Καλλιέργεια κρόκου
Περιεχόμενα
Προετοιμασία εδάφους
Οι εργασίες που απαιτούνται για τη φύτευση του κρόκου είναι οι συνήθεις εργασίες μιας καλλιέργειας που διαρκεί πολλά έτη στο ίδιο χωράφι. Ξεκινούμε με βαθύ σκάψιμο, στη συνέχεια περνά η μηχανοκίνητη καλλιεργητική μηχανή, η σβάρνα, ο δονούμενος ελκυστήρας ή ο κύλινδρος πολλές φορές, έως ότου επιτευχθεί έδαφος εύκαμπτο και χαλαρό. Οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνται με μηχανικά μέσα ακόμη και αν μερικοί καλλιεργητές συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ζώα. Η λίπανση της καλλιέργειας αρχίζει, κανονικά, με την προσθήκη οργανικού λιπάσματος 20-30mg/εκτάριο ώριμης κοπριάς που ενσωματώνεται στο έδαφος σε εύθετο χρόνο. Συμπληρώνεται στη συνέχεια με χημικά λιπάσματα όπως ο φώσφορος και το κάλιο. Στην Κοζάνη, τείνουν να προτιμούν τη χρήση λιπασμάτων ορυκτής προέλευσης, παραμερίζοντας την προσθήκη οργανικών υλών.[1]
Φύτευση
Στις υπό μελέτη περιοχές, η φύτευση πραγματοποιείται με βολβούς μέσου ή μεγάλου μεγέθους, αποκλείοντας τους μικρότερους (< 22 mm.) Στην Καστίλη-Λα Μάντσα, οι μελέτες που πραγματοποιήθηκαν επιβεβαίωσαν ότι οι διαστάσεις του βολβού έχουν σημαντική επίπτωση στην απόδοση του 1ου έτους της καλλιέργειας, λόγω των επιπτώσεων τους αριθμό των βλαστών. Γενικά, οι βολβοί φυτεύονται σε βάθος 15-20cm, ανάλογα με τον αριθμό ετών κατά τους οποίους θα μείνουν στο έδαφος. Στην Ισπανία και τη Σαρδηνία, όπου η περίοδος παραγωγής διαρκεί 3-4 έτη, η φύτευση συνηθίζεται να γίνεται σε βάθος 15-20cm, ενώ στην Κοζάνη, πραγματοποιείται σε βάθος 25cm. Η πυκνότητα φύτευσης επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την απόδοση το πρώτο έτος, ενώ η σημασία του παράγοντα αυτού μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία της καλλιέργειας. Η φύτευση πραγματοποιείται συνήθως σε αυλάκια που απέχουν 50cm. μεταξύ τους. Στην Κοζάνη, η απόσταση φύτευσης μεταξύ των αυλακιών ποικίλλει έως 20cm. Οι συνθήκες αυτές επιτρέπουν να πραγματοποιηθούν εργασίες σκαλίσματος και αερίσματος των αυλακιών. Ένας άλλος παράγοντας που ποικίλλει είναι η διαμόρφωση του εδάφους. Στην Κοζάνη, η φύτευση λαμβάνει χώρα από το Μάϊο έως τον Ιούλιο. Στη Σαρδηνία πραγματοποιείται από τις 15 Αύγουστου μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου, ενώ στην Ισπανία υπάρχουν δύο διαφορετικές περίοδοι φύτευσης των βολβών του κρόκου, από το 2ο μισό του Ιουνίου έως τον Ιούλιο και στα μισά του Σεπτεμβρίου.[1]
Καταπολέμηση ζιζανίων
Τα ζιζάνια απομακρύνονται με το χέρι. Πολύ πρόσφατα άρχισαν να πραγματοποιούνται μηχανικά σκαψίματα μεταξύ των γραμμών καλλιέργειας. Ένα μήνα μετά τη φύτευση, σε περίπτωση εμφάνισης ζιζανίων, συνιστάται ένα επιφανειακό σκάλισμα έως 10-12cm βάθος, προσέχοντας να μη βλαφθούν οι βολβοί. Κατά το μήνα Σεπτέμβριο πραγματοποιείται επιφανειακό σκάλισμα μεταξύ των αυλακιών, για να σπάσει η κρούστα, καθώς και ένα ξεβοτάνισμα που ελαφραίνει και αερίζει το χώμα, ενώ απομακρύνει τα ζιζάνια.[1]
Λίπανση
Στη Σαρδηνία, πέραν της προσθήκης οργανικών στοιχείων, ορισμένοι παραγωγοί προσθέτουν μικρές ποσότητες ορυκτών αζωτούχων λιπασμάτων. Στην Κοζάνη, ανάλογα με τον παραγωγό, χρησιμοποιούνται χημικά λιπάσματα. Κανονικά, προστίθεται ένα μείγμα άζωτο-φώσφορος-κάλιο, σύμφωνα με τις ακόλουθες φόρμουλες: 100mg/εκτ(11-15-15) + 20mg/εκτ (0-0-5). [1]
Άρδευση
Στη Σαρδηνία και την Κοζάνη, οι καλλιέργειες του κρόκου δεν αρδεύονται. Στην Ισπανία, 70% της καλλιεργούμενης έκτασης αρδεύεται. Για την άρδευση χρησιμοποιούνται τρία συστήματα: Η κατάκλυση, ο καταιονισμός και το στάγδην. Οι ανάγκες σε νερό, πάντως, είναι πολύ περιορισμένες σε σχέση με άλλα είδη καλλιεργειών. Ο κρόκος είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός στην ξηρασία, ενώ προσαρμόζεται πολύ καλά στο πότισμα. Αν θεωρήσουμε τις κρίσιμες περιόδους καλλιέργειας, που είναι αυτές της ανθοφορίας και της δημιουργίας των βολβών, η πρώτη είναι η πλέον ευαίσθητη διότι συμπίπτει με την περίοδο άρδευσης.[1]
Συγκομιδή
Η συγκομιδή είναι επίπονη διαδικασία, λόγω των μη ευνοϊκών καιρικών συνθηκών και της δύσκολης θέσης που πρέπει να υιοθετούν οι εργάτες. Η απόδοση της συγκομιδής ποικίλλει και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως ο ανθρώπινος παράγοντας, οι συνθήκες καλλιέργειας ή οι καιρικές συνθήκες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ένα άτομο καταφέρνει, γενικά, να συλλέξει μεταξύ 8-16Kg ανθέων την ημέρα. Η παρουσία φύλλων αποτελεί μειονέκτημα για τη χειρωνακτική συγκομιδή, καθώς το να πρέπει κανείς να εντοπίσει το άνθος ανάμεσα στα φύλλα μειώνει σημαντικά την απόδοση. Στην Ισπανία, για να διευκολυνθεί η εργασία αυτή, πραγματοποιήθηκαν πειράματα με διάφορες μηχανές. Επιτρέπουν στους εργάτες να είναι σε πιο άνετη θέση και να παραμένουν καθιστοί ή ξαπλωμένοι, πολύ κοντά στο έδαφος. Υπάρχουν μοντέλα λιγότερο ή περισσότερο πολύπλοκα μηχανών για τη συγκομιδή των ανθέων του κρόκου. Το σύστημα αυτό βασίζεται προπάντων στη λειτουργία μιας κοφτερής λεπίδας που κόβει τα άνθη στο επίπεδο του εδάφους. Στη συνέχεια, μεταφέρονται με ταινιόδρομο προς τα δοχεία ή τα κουτιά συγκομιδής. Η μέθοδος αυτή αυξάνει τις επιδόσεις κατά τη συγκομιδή των ανθέων και περιορίζει το κόστος παραγωγής. Όμως, παρουσιάζει μειονεκτήματα: Συλλέγεται μεγάλη ποσότητα ακαθαρσιών και χώματος που λερώνουν τα στίγματα των ανοικτών ανθέων. Η μηχανοποίηση της συγκομιδής των ανθέων είναι εφικτή μόνον όταν το χωράφι έχει προετοιμαστεί κατάλληλα μετά τη φύτευση ή στο τέλος του καλοκαιριού, αν πρόκειται για καλλιέργεια προηγούμενων ετών. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει ένα ειδικό μηχάνημα: Πρόκειται για μια φρέζα η οποία οργώνει το έδαφος σε βάθος μόνο 3-10 εκ., ανάλογα με την απόσταση στην οποία βρίσκονται οι βλαστοί. Το έδαφος πρέπει να είναι απαλλαγμένο από ζιζάνια και φυτικά κατάλοιπα.[1]
