Απολύμανση-Αντισηψία και Ασηψία

Απολύμανση

Απολύμανση είναι η μέθοδος ή μάλλον τα διάφορα μέσα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εξόντωση των μικροοργανισμών που προέρχονται από μεταδοτικά νοσήματα ή από οποιαδήποτε άλλη πηγή και μολύνουν χώρους και αντικείμενα (στάβλους, εργαλεία κ.λπ.). Η απολύμανση γίνεται με φυσικά ή χημικά μέσα, τα οποία είναι ισχυρώς μικροβιοκτόνα και επιβλαβή ή τοξικά αντίστοιχα για τους ζώντες οργανισμούς, γι' αυτό χρησιμοποιούνται μόνο για χώρους και αντικείμενα.

Τα κυριότερα φυσικά μέσα απολύμανσης είναι ο βρασμός, ο κλιβανισμός, η καύση και η υπεριώδης ακτινοβολία.

Χημικά μέσα απολύμανσης είναι τα διάφορα απολυμαντικά φάρμακα, όπως είναι η φορμόλη, η κρεολίνη, το καυστικό νάτριο, το πρόσφατο γαλάκτωμα ασβέστου κ.λπ.

Η απολύμανση είναι απαραίτητο να γίνεται στους στάβλους των ζώων σε περιπτώσεις που εμφανίζονται λοιμώδη νοσήματα. Σ' αυτή την περίπτωση πρέπει να απομονώνονται τα προσβεβλημένα ζώα αμέσως απομακρυνόμενα από το στάβλο και ανάλογα με το νόσημα είτε να θανατώνονται (ευθανασία) και να θάβονται βαθειά είτε να σφάζονται, εφόσον αυτό είναι επιτρεπτό, για να αξιοποιείται το κρέας τους.

Η απολύμανση γίνεται στους τοίχους, στις πόρτες, στο δάπεδο, στις φάτνες και στις ποτίστρες. Ακόμη πρέπει να απολυμαίνονται όλα τα εργαλεία και αντικείμενα, που χρησιμοποιούνται στο στάβλο για την περιποίηση των ζώων (κουβάδες, φτιάρια, μπότες, ξύστρες κ.λπ.).

Στην είσοδο του στάβλου να τοποθετείται ποδόμακτρο συνεχώς εμποτισμένο με διάλυμα ισχυρού απολυμαντικού, ώστε όποιος εισέρχεται στο στάβλο να απολυμαίνει υποχρεωτικά τα υποδήματά του.

Στην κεντρική είσοδο των συστηματικών κτηνοτροφικών μονάδων συνιστάται να υπάρχει ένας αβαθής λάκκος με απολυματικό διάλυμα για την απολύμανση των τροχών όλων των εισερχόμενων οχημάτων.

Αντισηψία

Αντισηψία είναι η μέθοδος, με την οποία αναστέλλεται ο πολλαπλασιασμός ή η ανάπτυξη των μικροοργανισμών ή επιτυγχάνεται η εξόντωσή τους επάνω στο σώμα των ζώων και του ανθρώπου. Η αντισηψία γίνεται με τη χρησιμοποίηση των αντισηπτικών φαρμάκων, τα κυριότερα από τα οποία είναι το οινόπνευμα, το βάμμα ιωδίου, το οξυγονούχο ύδωρ ή κοινώς οξυζενέ, το υπερμαγγανικό κάλι, η κρεολίνη και πολλά άλλα. Στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλά αντισηπτικά ιδιοσκευάσματα.

Τα περισσότερα από τα αντισηπτικά φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιούνται και ως απολυμαντικά. Αντίθετα τα απολυμαντικά φάρμακα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αντισηπτικά, γιατί τα απολυμαντικά φάρμακα είναι συνήθως τοξικά και επιβλαβή για τους ιστούς του οργανισμού. Οι όροι απολύμανση και αντισηψία δεν διαχωρίζονται απόλυτα μεταξύ τους. Έτσι απολύμανση λέγεται και η χρήση αντισηπτικών ουσιών για τον καθαρισμό των πληγών, του δέρματος και άλλων εξωτερικών οργάνων του σώματος των ζώων και του ανθρώπου για την απαλλαγή τους από τους μικροοργανισμούς.

Η αντισηψίς έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης για τη θεραπεία των τραυμάτων χρησιμοποιούσε κρασί ή μίγμα κρασιού με ξύδι. Θεμελιωτής της αντισηψίας στα νεότερα χρόνια είναι ο Άγγλος Lister, ο οποίος χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το 1868 διάλυμα φαινικού οξέος για την απολύμανση των τραυμάτων, των χειρουργικών εργαλείων, των χεριών και του δέρματος.

Ασηψία

Ασηψία είναι η πλήρης απουσία μικροοργανισμών (ιών, βακτηρίων, πρωτοζώων, μυκήτων κ.λπ.), η οποία επιτυγχάνεται με την αποστείρωση (κλιβανισμό). Η αποστείρωση γίνεται στον ξηρό κλίβανο σε θερμοκρασία 180^oC επί μία ώρα ή στον υγρό κλίβανο με ατμό υπό πίεση και θερμοκρασία 120^oC επί 20-30 λεπτά. Με την αποστείρωση καταστρέφονται ολοσχερώς όλοι οι μικροοργανισμοί, καθώς και τα σπόρια των βακτηριδίων και βακίλλων και έτσι εξασφαλίζεται η ασηψία των αντικειμένων που έχουν υποστεί τη διαδικασία αυτή, όπως είναι τα χειρουργικά εργαλεία, γάζες και λοιπό χειρουργικό υλικό. Επίσης έτσι αποστειρώνονται και άλλα εργαστηριακά αντικείμενα και τα θερμοάντοχα γυάλινα σκεύη (pyrex).

Η ασηψίς έχει προληπτικό σκοπό, δηλαδή εφαρμόζεται σε αντικείμενα, τα οποία πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για χειρουργικούς ή άλλους θεραπευτικούς σκοπούς στα ζώα ή τον άνθρωπο ή για την παρασκευή προϊόντων, τα οποία πρέπει να είναι απαλλαγμένα από μολύνσεις.

Αντισηπτικά φάρμακα

Οι αντισηπτικές ουσίες ή φάρμακα, για να δράσουν κανονικά και να φέρουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα πρέπει να χρησιμοποιούνται υπό μορφή διαλυμάτων με ορισμένη αναλογία. Η δραστικότητά τους είναι καλύτερη, όταν η θερμοκρασία των διαλυμάτων βρίσκεται στα όρια της θερμοκρασίας του σώματος ή και λίγο παραπάνω, δηλαδή να είναι χλιαρά (37-40^oC). Τα κυριότερα απ' τα αντισηπτικά που χρησιμοποιούνται στα αγροτικά ζώα είναι τα παρακάτω:

• Οινόπνευμα,

Ιώδιο,

• Οξυγονούχο ύδωρ ή οξυζενέ,
• Υπερμαγγανικό κάλι,
• Φαινικό οξύ,
• Κρεολίνη,
• Πικρικό οξύ,
• Κυανούν του μεθυλενίου,
• Χλώριο,
• Δερματόλη,
• Φορμόλη,
• Βορικό οξύ-Βόρακας και
• Άσβεστος.