Εποχική αύξηση καρπών

Η αύξηση των καρπών μπορεί να υπολογιστεί δια μετρήσεως του όγκου, του ξηρού βάρους, ή του νωπού βάρους αυτών. Μετά την επικονίαση, γονιμοποίηση και καρπόδεση οι καρποί παραμένουν μικροί και είναι πολλοί οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το ρυθμό αυξήσεως τους και το τελικό μέγεθος τους. Η κατανόηση της αύξησης των καρπών και των παραγόντων που επηρεάζουν αυτή, είναι σημαντική, γιατί μας βοηθάει στη γνώση της σημασίας των διαφόρων καλλιεργητικών φροντίδων, όπως λίπανσης, κλαδέματος, αυξητικών ρυθμιστικών ουσιών και αραιώματος των καρπών, και της ανάλογης χρήσεως αυτών.

Η περίοδος διαιρέσεως των κυττάρων των ποικίλλει από βραχεία έως πολύ μακρά. Η κυτταρική διαίρεση στα γένη Ribes και Rubus αναφέρεται ότι σταματά κατά την άνθηση, ενώ στα βύσσινα δυο εβδομάδες μετά την άνθηση. Η περίοδος αυτή είναι για τη δαμασκηνιά και ροδακινιά περίπου 4 εβδομάδες, για τη μηλιά 4-5 εβδομάδες και για την αχλαδιά 7-9 εβδομάδες μετά την άνθηση. Σε μερικούς καρπούς, όπως στο αβοκάντο και τη φράουλα, η κυτταρική διαίρεση συνεχίζεται μέχρι την ωρίμαση τους. Παρ' όλα αυτά, σ' όλους τους καρπούς κάποια κυτταρική διαίρεση συνεχίζεται επί μακρότερον στην περιοχή της επιδερμίδας, παρά στη σάρκα.

Σε κάποιο χρόνο, κατά την περίοδο της κυτταρικής διαίρεσης, αρχίζει η κυτταρική μεγέθυνση, της οποίας ο ρυθμός αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Κατά την άνθηση, οι μεσοκυττάριοι με αέρα χώροι ελλείπουν ή είναι μικροί. Ταυτόχρονα με τη μεγέθυνση των κυττάρων οι χώροι αυτοί αυξάνουν στο μέγιστο και στη συνέχεια παραμένουν κάπως σταθεροί για το υπόλοιπο εποχικό διάστημα. Στις αρχές της φάσης της κυτταρικής μεγέθυνσης σχηματίζονται στα κύτταρα τα χυμοτόπια, τα οποία μεγεθύνονται καθώς μεγεθύνονται τα κύτταρα και καταλαμβάνουν τον περισσότερο χώρο στο κέντρο των κυττάρων. Τα χυμοτόπια διαχωρίζονται από το κυτταρόπλασμα δια μιας ημιπερατής μεμβράνης, δια μέσου της οποίας διέρχεται το νερό και άλλες ουσίες που συνθέτουν το κυτταρικό χυμό. Ο χυμός περιέχει σάκχαρα και οργανικά οξέα, στη δε περιοχή της επιδερμίδας περιέχει κόκκινες και μπλέ χρωστικές που προσδίνουν τους χρωματισμούς αυτούς στους καρπούς.

Η συνδυασμένη αύξηση, που προέρχεται από την κυτταρική διαίρεση, τη μεγέθυνση των κυττάρων και το σχηματισμό των χυμοτοπίων, γενικά οδηγεί στο σχηματισμό μιας σιγμοειδούς καμπύλης. Η πλήρης σιγμοειδής καμπύλη δεν παρατηρείται σε καρπούς, όπως είναι τα αχλάδια, τα οποία συγκομίζονται μεσοώριμα και ωριμάζουν μετά την αποκοπή τους από το δένδρο. Αν τα αχλάδια αφεθούν να ωριμάσουν πάνω στο δένδρο, τότε σχηματίζουν την τυπική συγμοειδή καμπύλη των καρυδιών, των φουντουκιών, του πεκάν, των μήλων και της φράουλας. Μερικοί καρποί, όπως οι καρποί των πυρηνόκαρπων, της συκιάς, του φραγκοστάφυλου και της φιστικιάς σχηματίζουν διπλή σιγμοειδή καμπύλη.

Η πρώτη βραδεία περίοδος αύξησης των καρπών των πυρηνόκαρπων συμπίπτει με την περίοδο σκλήρυνσης του ενδοκάρπιου, κατά τη διάρκεια της οποίας η ξυλοποίηση του ενδοκάρπιου είναι ταχεία, ενώ η αύξηση του μεσοκάρπιου (σάρκας) και του σπόρου (ψίχας) αναστέλλεται. Κατά το τέλος της σκλήρυνσης του ενδοκάρπιου (πυρήνα) τα κύτταρα της σάρκας μεγεθύνονται τάχιστα μέχρις ότου ο καρπός ωριμάσει φυσιολογικά και στη συνέχεια η αύξηση επιβραδύνεται και σταματά. Η αύξηση του καρυδιού, του φουντουκιού και του πεκάν είναι σιγμοειδής όπως σε πολλούς άλλους καρπούς. Η αύξηση όμως του φουντουκιού χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη καθυστέρηση της μεταξύ επικονιάσεως, η οποία λαμβάνει χώρα τον Ιανουάριο, και αναπτύξεως της ωοθήκης και γονιμοποιήσεως, που λαμβάνουν χώρα αρκετούς μήνες αργότερα. Η αύξηση του καρπού κατά τον Ιούνιο είναι ταχύτερη από οποιονδήποτε άλλο γνωστό καρπό.