Γρι-γρι
Τα κυκλικά δίχτυα (γρι-γρι) ανήκουν στην κατηγορία των δυναμικών αλιευτικών εργαλείων.
Το γρι-γρι είναι ένα μεγάλο δίχτυ σε σχήμα ορθογωνίου παραλληλογράμμου, του οποίου μπορούμε να κλείσουμε το κάτω μέρος. Έχει φελλούς στο πάνω μέρος και βαρίδια στο κάτω. Είναι σύστημα αλιείας επιφάνειας. Με το γρι-γρι πιάνονται κυρίως αφρόψαρα, δηλαδή αυτά που ζουν ψηλά στην υδάτινη στήλη, όπως: γαύροι, σαρδέλες, φρίσες, γόπες, σαφρίδια, κολιοί, παλαμίδες κ.λπ.
Όταν μιλάμε για γρι-γρι στο μυαλό μας έρχεται το παραδοσιακό αλιευτικό συγκρότημα που αποτελείται από το κυρίως σκάφος (πρωτοκάικο) το οποίο σέρνει το δευτεροκάικο και πέντε μικρότερες βάρκες πάνω στις οποίες για τα γρι-γρι νύχτας τοποθετούνται λάμπες με κατευγαστήρα μέχρι 2.000 κεριά. Τα τελευταία χρόνια οι βάρκες έχουν αντικατασταθεί από τα ρομπότ (μικρές σχεδίες πάνω στις οποίες τοποθετούνται οι λάμπες).
Τα γρι-γρι [1] στη χώρα μας διακρίνονται σε γρι-γρι νύχτας και γρι-γρι ημέρας.
Γρι-γρι Νύχτας
Επειδή το σύστημα που χρησιμοποιεί το γρι-γρι νύχτας για να προσελκύσει τα ψάρια στηρίζεται στο δυνατό φως που εκπέμπουν λάμπες (θετικός φωτοτροπισμός), αποφεύγει να ψαρεύει όταν έχει πανσέληνο, γιατί τότε το φως των λαμπών είναι αναποτελεσματικό (άλλωστε απαγορεύεται από την νομοθεσία η αλιεία με γρι-γρι δύο ημέρες πριν και δύο ημέρες μετά την πανσέληνο). Έτσι δουλεύει περίπου 26 ημέρες το μήνα και σταματάει (μπαϊντός) τις μέρες που έχει πανσέληνο. Για τον ίδιο λόγο, το πότε και πόσες φορές θα «καλάρει» (θα ρίξει το δίχτυ στη θάλασσα) σε μια νύχτα, εξαρτάται από το φεγγάρι (εμφάνιση-χάσιμο). Βασικό εργαλείο αυτής της μεθόδου είναι τα ρομπότ, μικρές πλωτές σχεδίες που πάνω τους έχουν μια φιάλη προπανίου και λάμπες μέχρι 2.000 κεριών (είναι απαραίτητα δύο). Παρόμοιες λάμπες υπάρχουν σε μια μικρή βάρκα 3-4 μέτρων, σε μια μεγαλύτερη βάρκα και στο ίδιο το καΐκι. Τα τελευταία χρόνια οι λάμπες προπανίου αντικαταστάθηκαν από ηλεκτρικές λάμπες οι οποίες ανάβουν από μπαταρίες που τοποθετούνται πάνω στα ρομπότ.
Το κύριο εξάρτημα του γρι-γρι είναι όπως αναφέραμε παραπάνω το μεγάλο ορθογώνιο δίχτυ, που στο πάνω μέρος του έχει φελλούς και στο κάτω, που είναι βυθισμένο, έχει βαρίδια και σιδερένιους κρίκους μέσα από τους οποίους περνάει ένα συρματόσχοινο, το οποίο όταν «καλάρουν» το τραβάνε, με αποτέλεσμα το κάτω μέρος του διχτύου να σουρώνει και να κλείνει σαν σάκος.
Αρχικά εντοπίζονται τα ψάρια με το βυθόμετρο ή με το σόναρ, στην οθόνη του οποίου αυτά φαίνονται σαν μικρές κουκίδες. Ο καπετάνιος έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει τι είδους ψάρια κινούνται στην περιοχή και φυσικά τον αριθμό τους. Αν αποφασίσει ότι συμφέρει να ψαρέψει, αφήνει ένα ρομπότ. Συνεχίζοντας για λίγο την πορεία του αφήνει και δεύτερο ρομπότ. Στη συνέχεια η μεγάλη βάρκα με επιβάτη ένα μέλος του πληρώματος, που λέγεται λαμπαδόρος, περιφέρεται από ρομπότ σε ρομπότ, χρησιμοποιώντας μόνο τα κουπιά της και κάνοντας απόλυτη ησυχία, και ελέγχει τα ψάρια που μαζεύτηκαν γύρω από αυτά. Αυτός είναι ο υπεύθυνος, μαζί με τον καπετάνιο φυσικά, για το πότε θα καλάρουν (θα ριχτεί το δίχτυ). Ακόμη ελέγχει τα θαλάσσια ρεύματα και προτείνει την πορεία που θα ακολουθήσει το καΐκι όταν θα ρίξει το δίχτυ. Αφού αποφασιστεί ότι ήρθε η ώρα της "καλάδας", ο λαμπαδόρος σβήνει το φως στο πρώτο ρομπότ και με τον τρόπο αυτό παίρνει όλα τα ψάρια που ήταν μαζεμένα κάτω από το φως της δικής του λάμπας. Στη συνέχεια κατευθύνεται προς το δεύτερο ρομπότ, όπου σβήνοντας τη λάμπα του, αφήνει όλα τα ψάρια εκεί. Ταυτόχρονα το καΐκι σβήνει τη δική του λάμπα και αφήνει όλα τα ψάρια στο φως της μικρής βάρκας, η οποία τα οδηγεί στο σημείο που βρίσκεται το δεύτερο ρομπότ. Η μεγάλη βάρκα τώρα έχει φτάσει στο καΐκι και παίρνει τη μία άκρη του διχτύου. Στη συνέχεια το καΐκι, κινούμενο γρήγορα, ρίχνει το δίχτυ, διαγράφοντας ένα μεγάλο κύκλο γύρω από τα ψάρια, που είναι συγκεντρωμένα κάτω από τη μικρή βάρκα. Επιστρέφοντας στο σημείο που περιμένει η μεγάλη βάρκα πιάνει και την άλλη άκρη του διχτύου. Τότε τραβούν το συρματόσχοινο που υπάρχει στο κάτω μέρος του διχτύου με το βίντζι, ώστε να σουρώσει αυτό και να εγκλωβίσει τα ψάρια. Έπειτα, με τη βοήθεια δύο μαγκάνων, που βρίσκονται η μια στην πλώρη του σκάφους και η άλλη στην πρύμη, τραβούν το δίχτυ με τα ψάρια κοντά στο σκάφος και με τις απόχες ή άλλα κατάλληλα εργαλεία τα παίρνουν πάνω στο σκάφος και τα ρίχνουν σε παγολεκάνες. Αφού τελειώσει η διαδικασία αυτή, τινάζουν και καθαρίζουν το δίχτυ και το τακτοποιούν προσεκτικά, για να είναι έτοιμο για την επόμενη «καλάδα». Στο δρόμο προς το σημείο όπου θα παραδώσουν τα ψάρια, γίνεται η διαλογή και η τοποθέτησή τους σε τελάρα. Η παραπάνω διαδικασία είναι επίπονη και απαιτεί πολλά εργατικά χέρια. Για το λόγο αυτό στο γρι - γρι απασχολούνται περίπου 12 άτομα. Με το γρι - γρι ψαρεύονται αφρόψαρα (σαρδέλες, γαύροι, σαυρίδια, κολιοί, γόπες κ.ά.).
Γρι-γρι Ημέρας
Η ίδια διαδικασία που περιγράφεται παραπάτω στο γρι-γρι νύχτας, ακολουθείται και στο γρι-γρι ημέρας, με τη διαφορά ότι δεν χρησιμοποιούνται τα ρομπότ και οι λάμπες. Οι κύριες διαφορές στους δύο τύπους γρι-γρι είναι στο μέγεθος του διχτυού και στο άνοιγμα του "ματιού" που έχουν τα δίχτυα (στο γρι-γρι ημέρας το άνοιγμα του ματιού του διχτυού είναι 20 χιλιοστ και στο νύχτας 7 χιλιοστά). Ο τρόπος αλιείας είναι ο ίδιος αφού εντοπιστούν τα ψάρια, το καΐκι τα περικυκλώνει με το δίχτυ χρησιμοποιώντας την ίδια μέθοδο όπως αυτή έχει περιγραφεί.
Τα γρι-γρι ημέρας μπορούν να αλιεύουν και την νύκτα (γιακαμός) εφόσον αλιεύουν μόνο μεταναστευτικά ψάρια. Ο "γιακαμός" βασίζεται στο γεγονός ότι ορισμένα ψάρια φωσφορίζουν την νύχτα και μπορούν να εντοπιστούν από άτομο που βρίσκεται σε ειδική θέση ψηλά στο κατάρτι του σκάφους.
Βιβλιογραφία
