσοχή και την επιμέλεια.
Για να γίνει σαφής η αναπαραγωγική υπεροχή του κουνελιού, παρακάτω παρατίθεται πίνακας με τις τυπικές αναπαραγωγικές αποδόσεις αγελάδας, γουρούνας και κουνέλας.
| Ζώο | Γέννες | Νεογνά | Ενήλικο βάρος | Απόδοση |
|---|---|---|---|---|
| Κουνέλα (5,5 κιλά) | 4 | 30 | 60 κιλά | 1.100% |
| Γουρούνα (200 κιλά) | 2 | 16 | 200 κιλά | 100% |
| Αγελάδα (500 κιλά) | 1 | 200 κιλά | 40% |
Μια γουρούνα με βάρος 200 περίπου κιλά προσφέρει κατά μέσο όρο δύο γέννες τον χρόνο και 16 συνολικά γουρουνάκια. Σε ηλικία απογαλακτισμού, τα 16 αυτά ζώα ζυγίζουν γύρω στα 200 κιλά. Με άλλα λόγια, μια γουρούνα προσφέρει κάθε χρόνο το 100% του βάρους της σε καινούργια ζώα. Από την άλλη πλευρά, μια αγελάδα 500 περίπου κιλών προσφέρει ένα μοσχάρι τον χρόνο που όταν φτάσει το ένα έτος ζυγίζει περίπου 200 κιλά, δηλαδή η αναπαραγωγική απόδοση της αγελάδας είναι το 40% του βάρους της.
Μια κουνέλα όμως με βάρος 5,5 κιλά προσφέρει κατά μέσο όρο 4 γέννες τον χρόνο και συνολικά 30 κουνελάκια που τη στιγμή του απογαλακτισμού τους ζυγίζουν γύρω στα 60 κιλά. Δηλαδή, η αναπαραγωγική απόδοση μιας κουνέλας είναι 1.100% του σωματικού της βάρους.
Αλλά η ασυναγώνιστη αναπαραγωγική ικανότητα του κουνελιού συνοδεύεται και από την υψηλή ποιότητα του κρέατός του. Το κουνελίσιο κρέας είναι λευκό, με λεπτή υφή και φίνα γεύση. Περιέχει λιγότερη πρωτεΐνη από το χοιρινό και το κοτόπουλο, αλλά περισσότερη από το μοσχάρι ή το αρνί. Τα εξαιρετικά αυτά χαρακτηριστικά του κουνελιού επιβάλλουν να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφή του.
Χαρτονομή και pellets
Μπορείτε να διατρέφετε τα κουνέλια σας είτε με σανό και φρέσκα χορτάρια και λαχανικά που μαζεύετε από τον κήπο σας και τα χωράφια ή με βιομηχανικά παρασκευασμένους κόκκους (pellets). Και οι δύο μέθοδοι, εάν εφαρμόζονται σωστά, προσφέρουν στα κουνέλια επαρκή θρεπτικά στοιχεία για την αντιμετώπιση των διατροφικών τους αναγκών για συντήρηση, ανάπτυξη, αναπαραγωγή και γαλακτοφορία. Πάντως, το καθημερινό πρόβλημα θα είναι αφ’ ενός η μετ’ εμποδίων επιτόπια προμήθεια χορτονομής αφ’ ετέρου το κόστος αγοράς των κόκκων. Η ιδανική λύση είναι ο συνδυασμός χορτονομής και συμπυκνωμένης τροφής σε κόκκους σε ένα οικονομικό σύστημα διατροφής που προσφέρει πολυτοκία και υψηλή γαλακτοφορία στις κονικλομητέρες και ταχύτατη ανάπτυξη στα νεαρά κουνέλια που εκτρέφονται για το κρέας τους.
Οι βιομηχανικά παρασκευασμένες τροφές είναι ένας συνδυασμός διαφορετικών συστατικών που αναμειγνύονται και καλύπτουν τις καθημερινές διατροφικές απαιτήσεις των κουνελιών. Για να γίνει πιο οικονομική η εκτροφή, δεν τις χρησιμοποιούμε μόνες τους, αλλά σε συνδυασμό με τον σανό και το χορτάρι που μπορούμε μόνοι μας να εξασφαλίσουμε τοπικά (παραδείγματος χάρη, τριφύλλι, φύλλα μουριάς κ.ά.). Η τοπική αυτή χορτονομή είναι πολύ καλή τροφή και καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες στις κουνέλες που δεν κυοφορούν ή θηλάζουν, στους κούνελους και στα ζώα που προορίζονται να αντικαταστήσουν γηραιότερα ζώα. Προϋπόθεση βέβαια είναι να βρίσκεται σε σωστό σημείο ωρίμανσης και να χορηγείται σε σωστούς συνδυασμούς. Δυστυχώς, η τοπική χορτονομή δεν είναι αρκετά θρεπτική για να καλύψει τις ανάγκες σε πρωτεΐνες, ενέργεια και βιταμίνες στις κουνέλες που κυοφορούν ή θηλάζουν. Τα ζώα αυτά χρειάζονται περισσότερα θρεπτικά στοιχεία από αυτά που βρίσκονται ακόμα και στους καλύτερους συνδυασμούς σανού και φρέσκων χορταριών. Πρέπει να συμπληρώνουμε την τροφή τους με συγκεκριμένες ποσότητες τροφής σε κόκκους.
Τροφές
Εμπορικά παρασκευασμένοι κόκκοι. Η κατάλληλη τροφή για έγκυες και θηλάζουσες κουνέλες. Αν δεν μπορείτε να βρείτε κόκκους (π.χ. κουνελίνη) στην περιοχή σας, τότε αγοράστε ένα γενικής χρήσεως μείγμα τροφής για ζώα και ταΐστε μ’ αυτό τις έγκυες και θηλάζουσες κουνέλες σας.
Χορτονομή. Όταν μαζεύετε χορτονομή για τα κουνέλια σας, δεν απαιτείται περισσότερος χρόνος για να διαλέξετε τα καλύτερα χορτάρια και λαχανικά. Ψάξτε για νεαρά και τρυφερά χορτάρια και λαχανικά που βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης, όταν δηλαδή τα φυτά αυτά είναι πιο θρεπτικά. Οι ίνες, αν και δεν προσφέρουν πολλά θρεπτικά συστατικά, είναι πολύ σημαντικές στη διατροφή των κουνελιών. Διευκολύνουν τη διέλευση των τροφών από το γαστρεντερικό σύστημα των κουνελιών και είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του τυφλού εντέρου. Η βασική πηγή ινών για τα περισσότερα κουνέλια είναι το τριφύλλι. Όσο περισσότερο αυξάνεται το ποσοστό ινών σε ένα μείγμα τροφής, τόσο μειώνονται τα ενεργειακά επίπεδα και το αντίστροφο. Ρόλο παίζει επίσης το μήκος των ινών που χορηγούνται στα κουνέλια, δηλαδή αν είναι μακριές ή ψιλοκομμένες. Οι ψιλοκομμένες ίνες μπορούν να διακόψουν τον διαχωρισμό των διαλυτών και μη διαλυτών σωματιδίων στο πεπτικό σύστημα των κουνελιών και αυτό να οδηγήσει σε απόφραξη του τυφλού εντέρου με ένα υλικό που μοιάζει με λάσπη. Συμπέρασμα: Όταν δίνουμε τριφύλλι ή άλλο σανό στα κουνέλια, δεν πρέπει να είναι ψιλοκομμένο.
Αλάτι. Είναι καλό να αφήνετε λίγο αλάτι μέσα σε κάθε κλουβί κουνελιών. Το αλάτι είναι πολύ σημαντικό τρόφιμο και χωρίς επαρκείς ποσότητες αλατιού στη διατροφή τους τα νεαρά κουνέλια δεν μεγαλώνουν σωστά, οι θηλάζουσες κουνέλες δεν παράγουν αρκετό γάλα για τα νεογνά τους και οι κούνελοι δεν είναι πολύ καλοί στην αναπαραγωγή.
Νερό. Πάντοτε πρέπει να βάζετε καθαρό, φρέσκο νερό μπροστά στα κουνέλια σας. Χωρίς νερό, οι θηλάζουσες κουνέλες δεν παράγουν αρκετό γάλα και τα νεαρά ζώα σε ανάπτυξη δεν τρώνε αρκετή τροφή ώστε να μεγαλώνουν όσο γρήγορα θα έπρεπε.
Θηλάζουσες κουνέλες και νεογνά. Μετά τον τοκετό, αρχίστε να δίνετε καθημερινά στην κουνέλα 115 με 170 γραμμάρια τροφής σε κόκκους (pellets) και βαθμιαία αυξήστε την ποσότητα έως ότου μέσα σε μια εβδομάδα η κουνέλα θα τρώει όσα pellets θέλει. Κανονικά, οι κουνέλες μέχρι να γίνουν τριών εβδομάδων τα κουνελάκια τρώνε 230 μέχρι 450 γραμμάρια τη μέρα. Η ποσότητα που τρώει καθημερινά η κουνέλα εξαρτάται από το μέγεθός της (αν ανήκει δηλαδή σε μεσαία ή μεγάλη ράτσα κουνελιών) και τον αριθμό των νεογνών της. Μετά από τις τρεις εβδομάδες, η κουνέλα και τα μικρά της καταναλώνουν καθημερινά μέχρι 1.350 γραμμάρια pellets). Αν όμως παράλληλα δίνουμε στην κουνέλα φρέσκια, τρυφερή χορτονομή, η καθημερινή κατανάλωση τροφής σε κόκκους θα είναι περίπου η μισή, και συγκεκριμένα 115 με 230 γραμμάρια τις πρώτες τρεις εβδομάδες και 680 γραμμάρια μετά την τρίτη εβδομάδα. Αμέσως μετά τον απογαλακτισμό, η τροφή σε κόκκους πρέπει να μειωθεί σε 55 με 85 γραμμάρια καθημερινά κι αυτό να συνεχιστεί μέχρι να λήξει η γαλακτοφορία.
Ώριμοι αρσενικοί και κουνέλες σε ανάπαυση. Τα ζώα αυτά πρέπει καθημερινά να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε φρέσκια χορτονομή. Εάν όμως τα χορτάρια και τα λαχανικά που τους χορηγούνται είναι κακής ποιότητας και ξηρά, τότε πρέπει να έχουν ένα συμπλήρωμα 30 με 60 γραμμαρίων τροφής σε κόκκους καθημερινά παράλληλα με τη χορτονομή τους. Για να συνεφέρουμε πολύ παραγωγικές κουνέλες (δηλαδή κουνέλες πολύτοκες και με νεογνά μεγάλου βάρους), ίσως είναι αναγκαίο να τους χορηγούμε πάνω από 30 με 60 γραμμάρια pellets. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο μόνος κριτής είναι τα μάτια και τα χέρια σας. Παρακολουθείτε τακτικά την κουνέλα και σηκώνετέ την κάθε τόσο για να δείτε αν κερδίζει το βάρος που έχασε όταν θήλαζε τα μικρά της.
Έγκυες κουνέλες. Οι έγκυες κουνέλες δεν πρέπει να παχαίνουν πολύ. Μην τους δίνετε περισσότερα από 80 με 115 γραμμάρια τροφής σε κόκκους τη μέρα. Αν όμως η χορτονομή που τους χορηγείτε είναι καλής ποιότητας, τότε η ποσότητα των pellets που τρώνε μπορεί να μειωθεί σε 45 με 60 γραμμάρια τη μέρα.
Κουνέλια σε ανάπτυξη. Τα κουνέλια που βρίσκονται στην ανάπτυξη πρέπει να έχουν όσα pellets και όση χορτονομή θέλουν. Όπως και στην περίπτωση της θηλάζουσας κουνέλας, αν η χορτονομή είναι κακής ποιότητας, τότε πρέπει να τους δίνουμε περισσότερα pellets. Το καλύτερο πρόγραμμα διατροφής γι’ αυτά τα ζώα είναι να έχουν συνεχώς μπροστά τους τροφή σε κόκκους. Μόνο με χορτονομή δεν μπορείτε να έχετε αρκετά γρήγορα έτοιμα για κατανάλωση κουνέλια.
Νεαροί κούνελοι και νεαρές κουνέλες. Είναι ζώα αντικατάστασης και πρέπει να έχουν πλήρη διατροφή σε pellets και χορτονομή μέχρι να γίνουν τρεισήμισι-τεσσάρων μηνών. Όταν φτάσουν σ’ αυτή την ηλικία, πρέπει να διατρέφονται έτσι ώστε να γίνουν σωστά αναπαραγωγικά ζώα. Και πάλι αφήστε τα μάτια και τα χέρια σας να κρίνουν. Πρέπει να θυμόσαστε ότι τα αναπαραγωγικά σας ζώα πρέπει να είναι εύσαρκα αλλά όχι πολύ παχιά. Όσο θα μπορείτε να νιώθετε στα δάχτυλά σας τα πλευρά τους, τα ζώα σας θα είναι σε καλή κατάσταση.
Προτάσεις διατροφής για τα κουνέλια
Σανός
- Άχυρο διαθέσιμο συνεχώς για υγιή έντερα και κανονικά δόντια.
- Το τριφύλλι είναι καλό για τα κουνελάκια και τα αδύνατα ή ηλικιωμένα κουνέλια.
- Μην αποθηκεύετε τον σανό σε σφραγισμένα δοχεία και ελέγξτε για μούχλα ή έντομα πριν τον δώσετε στα ζώα.
Νερό
- Οι άνθρωποι πολλές φορές ξεχνάνε πόσο σημαντικό είναι το νερό. Τα κουνέλια σας πρέπει να έχουν πάντοτε μπροστά τους καθαρό νερό.
- Βάλτε το νερό σε πήλινο πιάτο ή μπολ ή σε αναποδογυρισμένη μπουκάλα που δεν έχει βουλώσει.
- Μερικά κουνέλια προτιμούν να πίνουν νερό από ένα βαρύ πήλινο μπολ.
Τροφή σε κόκκους
- Βλέπε παραπάνω.
Λαχανικά
- Μια κούπα περίπου πλυμένα λαχανικά τη μέρα.
- Συνηθίστε σιγά σιγά τα κουνέλια σας στα λαχανικά για να μειώσετε την πιθανότητα διάρροιας.
ΝερόΚουνελοκεράσματα
- Φρούτα σε πολύ μικρές ποσότητες (περίπου μια κουταλιά της σούπας).
- Αποφεύγετε τα κράκερς, τα cereals και τα γλυκίσματα επειδή παχαίνουν και προκαλούν εντερικές διαταραχές.
Μερικά λαχανικά και φρούτα ασφαλή για τα κουνέλια
- Άνηθος
- Αντίδι
- Αχλάδι
- Βασιλικός
- Βατόμουρα
- Δυόσμος
- Καρότο
- Κατιφές
- Λάχανο
- Μαϊντανός
- Μάραθο
- Μαρούλι
- Μήλο (χωρίς κουκούτσια)
- Μπανάνα
- Μπρόκολο
- Μαντζουράνα
- Νεροκάρδαμο
- Πεπόνι
- Ραδίκι
- Ροδάκινο
- Σέλινο (κοντοκομμένα κομμάτια)
- Σινάπι
- Σπανάκι
- Σταφύλι
- Τριφύλλι
- Φράουλα
- Φύλλωμα παντζαριού
- Φύλλωμα ραπανιού
