Φυλή Ζακύνθου
Το πρόβατο της φυλής Ζακύνθου [1] διαφέρει σημαντικά των άλλων ελληνικών φυλών προβάτων στη σωματική διάπλαση, στο μαλλί του και στις αποδόσεις. Μοιάζει πολύ με την ιταλική φυλή Bergamasca και είναι πολύ πιθανόν οι δύο αυτές φυλές να έχουν κοινή προέλευση. Πιθανόν να εισήχθησαν πρόβατα στη Ζάκυνθο από τους Ενετούς όταν το νησί βρισκόταν υπό κατοχή τους.
Εκτρέφεται στο νησί σε 9 καθαρόαιμα ποίμνια με συνολικό αριθμό προβάτων 830 περίπου. Διάσπαρτα πρόβατα της φυλής εντελώς καθαρά ή με υψηλό ποσοστό αίματος συναντώνται σε πολλά ποίμνια του νησιού.
Το πρόβατο διαβιώνει στις ορεινές και πεδινές περιοχές του νησιού με εξαιρετικές αποδόσεις κυρίως στα πεδινά όπου οι βοσκές είναι καλύτερες των ορεινών. Θεωρείται δε ιδανικό για πεδινές περιοχές της δυτικής Ελλάδος και Πελοποννήσου.
Λόγω της υψηλής γαλακτοπαραγωγής χρειάζεται σιτηρέσιο πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία ώστε να εκδηλώσει το γενετικό δυναμικό του.
Ο χρωματισμός είναι εντελώς λευκός σε όλα τα μέρη του σώματος. Πολύ λίγα ζώα φέρουν σκοτεινόχρωμα στίγματα στο πρόσωπο και τα αυτιά. Το κεφάλι του είναι μεγάλο και ισχυρό και η μύτη πολύ κυρτή (γαμψή), ιδιαίτερα στα αρσενικά. Τα περισσότερα αρσενικά φέρουν μεγάλα και πολύ ισχυρά ελικοειδή κέρατα, ενώ οι προβατίνες είναι κατά κανόνα ακέρατες. Τα αυτιά είναι μεγάλα και κρεμάμενα. Τα πόδια είναι πολύ υψηλά, μετρίου πάχους και ισχυρά. Ο τράχηλος είναι μακρύς και λεπτός.
Ο κορμός είναι μακρύς, κυλινδρικός, καλής διάπλασης (74,7 εκ). Η ράχη του είναι ευθυτενής. Ο θώρακας είναι μέσου βάθους και εύρους με περίμετρο (100,8εκ). Η λεκάνη μάλλον επικλινής. Η ουρά του είναι πολύ μακριά στενή και σχεδόν ισοπαχύς καθ’ όλο το μήκος της. Ο Μαστός του είναι καλοφτιαγμένος και γερά δεμένος στους κοιλιακούς μυς. Οι θηλές του μαστού έχουν πλαϊνή κατεύθυνση μετρίου μεγέθους (4,0 εκ). Το άρμεγμα γίνεται εύκολο και πιθανόν να μη αντιμετωπίζονται προβλήματα όταν αυτό γίνει με μηχανή. Το μαλλί του είναι ανάμικτο και έχει τις περισσότερες τρίχες αγανώδεις, χονδρές και μακριές. Η κοιλιά, το κεφάλι, το κάτω μέρος του λαιμού και τα πόδι είναι γυμνά μαλλιού.
Είναι από τα πλέον μεγαλόσωμα πρόβατα της Χώρας μας
Η γονιμοποίηση των προβατίνων αρχίζει το τελευταίο δεκαήμερο του Μαϊου και διαρκεί εώς τις αρχές Ιουλίου. Οι τοκετοί πραγματοποιούνται συνήθως τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο. Το πρόβατο Ζακύνθου διακρίνεται για την πρώϊμη γενετήσια ωριμότητα. Πολλές αμνάδες μπαίνουν στη αναπαραγωγή νωρίς.
Εμφανίζουν οργασμούς στη ηλικία των οκτώ μηνών και με την συμπλήρωση 13 μηνών ζωής, τους πρώτους τοκετούς.
Ο δείκτης πολυδυμίας είναι 1,80-1,90. Τα μονόδυμα αρνιά έχουν σωματικό βάρος στη γέννησή τους 4-4,6 χλγ και σε ηλικία 60 ημερών γύρω στα 22-25 χλγ. Τα δίδυμα έχουν σωματικό βάρος 4 και 16χλγ αντίστοιχα. Γενικά το σφάγιο σε σχέση με τα άλλα Ελληνικά πρόβατα υστερεί ποιοτικά. Μυικές μάζες συγκεκριμένων κατηγοριών είναι ανεπαρκής ανεπτυγμένες και τα σφάγια μοιάζουν με εκείνα των εριφίων και των αιγών.
Η εριοπαραγωγή κυμαίνεται από 0,8-1,2 Κgr πολύ αδρού μαλλιού «σιδηρομάλλι». Αυτό αποτελείται από 60-70% από σκληρές αγανότριχες μεγάλης διαμέτρου, λείες, αλλά αλαμπούς στιλπνότητας, οι οποίες δεν βάφονται.
Η κρεατοπαραγωγή ποσοτικά δεν υστερεί από τα άλλα ελληνικά πρόβατα. Η γαλακτοπαραγωγή είναι υψηλή κ.μ.ο 225Kg. Υπάρχει όμως ανομοιομορφία στην παραγωγή μεταξύ των προβατίνων οι αποδόσεις των οποίων κυμαίνονται από 150 έως 300Kg. Οι ημέρες αρμέγματος είναι κ.μ.ο. 175 ανά γαλακτικό έτος.
Παρά τις υψηλές του αποδόσεις σε γάλα και κρέας και την αντοχή του σε αντιξοότητες δεν κατάφερε να πολλαπλασιαστεί και κινδυνεύει τώρα να εξαφανισθεί. Αυτό οφείλεται ότι τα παράγωγα που προέρχονται από διασταύρωση με άλλες φυλές και κυρίως Φριζάρτα Άρτας δίνουν μεγάλες αποδόσεις. Τα προϊόντα αυτής της διασταύρωσης δίνουν καλά αποτελέσματα στις πρώτες γαλακτικές περιόδους και ξεγελούν τους εκτροφείς όσον αφορά την συνολική παραγωγικότητα των ζώων. Συνήθως τα προϊόντα της πρώτης γενεάς μορφολογικά μοιάζουν πολύ με καθαρόαιμα ζώα φυλής Ζακύνθου και αυτό συγχέει τον εκτροφέα στην επιλογή των ζώων αναπαραγωγής με συνέπεια να μην μπορεί αυτός να εφαρμόσει κάποιο πρόγραμμα διατήρησης καθαρόαιμου ποιμνίου της φυλής εφόσον το θέλει. Το σωματικό τους βάρος ανέρχεται στα 82 Kg για τα αρσενικά και στα 75 Kg για τα θηλυκά.
Ο δείκτης πολυδυμίας του κυμαίνεται στα 1,8 με 1,9, το σωματικό βάρος των αρνιών στη γέννηση ανέρχεται στα 4-4,6 Kg, το σωματικό βάρος των αρνιών στον απογαλακτισμό ανέρχεται στα 16-25 Kg, η ηλικία των προβατίνων στον πρώτο τοκετό είναι 13 μήνες και η συχνότητα γεννήσεων είναι ανά 12μηνο. Όσο αφορά στα παραγωγικά του χαρακτηριστικά η εμπορεύσιμη γαλακτοπαραγωγή του φτάνει τα 200-230 Kg, η ηλικία των αρνιών κατά τη σφαγή είναι 40-60 μέρες, το σωματικό βάρος κατά τη σφαγή είναι 16-25 Kg ενώ η εριοπαραγωγή είναι 0,8-1,2 Kg.
