Διατροφή γαλακτοπαραγωγών αγελάδων

Η κατανόηση των σχέσεων αλληλεπίδρασης μεταξύ σιτηρεσίου γαλακτοπαραγωγών αγελάδων και ποσότητας και σύστασης του παραγόμενου γάλακτος είναι βασική σε μια σύγχρονη εκτροφή αγελάδων γιατί είναι σημαντικό τόσο για τον παραγωγό (εκτροφέα) που πρέπει να γνωρίζει τη σχέση μεταξύ εισροών (ζωοτροφές κ.ά.) και εκροών (γάλα κ.ά.) στη μονάδα του, όσο και για τη βιομηχανία γάλακτος να γνωρίζει την επίδραση της διατροφής στις τεχνολογικές ιδιότητες και στην παραγόμενη ποσότητα και ποιότητα των γαλακτοκομικών προϊόντων.

Με δεδομένο ότι το ήμισυ περίπου του συνολικού κόστους παραγωγής καλύπτει το εκ διατροφής κόστος, η ανάγκη ακριβούς προσδιορισμού των αναγκών των ζώων είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί υπαγορεύει αποφάσεις σχετικά με τις εισροές και τις εκροές μιας μονάδας γαλακτοπαραγωγών αγελάδων. Οι ανάγκες των αγελάδων σε ενέργεια, αζωτούχες ουσίες και λοιπά θρεπτικά συστατικά υπολογίζονται παραγοντικά για συντήρηση και γαλακτοπαραγωγή, με κατάλληλη διόρθωση για αύξηση ή μείωση του ΣΒ των αγελάδων, καθώς και για τις ανάγκες κυοφορίας, όταν υπάρχουν.

Οι ανάγκες για συντήρηση και γαλακτοπαραγωγή σε ΞΟ, ΚΕΓ και ΑΟ δίνονται αντίστοιχα από τις εξισώσεις:

ΞΟ=10,25+0,317Χ-0,0011Χ² ±0,6 kg.ημ^-1 (7.1)

ΚΕΓ=0,293Β^0,75+3,17Χ Mj.ημ^-1 (7.2)

ΑΟ=114,7Α(Α:Χ)^-0,592 g.ημ^-1 (7.3)

όπου Α=ΞΟ Κg.ημ^-1, Β=Σωματικό βάρος Κg και Χ=Γαλακτοπαραγωγή (4% λίπος) Κg.ημ^-1.

Η ορθή κάλυψη των αναγκών της αγελάδας σε ΑΟ για συντήρηση και παραγωγή γάλακτος με την ποσότητα που προκύπτει από την εξίσωση 7.3, προϋποθέτει ότι ο συντελεστής ζυμωτικότητας (Ζ) των ΑΟ του σιτηρεσίου θα έχει τις άριστες τιμές, κατά περίπτωση, του πίνακα 7.3.

Όταν συμβαίνει αυτό οι μικροοργανισμοί αξιοποιούν πλήρως την διατιθέμενη σε αυτούς οργανική ουσία του σιτηρεσίου και παράγεται το μέγιστο ποσό μικροβιακής πρωτεΐνης (ΜΠ) χωρίς απώλειες Ν-τροφής κατά τις ζυμώσεις στους προστομάχους.

Εάν ο συντελεστής ζυμωτικότητας (Ζ) των ΑΟ του σιτηρεσίου είναι μικρότερος των τιμών αυτών (Ζ<Ζopt), μέρος της δυνατότητας σύνθεσης ΜΠ στους προστομάχους παραμένει αναξιοποίητο, αλλά η κάλυψη των αναγκών του ζώου σε ΑΟ δεν θίγεται γιατί η μείωση της παραγωγής ΜΠ ισοφαρίζεται από ισόποση αύξηση της μη ζυμωθείσας πρωτεΐνης (ΜΖΠ) του σιτηρεσίου. Στην περίπτωση αυτή ανήκουν κατά κανόνα τα σιτηρέσια που καταρτίζονται στη χώρα μας, λόγω του είδους και της ποιότητας των χρησιμοποιούμενων ζωοτροφών.

Πίνακας 7.3

Άριστος συντελεστής ζυμωτικότητος (Ζopt) των αζωτούχων ουσιών συναρτήσει των αναγκών της αγελάδας
Επίπεδο αναγκών	Ζopt
Σ+5*	0,89
Σ+10	0,87
Σ+15	0,85
Σ+20	0,84
Σ+25	0,81
Σ+30	0,79
Σ+35	0,76
Σ+40	0,73

^*Σ+5=Συντήρηση και 5Kg γάλακτος (4%) κ.ο.κ.

Εάν, όμως, Ζ>Ζopt, τότε χάνεται για το ζώο ποσότητα ίση προς (Ζ-Ζopt) ΑΟ γιατί αυτή υπερβαίνει την πρωτεϊνοσυνθετική ικανότητα των μικροοργανισμών των προστομάχων. Για την κάλυψη των αναγκών του ζώου στην περίπτωση αυτή απαιτείται είτε αύξηση των χορηγούμενων ΑΟ είτε μείωση του Ζ του σιτηρεσίου ώστε Ζ<Ζopt.

Με το σύστημα αυτό υπολογίζονται χωριστά οι ανάγκες για κάθε παραγωγικό στάδιο. Η διατροφή των γαλακτοπαραγωγών αγελάδων καλύπτει δύο συνεχόμενες φυσιολογικές περιόδους του ζώου, την ξηρά και τη γαλακτική περίοδο. Από πλευράς διατροφής οι δύο αυτές περίοδοι συνδέονται στενά μεταξύ τους.