Μέθοδοι άρδευσης σε καλλιέργειες κλειστού τύπου
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Για την σωστή ανάπτυξη των φυτών και την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων πρέπει στο έδαφος να υπάρχει επαρκές νερό και τα κατάλληλα θρεπτικά στοιχεία που έχουν ανάγκη τα φυτά. Στα θερμοκήπια εφαρμόζονται διάφορα συστήματα άρδευσης για την καλύτερη εξυπηρέτηση των παραγωγών. [1]
Καταιονισμός σε θερμοκήπια
Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται σε σπορεία και σε θερμοκήπια με φυλλώδη είδη. Με τον καταιονισμό επιτυγχάνεται μεγάλη εξοικονόμηση νερού, μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα εδάφη και δεν επηρεάζεται από το ανάγλυφο του χωραφιού. Η μέθοδος του καταιονισμού από ψηλά, που είναι χρήσιμη για την προετοιμασία του εδάφους πριν τη μεταφύτευση, για την εγκατάσταση των φυτών μετά τη μεταφύτευση, για τη γομιμοποίηση των άνθεων (δόνηση), για την εφαρμογή διαφυλλικών λιπασμάτων και φαρμάκων και για την κατάβρεξη των φυτών και διαδρόμων όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Έκτός όμως από τα πλεονεκτήματα που έχει, μειονεκτεί στο ότι δημιουργούνται απώλειες νερού λόγω της εξάτμισης και επιπλέον ευνοείται η ανάπτυξη αρκετών ζιζανίων.[2]. Περισσότερες λεπτομέρειες για τον καταιονισμό σας παραπέμπουμε στον παρακάτω σύνδεσμο που αναφέρεται στη μέθοδο του καταιονισμού σε ανοιχτού τύπου καλλιέργειες, όπου δεν διαφέρει από αυτή σε κλειστού τύπου καλλιέργειες.
Εφαρμογή νερού στο έδαφος σε θερμοκήπια
Η μέθοδος εφαρμογής του νερού στο έδαφος, που είναι χρήσιμη για το πότισμα, για την υδρολίπανση σε όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Και αυτή η μέθοδος, όπως η προηγούμενη μπορούν να αυτοματοποιηθούν σε μεγάλο βαθμό, για τη μείωση του κόστους των εργατικών. Καλό είναι τα θερμοκήπια να έχουν εγκαταστάσεις και για τις δύο μεθόδους, αν και η μέθοδος καταιονισμού έχει περιορισμένη εφαρμογή λόγω των προβλημάτων προσβολής από ασθένειες που δημιουργεί η διαβροχή των φύλλων και βλαστών των φυτών. Επίσης, η διαβροχή των διαδρόμων και χώρων μεταξύ των γραμμών δημιουργεί δυσκολίες στις καλλιεργητικές περιποιήσεις. Η εφαρμογή του νερού στο έδαφος γίνεται με διάφορους τρόπους που αναλύονται στις παρακάτω θεματικές ενότητες.[2]
Αυλάκια σε θερμοκήπια
Το νερό φθάνει μέχρι το άκρο του αυλακιού με σωλήνα ή λάστιχο και στη συνέχεια κυλά και ποτίζει τα φυτά που βρίσκονται κατά μήκος του αυλακιού. Η μέθοδος αυτή όμως έχει εγκαταληφθεί τα τελευταία χρόνια, γιατί κοστίζει πολύ σε εργατικά, δε γίνεται ομοιόμορφη κατανομή του νερού, δε γίνεται οικονομία στο νερό και δε προσφέρεται για υδρολίπανση.[2]
Εκτοξευτήρες χαμηλού ύψους
Χρησιμοποιούνται σωλήνες από PVC ή από πολυαιθυλένιο μικρής διαμέτρου που τοποθετούνται στην επιφάνεια του εδάφους ή λίγο πιο ψηλά. Πάνω στους σωλήνες τοποθετούνται μπεκ πλήρους περιστροφής ή εκτοξευτήρες 180o σε αποστάσεις 60-150cm. Το σύστημα κάνει ομοιόμορφη διαβροχή, μπορεί να γίνει υγρή λίπανση, η παροχή είναι σχετικά υψηλή και διαβρέχει μεγαλύτερο όγκο εδάφους σε σύγκριση με το σύστημα στάγδην και είναι περισσότερο κατάληλο για ελαφρά εδάφη. Επίσης, με το σύστημα αυτό, αυξάνεται η ατμοσφαιρική υγρασία στο περιβάλλον των φυτών, γεγονός που μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα στην άνθηση και καρπόδεση και σε κάποιες περιόδους αρνηητικά, λόγω κινδύνου ασθενειών και της διαβροχής των διαδρόμων που ενδέχεται να δημιοργήσει πρόβλημα στην διακίνηση του προσωπικού. [2]
Πλαστικοί σωλήνες
Εδώ γίνεται χρήση πλαστικών σωλήνων από λεπτό πολυαιθυλένιο, το πιο απλό διαμέτρου 5cm. Απλώνονται κατά μήκος της γραμμής φύτευσης ή μεταξύ των δύο γραμμών των φυτών. Το ένα άκρο κλείνεται και το άλλο στερεώνεται σε βάνα που βρίσκεται στο άκρο της γραμμής. Καθ' όλο το μήκος, ο σωλήνας φέρει τρύπες διαμέτρου 3-5mm. Η παροχή νερού δίνεται σε σχετικά μεγάλες δόσεις αλλά η κατανομή του νερού δεν είναι ομοιόμορφη. Το σύστημα όμως έχει μικρό κόστος. Σήμερα η χρήση του συστήματος αυτού είναι πολύ περιορισμένη. Πρόσφατα χρησιμοποιείται σωλήνας από λεπτό μαύρο πλαστικό, αλλά με διπλά τοιχώματα και ραμμένος κατά μήκος με πλαστική κλωστή (100 ραφές στα 30cm). To νερό βγαίνει από τις ραφές σιγά και ομοιόμορφα. Το σύστημα αυτό σήμερα έχει πολύ περιορισμένη εφαρμογή.
Για την υπόγεια άρδευση και λίπανση εφαρμόζεται το γνωστό σύστημα "viaflo", που είναι μεμβρανώδης σωλήνας που θάβεται στο έδαφος παράλληλα με τη γραμμή φύτευσης των φυτών.[2]
Μέθοδος στάγδην
Είναι το πιο διαδεδομένο σύστημα ποτίσματος στις καλλιέργειες κλειστού τύπου. Χρησιμοποιούνται μαύροι πλαστικοί σωλήνες μικρής σχετικής διαμέτρου 12-20mm πάνω στους οποίους εφαρμόζονται ή ενσωματώνονται σταλακτήρες που σήμερα κυκλοφορούν σε μεγάλη ποικιλία στο εμπόριο. Οι σωλήνες συνήθως τοποθετούνται πάνω στην επιφάνεια του εδάφους, ένας για κάθε γραμμή φυτών ή ένας για δύο γραμμές φυτών. Στη δεύτερη περίπτωση από τους κεντρικούς σωλήνες ξεκινούν πολύ λεπτά σωληνάρια διαμέτρου 1-2mm που καταλήγουν ένας για κάθε φυτό. Η άκρη του σωληναρίου στερεώνεται σε ειδικό πασσαλάκι κοντά στο φυτό.
Η παροχή στο σύστημα στάγδην είναι μικρή, συνήθως 2-8l/h και το νερό απορροφάται και διαβρέχει έναν όγκο εδάφους σε σχήμα κώνου. Η έκταση της διαβροχής είναι ανάλογη με τον τύπο εδάφους (στα ελαφρά εδάφη πιο περιορισμένη) την ποσότητα του νερού που εφαρμόζεται και τη συχνότητα εφαρμογής του. Το σύστημα παρέχει ομοιόμορφη κατανομή νερού σε όλα τα φυτά, συνδυάζεται άριστα με την παροχή υγρής λίπανσης και ποτίζεται ταυτόχρονα μεγάλη έκταση, γιατί η παροχή είναι μικρή, έχει όμως σχετικά υψηλό κόστος αρχικής εγκατάστασης. Η χρήση όμως μιας γραμμής άρδευσης για δύο γραμμές φυτών, με τα λεπτά σωληνάκια μειώνει σημαντικά το αρχικό κόστος εγκατάστασης.
Για την καλύτερη λειτουργία του συστήματος στάγδην, μπορούν να συμπεριληφθούν στην εγκατάσταση φίλτρα, μετρητές πίεσης για ρύθμιση παροχής, ρυθμιστές πίεσης για ρύθμιση παροχής, ρυθμιστές πίεσης, μετρητές νερού για ακριβή καθορισμό της ποσότητας νερού που εφαρμόζεται. [2]
Εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος
Για την εγκατάσταση ενός σωστού αρδευτικού συστήματος σε μία θερμοκηπιακή μονάδα θα πρέπει να γίνει μελέτη η οποία θα έχει λάβει υπ’ όψιν τις ανάγκες των φυτών που καλλιεργούνται στο εκάστοτε θερμοκήπιο σε νερό, την κατασκευαστική μονάδα του και τη διαθέσιμη ποσότητα νερού που υπάρχει στη περιοχή που έχει κατασκευαστεί το θερμοκήπιο. Το αρδευτικό σύστημα το οποίο θα εγκατασταθεί στο θερμοκήπιο θα αποτελείται από έναν κεντρικό σωλήνα, του οποίου η διατομή εξαρτάται από την έκταση του θερμοκηπίου και θα διασχίζει υπέργεια ή υπόγεια το μήκος του θερμοκηπίου. Στην αρχή του κεντρικού σωλήνα τοποθετείται ένα φίλτρο που θα ελέγχει την καθαρότητα του νερού, ενώ δεξιά και αριστερά του κεντρικού σωλήνα θα υπάρχουν διακλαδώσεις. Σε κάθε διακλάδωση τοποθετείται ένας διακόπτης παροχής νερού, ο οποίος τίθεται σε λειτουργία είτε με το χειροκίνητα είτε αυτόματα. Η επιτυχία της καλλιέργειας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τη ποιότητα του νερού που θα χρησιμοποιηθεί, και αυτό γιατί με την χρήση νερού κακής ποιότητας υπάρχει περίπτωση να δημιουργηθούν προβλήματα στην ανάπτυξη των φυτών και στους αγωγούς του αρδευτικού συστήματος. Η ποιότητα του νερού καθορίζεται από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
Εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος σε θερμοκήπιο[1]
Ποιοτική κατάταξη του αρδευτικού νερού
| Κατηγορία νερού | EC (mmhos/cm) | SAR | Na+ (%) | Na2CO3 (meq/l) | Cl- (meq/l) | B+ (ppm) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Άριστο | <0,5 | <3 | <3 | <0,5 | 3 | <0,5 |
| Καλό | 0,5-1 | 3-6 | 30-60 | 0,5-1,0 | 3-6 | 0,5-1 |
| Ανεκτό | 1-2 | 6-9 | 60-70 | 1-2 | 6-10 | 1-2 |
| Αμφίβολο | 2-3 | 9-12 | 70-80 | 2-3 | 10-15 | 2-3 |
| Επιβλαβές | 3-4 | 12-15 | 80-90 | 3-4 | 15-20 | 3-4 |
| Ακατάλληλο | >4 | >15 | >90 | >4 | >20 | >4 |
Σχετικές σελίδες
Εφαρμογή νερού στο έδαφος σε θερμοκήπια
Εκτοξευτήρες χαμηλού ύψους σε θερμοκήπια
Πλαστικοί σωλήνες σε θερμοκήπια
Εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος σε θερμοκήπιο
Ποιοτική κατάταξη του αρδευτικού νερού
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Η διαχρονική εξέλιξη των θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων στην Ιεράπετρα, πτυχιακή εργασία, της Ψυλλάκη Μαριάς, Ηράκλειο 2010.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Η τεχνική της καλλιέργειας των κηπευτικών στα θερμοκήπια, του Ολύμπιου Χρήστου, Καθηγητή Κηπευτικών Καλλιεργειών, Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
