Ασθένεια πεπονιάς Σκληρωτινίαση

Προσβεβλημένο στέλεχος πεπονιάς από Σκληρωτινίαση

Προσβεβλημένο πεπόνι από Σκληρωτινίαση

Η σκληρωτινίαση προκαλείται από τον μύκητα Sclerotinia sclerotiorum. Ο Sclerotίnia sclerotίorum προσβάλλει 360 είδη που ανήκουν σε 295 φυτικά γένη. Είναι πολυφάγο παθογόνο. Όλα τα κολοκυνθοειδή είναι πρακτικά ευαίσθητα. Το μεγαλύτερο ποσοστό του μολύσματος βρίσκεται στο έδαφος σε βάθος 5-15cm. Η ζημιά που προκαλείται από τον Sclerotίnia sclerotίorum είναι σποραδική, λόγω της φύσης του παθογόνου, όταν συμβούν εξάρσεις, οι απώλειες μπορεί να είναι σημαντικές. Το μεγαλύτερο ποσοστό του μολύσματος βρίσκεται στο έδαφος σε βάθος 5-15cm.

Το παθογόνο Sclerotίnia sclerotίorum μπορεί να προσβάλει φύλλα, στελέχη, καρπούς και έλικες. Οι μεγαλύτερες ζημιές παρατηρούνται στο στέλεχος και στους καρπούς. Στο στέλεχος και ιδιαίτερα στη βάση του εμφανίζονται σκοτεινόχρωμες περιοχές που γρήγορα σαπίζουν. Με ευνοϊκές συνθήκες αναπτύσσονται με τη μορφή βαμβακιού οι μυκηλιακές υφές του μύκητα, που καλύπτουν την ζώνη προσβολής. Στα συμπτώματα αυτά οφείλονται και τα ονόματα της ασθένειας "υδαρής μαλακή σήψη", "άσπρη μούχλα", "βαμβακώδης μαλακή σήψη". Στη συνέχεια αποσυντίθεται η εντεριώνη και μένουν μόνο οι ξυλώδεις ίνες. Στο μεταξύ αρχίζουν να σχηματίζονται τα μαύρα σκληρώτια. Αν η προσβολή καλύψει όλο το στέλεχος το φυτό καταρρέει πολύ σύντομα. Πολύ χαρακτηριστικές είναι οι σταγόνες σκούρου κίτρινου χώματος κόμμεος, που σχηματίζονται πάνω στο βαμβακώδες μυκήλιο. Από τους καρπούς προσβάλλονται εκείνοι, που βρίσκονται στα χαμηλότερα τμήματα ή σε επαφή με το έδαφος. Εμφανίζονται οιδηματώδεις μαλακές περιοχές, που γρήγορα καλύπτονται από το χαρακτηριστικό μυκήλιο. Προσβολές στους καρπούς μπορεί να παρατηρηθούν και κατά την αποθήκευση. Δεν είναι σπάνια η έναρξη της προσβολής του παθογόνου από τα ανθικά υπολείμματα, που υπάρχουν ακόμα στον καρπό και τα οποία αποτελούν εξαίρετο θρεπτικό υπόστρωμα. Με κατάλληλες συνθήκες μπορεί να προσβληθούν και τα φύλλα. Σ' αυτά σχηματίζονται στην αρχή υδαρείς κηλίδες που γρήγορα καλύπτονται από το βαμβακώδες μυκήλιο. Προσβολές διαπιστώθηκαν ακόμη στους έλικες και στα σημεία των τομών κλαδέματος ή συλλογής των καρπών.

Η σκληρωτινίαση προκαλείται από τον μύκητα: Sclerotinia sclerotiorum. Διατηρείται στο έδαφος με τη μορφή σκληρωτίων για πολλά χρόνια Τα σκληρώτια με διάμετρο πάνω από 1cm σε κατάλληλες συνθήκες βλαστάνουν και δίνουν μολυσματικό μυκήλιο ή αποθήκια. Το μολυσματικό μυκήλιo παράγεται μόνο εφόσον τα σκληρώτια βρίσκονται κοντά σε ευπαθή φυτά. Διαφορετικά οι μυκηλιακές υφές εξέρχονται από την επιφάνεια του εδάφους και σχηματίζουν κιτρινοκαστανωπά αποθήκια, είναι τα όργανα εγγενούς αναπαραγωγής στα οποία σχηματίζονται ασκοί. Κάθε ασκός περιέχει 8 ασκοσπόρια που όταν ωριμάσουν απελευθερώνoνται και διασκορπίζονται με τον αέρα σε μεγάλες αποστάσεις. Όταν ασκοσπόρια βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες και κοντά σε ευαίσθητους ξενιστές προκαλούν τις πρώτες μολύνσεις. Μπορεί να διατηρηθεί και με τη μορφή μυκηλίου σε διάφορα φυτικά υπολείμματα που εγκαταλείπονται στο έδαφος. Η μετάδοση της ασθένειας γίνεται με τα σκληρώτια και τα ασκοσπόρια. Τα πρώτα βοηθούν τη μετάδοση της στο έδαφος, τα δε ασκοσπόρια στην ατμόσφαιρα. Ο μύκητας κατά κανόνα ευνοείται από χαμηλές θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 15-18^oC. Η ελάχιστη θερμοκρασία για την ανάπτυξή του είναι 5^oC και η μέγιστη 30^oC. Οι υψηλές υγρασίες ευνοούν επίσης την ανάπτυξη του παθογόνου. Θερμοκρασίες 15-25^oC και υψηλή υγρασία ευνοούν το σχηματισμό αποθηκίων από τα σκληρώτια. Επίσης για να σχηματιστούν τα αποθήκια χρειάζεται μια περίοδος χαμηλών θερμοκρασιών για να διακοπεί ο λήθαργος. Εδάφη ελαφρά και πλούσια σε οργανική ουσία ευνοούν το παθογόνο. Είναι πολύ ευαίσθητο στο C0₂. Γι' αυτό αναπτύσσεται στα επιφανειακά εδαφικά στρώματα όπου η περιεκτικότητά τους σε C0₂ είναι πολύ χαμηλή. Περίσσεια καλίου σε σχέση με το φώσφορο και το άζωτο και υπερβολικό άζωτο προδιαθέτουν τα φυτά στην ασθένεια. Αν στο θερμοκήπιο, που δεν αερίζεται καλά, η θερμοκρασία παραμένει για μερικές συνεχόμενες μέρες κάτω από 20^oC η ασθένεια εκδηλώνεται με μεγάλη συχνότητα. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας εφαρμόζουμε τα παρασκάτω μέτρα:

• Αποφυγή υπερβολικής καλιούχου και αζωτούχου λίπανσης.

• Εμπλουτισμός του επιφανειακού εδάφους με οργανική ουσία ώστε η μεγάλη περιεκτικότητά του σε C0₂ να εμποδίσει την ανάπτυξη του μύκητα.

• Απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτικών υπολειμμάτων από το χωράφι ή το θερμοκήπιο προσέχοντας να μην πέσουν στο έδαφος τα σκληρώτια.

• Καλός αερισμός του θερμοκηπίου.

• Αποφυγή άρδευσης με αυλάκια που μπορούν να μεταφέρουν σκληρώτια και να διατηρούν μεγάλο μέρος της επιφάνειας υγρό.

• Αν στο θερμοκήπιο είναι δυνατή η θέρμανση, τότε το ανέβασμα της θερμοκρασίας πάνω από 25^oC σε περίπτωση που διαπιστωθούν προσβολές από τον Sclerotinia sclerotiorum μειώνει την ένταση της ασθένειας

• Στις υπαίθριες καλλιέργειες η αμειψισπορά έχει περιορισμένη σημασία εξαιτίας του μεγάλου εύρους των ξενιστών και της μεγάλης διάρκειας ζωής των σκληρωτίων.

• Προς το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου να περιορίζεται η άρδευση.

• Βαθύ όργωμα αναστροφής εξασθενίζει για 2 χρόνια. Το μολυσματικό δυναμικό των παθογόνων.

• Αποφυγή αυξομειώσεων της θερμοκρασίας στο θερμοκήπιο.

• Ηλιοθέρμανση του εδάφους.

• Πολλοί ανταγωνιστές χρησιμοποιηθήκαν για την αντιμετώπιση του S. sclerotiorum στο έδαφος (Bacillus subtilis, Coniothyrium minitans, Gliocladium roseum, Trichoderma harzianum, Τ. viride, κλπ.) Ειδικότερα οι ανταγωνιστές Gliocladium catenulatum, G. virens και Sporidesmium sclerotivorum περιορίζουν σημαντικά το παραπάνω παθογόνο.

• Απολύμανση του εδάφους με ατμό.

• Χημικές επεμβάσεις με Benomyl (χρησιμοποιείται στη δόση 30 g/hl για ψεκασμό των φυτών και 15-30 g/hl για ριζοπότισμα), Captan (εφαρμόζεται στη δόση 125-160 g/hl) και Carbedazim (δόση εφαρμογής για ψεκασμό των φυτών 30g/hl. Για ριζοπότισμα με ποσότητα διαλύματος 0,5 l/φυτό η δόση είναι 15-30 g/hl)