Εχθρός καρυδιάς Καρπόκαψα
Η καρπόκαψα συχνά προκαλεί μεγάλες ζημιές σε κήπους και οπωρώνες. Η καρπόκαψα διαχειμάζει με την μορφή αναπτυγμένης κάμπιας σε ανοίγματα του φλοιού των κλάδων ή σε άλλα «καταφύγια». Την άνοιξη, στο τέλος της μακριάς χρυσαλλίδας, οι πρώτες καρπόκαψες εμφανίζονται προς το τέλος του Απρίλη, αλλά ο χρόνος εμφάνισης ποικίλει ανάλογα με την περιοχή και την χρονιά. Η καρπόκαψα φυσιολογικά έχει δύο γενιές το χρόνο. Οι μαζικές πτήσεις διαρκούν από τα μέσα Μαΐου μέχρι το τέλος Ιουνίου. Οι δύο γενιές συχνά αλληλεπικαλύπτονται.
Η εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι οι πτήσεις συνήθως διαρκούν μεγάλο χρονικό διάστημα και ο καιρός μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ένταση των πτήσεων. Σε πολλές περιπτώσεις το διάγραμμα των πτήσεων της καρπόκαψας από το δεύτερο μισό του Απρίλη μέχρι το τέλος Σεπτέμβρη δεν εμφανίζει κορυφή (μέγιστο πτήσεων). Το μήκος της καρπόκαψας είναι 9-12 mm. Το άνοιγμα των φτερών της είναι 20mm. Τα μπροστινά φτερά είναι καφετιά σε μπλε-γκρί βάση. Στην κορυφή τους υπάρχει μια μπρονζέ κηλίδα. Τα πίσω φτερά είναι καφέ – γκρί και λιγότερο έντονα. Η πλήρως ανεπτυγμένη προνύμφη έχει 15-18 mm μήκος κάμπιας το πίσω μέρος της οποίας είναι κοκκινωπό ενώ το κοιλιακό μέρος είναι λευκοκίτρινο. Οι καρπόκαψες μένουν κρυμμένες κατά την διάρκεια της μέρας. Αρχίζουν τις πτήσεις όταν αρχίσει να σκοτεινιάζει. Μετά το ζευγάρωμα, το θηλυκό εναποθέτει περίπου 150-250 αυγά στα φύλλα και στους καρπούς που έχουν το μέγεθος καρυδιού. Οι κάμπιες εκκολάπτονται κάθε 1-2 βδομάδες και περνούν μικρό χρονικό διάστημα στην επιφάνεια του φυτού. Βρίσκουν το κατάλληλο μέρος στην επιφάνεια του καρπού για να διεισδύσουν. Η πρώτη διείσδυση γίνεται κοντά στην επιδερμίδα, ενώ η δεύτερη φτάνει μέχρι τον πυρήνα. Όταν φτάσει στον πυρήνα καταστρέφει τα κουκούτσια και δημιουργεί μασώντας ένα κανάλι εξόδου. Από αυτή την τρύπα απομακρύνει τα αποχωρήματά της και τα αφήνει εκεί για να βρει ένα νέο καρπό ή ένα κατάλληλο μέρος για να μεταμορφωθεί σε χρυσαλλίδα.
Η ζημιά της προσβολής απο την καρπόκαψα είναι ευρέως γνωστή. Στο καρύδι μπορεί να βρεθεί ένα μικρό άνοιγμα από όπου η κάμπια να διείσδυσε στον καρπό. Γύρω από το άνοιγμα μπορεί να δει κανείς να αποχωρήματα της κάμπιας της καρπόκαψας. Σε πολλές περιπτώσεις τα αποχωρήματα της καρπόκαψας μπορούν να βρεθούν μεταξύ καρπών που βρίσκονται σε επαφή. Η πληγή μπορεί να είναι το σημείο για την έναρξη μιας νέας μόλυνσης από κάποιο μύκητα που προκαλεί σήψεις π.χ. μονίλια. Στην περίπτωση όψιμων προσβολών η προνύμφη της καρπόκαψας μπορεί να φτάσει μέχρι το τραπέζι του καταναλωτή.
Τα αυγά εναποτίθενται σε σειρές των 3-150 σε φύλλα ή καρπούς. Τα ενήλικα που προκύπτουν από τις διαχειμάζουσες γενεές προνυμφών, εμφανίζονται κατά την διάρκεια Οκτωβρίου – Νοεμβρίου. Από αυτά προκύπτει η πρώτη καλοκαιρινή γενιά, όπου η τελευταία προνύμφη ωριμάζει μεταξύ Ιανουαρίου και μέσα Φεβρουαρίου. Η προνύμφη δεύτερης γενιάς φτάνει στην ωριμότητα κατά την διάρκεια Μαρτίου και Απριλίου, και τα ενήλικα αυτής της γενιάς δίνουν τα αυγά τρίτης γενιάς. Κανονικά, ο ρυθμός ανάπτυξης της προνύμφης επιβραδύνεται σημαντικά κατά την διάρκεια του χειμώνα. Επιπλέον, η πλειονότητα των προνυμφών διαχειμάζει στην φάση της προνύμφης πρώτου, δευτέρου και τρίτου σταδίου. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου τρέφονται σε πράσινα φυτά.
Ο έλεγχος της καρπόκαψας των καρυδιών είναι σημαντικό τμήμα του προγράμματος φυτοπροστασίας. Ταυτόχρονα με την αγροτεχνική προστασία που περιλαμβάνει την εν μέρει καταστροφή των νυμφών που διαχειμάζουν στις σχισμές του φλοιού, είναι απαραίτητη η χρήση απορροφητικών, γρήγορης δράσης και αποτελεσματικών πυρεθρινών που παρεμποδίζουν την σύνθεση χιτίνης. Η προστασία μπορεί να στοχεύει στις πεταλούδες καρπόκαψες, στα αυγά, ή στις προνύμφες, Για την ακριβή παρατήρηση των πτήσεων των αρσενικών, προτείνεται η χρήση φερομονών. Εάν σε κάθε παγίδα υπάρχουν 5-8 αρσενικά την βδομάδα, αυτό μπορεί να αποτελεί προειδοποίηση που αφορά τις πτήσεις.
Μία εβδομάδα μετά την παρατήρηση του κρίσιμου αριθμού εκδύσεων, αναμένεται να ξεκινήσει ο χημικός έλεγχος ενάντια στα ενήλικά και στα αυγά, ενώ στην περίπτωση των προνυμφών το διάστημα είναι 10-14 ημέρες. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία διαθέσιμων χημικών. Η χρήση ουσιών με διαφορετικό μηχανισμό δράσης και διάρκεια πρέπει να προσαρμόζονται στα στάδια ανάπτυξης του εντόμου. Τα ενήλικα άτομα καταπολεμούνται με πυρεθροειδή (Alfamrin) και αέρια χημικά (Diklorfosz). Τα αυγά και οι προνύμφες καταπολεμούνται με εντομοκτόνα που δρουν ως παρεμποδιστές σύνθεσης χιτίνης (Fenoxycarb). Στην καταπολέμηση, τα πυρεθροειδή που προαναφέρθηκαν είναι αποτελεσματικά ενάντια στις προνύμφες, όπως είναι και οι οργανικοί φωσφορικοί εστέρες. Τα Benszutap, Etonfenpox και ο Bacillus Thuringiensis μπορούν να εναλλάσσονται με την χρήση χημικών. Δύο είδη σφήκας που είναι φυσικοί εχθροί της καρπόκαψας πρέπει να αναφερθούν εδώ. το παράσιτο αυγών Trichogamma Cacoeciae και η προνύμφη του παρασίτου Dibrachys Cavus. Όλο και περισσότερο χρησιμοποιούνται στην ολοκληρωμένη φυτοπροστασία προιόντα ορμονικά σκευάσματα, ο Βάκκιλος θουριγγίας, και τα χημικά παρεμποδιστές σύνθεσης χιτίνης.
