Φιστίκι
Συντήρηση
Τα ξηρά φιστίκια μπορεί να συντηρηθούν πάνω από 1 χρόνο σε θερμοκρασία -1 έως -1oC και σχετική υγρασία 65%. Κατά την προσωρινή τους αποθήκευση τα φιστίκια κινδυνεύουν να προσβληθούν από τα έντομα αποθήκων. Για αυτό η αποθήκη θα πρέπει να απολυμαίνεται καλά, πριν από την αποθήκευσή τους, με βρωμιούχο μεθύλιο από εξειδικευμένο προσωπικό ή και από μόνον του τον παραγωγό με κάποιο εντομοκτόνο με μικρή υπολειμματική δράση. Όταν όμως το φιστίκι είναι προσβεβλημένο πάνω από το δέντρο, τότε πρέπει να απολυμαίνεται στα δημόσια απεντομωτήρια.[1]
Διαθρεπτική αξία
Η μεγαλύτερη ποσότητα φιστικιών διατίθεται στην κατανάλωση με το κέλυφος, αλατισμένα και ψημμένα. Σαν ψίχα χρησιμοποιείται κυρίως στη ζαχαροπλαστική (παγωτά, πάστες, ζαχαρωτά φιστίκια, μαντολάτα, κ.ά) και στην αλλαντοποιΐα (μορταδέλλες, πηχτές). Το ψήσιμο των φιστικιών γίνεται ως εξής. Τα φιστίκια ζεσταίνονται για 15 λεπτά στο φούρνο σε θερμοκρασία 70oC. Ακολούθως όπως είναι ζεστά, τα εμβαπτίζουμε σε άλμη (8-12%) που περιέχει κιτρικό οξύ (0,5%) για 15 λεπτά της ώρας. Μετά απομακρύνουμε την άλμη και φουρνίζουμε το φιστίκι απλωμένο σε λαμαρίνα και το ανακατεύουμε κάθε 5 λεπτά περίπου, σε θερμοκρασία 180oC για 30 λεπτά της ώρας. Στην αγορά, τα φρέσκα ελληνικά φιστίκια Αιγίνης, αλλά και αυτά των άλλων περιοχών, όπως τα Μέγαρα, η Φθιώτιδα, η Χαλκιδική και η Εύβοια, βγαίνουν στις αρχές Σεπτεμβρίου. Εισάγουμε όμως και πολλά φιστίκια τύπου Αιγίνης κυρίως από το Ιράν και τη Συρία, που θεωρούνται εξίσου καλής ποιότητας με τα ελληνικά. Εισαγωγές γίνονται και από την Αμερική, αλλά η γεύση αυτών των φιστικιών διαφέρει κατά πολύ από αυτήν των Αιγίνης που γνωρίζουμε. Το Ιράν έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή στο κόσμο. Ακολουθούν οι Η.Π.Α., η Τουρκία και η Συρία. Η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρώπη και έκτη στον κόσμο με 9.500 τόνους ετησίως.
Τα φιστίκια χαρακτηρίζονται σαν μια σούπερ, συμπυκνωμένη τροφή. Είναι από τα λίγα τρόφιμα τα οποία σε μικρή ποσότητα μας δίνουν πληθώρα ευεργετικών συστατικών. Πιο συγκεκριμένα, μια μόλις χούφτα καλύπτει ένα σημαντικό ποσοστό των ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια, καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, φυτικές ίνες, βιταμίνες (ιδιαιτέρως το συμπλέγματος Β), μέταλλα και ευεργετικά αντιοξειδωτικά συστατικά. Ακόμη και 25 γραμμάρια φιστίκια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και περιέχουν 10% από τις ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία όπως η βιταμίνη B6, θειαμίνη, μαγνήσιο, φωσφόρο και χαλκό και φυτικές ίνες. Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές στερόλες, ουσίες που αποδεδειγμένα σήμερα μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης. Αντιοξειδωτικά, τα οποία γνωρίζουμε ότι μας προστατεύουν από τη γήρανση και νοσήματα όπως τα καρδιαγγειακά. Βιταμίνης Β6, η οποία μειώνει τα επίπεδα της ουσίας ομοκυστείνης, μιας ουσίας που σχετίζεται με την εμφάνιση αθηρωματικών πλακών και αρτηριοσκλήρυνσης. Κι όλα αυτά με μόλις 170 θερμίδες ανά μερίδα περίπου 30 γραμμαρίων. Μπορούμε δηλαδή να καλύπτουμε ένα σημαντικό μέρος των ημερησίων αναγκών μας σε θρεπτικά συστατικά με φυσικό τρόπο, ειδικά αν τα απολαμβάνουμε άψητα και ανάλατα.
Τα φιστίκια Αιγίνης, εκτός του ότι είναι απολαυστικά, μπορούν ταυτόχρονα να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα, αφού έρευνα που έγινε στην Πενσιλβάνια έδειξε ότι καταναλώνοντας 40gr φιστίκια Αιγίνης την ημέρα για 4 εβδομάδες και διπλασιάζοντας την ποσότητα για 4 επιπλέον εβδομάδες, η LDL χοληστερόλη πέφτει κατά 9% το πρώτο διάστημα και 12% το επόμενο. Η κατανάλωση φιστικιών και τα δύο αυτά διαστήματα μείωσε κατά 15% τα επίπεδα της ιντερλευκίνης – 1, ενός δείκτη φλεγμονής που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φιστίκια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και υψηλή σε ακόρεστα, ενώ δεν περιέχουν καθόλου λιπαρά οξέα. Μια πρόσφατη έρευνα επιβεβαιώνει ότι η καθημερινή κατανάλωση φιστικιών βοηθάει στην μείωση της πίεσης. Mελέτες έρχονται να πιστοποιήσουν ότι τα κελυφωτά φιστίκια περιέχουν τα συστατικά λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, τα οποία έχουν ευεργετική επίδραση στα μάτια μας. Συγκεκριμένα, έχουν την ιδιότητα να απορροφούν την ακτινοβολία που καθημερινά δέχεται ο οφθαλμός, προστατεύοντας κατ’αυτόν τον τρόπο τα μάτια μας από τη γήρανση.
Τα φιστίκια δεν μπορεί να θεωρείται ως τροφή για δίαιτα, αλλά, όπως φαίνεται από τις πιο πρόσφατες έρευνες, μπορεί να συνεισφέρουν στο αδυνάτισμα. Έρευνες δείχνουν ότι κόβουν την όρεξη και δεν ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, μία αμερικανική έρευνα έδειξε ότι άτομα που περιλάμβαναν φιστίκια στη διατροφή τους δεν πήραν βάρος, ενώ είδαν και πτώση στα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα. Τα φιστίκια περιέχουν τα λεγόμενα καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που φαίνεται ότι συμβάλλουν και στη μείωση λίπους στο στομάχι. Επιπλέον, είναι καλή πηγή πρωτεΐνης και ο συνδυασμός πρωτεΐνης και λίπους είναι ιδανικός για να κόψει την όρεξη. Τα αγοράζουμε ολόκληρα με το κέλυφος ή μόνο την ψίχα, ψημένα ή άψητα, αλατισμένα ή ανάλατα, αλλά και φρέσκα. Πρέπει, όταν τα αγοράζουμε, να είναι λίγο ανοιχτά και ο καρπός τους να μην έχει τρύπες. Τα καλύτερης ποιότητας είναι φυσικά ανοιχτά από τη μύτη και όχι από το πλάι.[2]
Αφλατοξίνες
Οι αφλατοξίνες παράγονται από τα γένη μυκήτων: Aspergillus flavus, Aspergillus Niger, Aspergillus parasiticus. Αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα μυκοτοξινών και έχουν απομονωθεί από δημητριακά και ξηρούς καρπούς, ιδιαίτερα φιστίκια. Οι μύκητες αυτοί αναπτύσσονται άφθονα όχι μόνο στις ζωοτροφές, αλλά και στα τρόφιμα που καταναλώνει ο άνθρωπος. Οι αφλατοξίνες προκαλούν σημαντική ετήσια ζημιά στη γεωργική παραγωγή. Σύμφωνα με τον FAO (Food Agricultural Organization) το 25% (σε παγκόσμια κλίμακα) των φυτικών γεωργικών προϊόντων παρουσιάζουν μολύνσεις από μυκοτοξίνες. Στις ΗΠΑ, οι μολύνσεις των γεωργικών προϊόντων με αφλατοξίνες κοστίζουν ετησίως στους παραγωγούς περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια, ενώ μόνο από τις αφλατοξίνες στα αράπικα φιστίκια, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρύτατα στις ΗΠΑ για την παρασκευή φιστικοβούτυρου (peanut butter), το ετήσιο κόστος είναι περίπου 26 εκατομμύρια δολάρια.
Οπως και στις άλλες χώρες, στην Ελλάδα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα αφλατοξινών στα γεωργικά προϊόντα. 'Ελληνες επιστήμονες εξετάζουν εδώ και δεκαετίες τις σωστές πρακτικές για την αποφυγή της μόλυνσης των σιτηρών, των ξηρών καρπών κ.λπ., από μύκητες, όπως και τις συγκεντρώσεις των αφλατοξινών στο γάλα και σε άλλα τρόφιμα. Συστηματικά ελέγχονται οι εισαγωγές σιτηρών και φιστικιών από χώρες της Ασίας και Αφρικής, όπου η εμφάνιση των αφλατοξινών είναι συχνή λόγω της υγρασίας στους καρπούς και των υψηλών θερμοκρασιών.
Η επικινδυνότητα των αφλατοξινών αυξάνεται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ατόμων που πάσχουν από ηπατικές νόσους. 'Ερευνες έδειξαν ότι κατά τη μόλυνση με τον ιό ηπατίτιδας (Hepatitis B virus, HBV), η έκθεση σε αφλατοξίνες αυξάνει τον κίνδυνο για ηπατοκυτταρικό καρκίνο (hepatocellular carcinoma, HCC). Ο ιός HBV καθιστά δύσκολο τον μεταβολισμό των αφλατοξινών από τα ηπατοκύτταρα και έτσι η ένωση προσθήκης αφλατοξίνης Μ1-DNA παραμένει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο ήπαρ αυξάνοντας την πιθανότητα βλάβης του ογκοκατασταλτικού γονιδίου p53. Θεωρείται ότι ο εμβολισμός κατά της ηπατίτιδας των κατοίκων περιοχών της Ασίας και της Αφρικής όπου ενδημεί ο ιός HBV, θα μειώσει σημαντικά τις ηπατικές βλάβες σε πληθυσμούς που συχνά τρέφονται με μουχλιασμένα τρόφιμα.[3]
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ Ειδική δενδροκομία Τόμος II "Ακρόδρυα-Πυρηνόκαρπα-Λοιπά καρποφόρα", Ποντίκη Κων/νου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
- ↑ Η καλλιέργεια της φιστικιάς στην περιοχή Μακρακώμης Ν.Φθιώτιδος, πτυχιακή μελέτη του Κατσογιάννη Χρήστου, Ηράκλειο 2012.
- ↑ Μελέτη του προβλήματος των αφλατοξίνων σε κελυφωτά φιστίκια, μεταπτυχιακή μελέτη της Γεωργιάδου Μαρίας, Αθήνα 2009.
