ΚΟΓΠ-Διαχείριση αποβλήτων κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης

Η διαχείριση των αποβλήτων πρέπει να εξασφαλίζει την μείωση της ρύπανσης από νιτρικά των νερών σύμφωνα με την οδηγία 91/676/ΕΟΚ περί "προστασίας των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης" σύμφωνα με την οποία έχουν προσαρμοστεί και οι κώδικες ορθής γεωργικής προέλευσης.

∆εδοµένου ότι χειρισµός των αποβλήτων είναι ευκολότερος στα στερεά απόβλητα παρά στα υγρά για το λόγο αυτό πρέπει να αποφεύγεται η προσθήκη νερού στα μη υγρά απόβλητα. Για τον ίδιο, επίσης, λόγο πρέπει να αποφεύγεται η αποστράγγιση του νερού της βροχής, των στεγών, των προαυλίων κτλ. στις δεξαµενές αποβλήτων.

Επίσης, στην περίπτωση που στη μονάδα παράγονται υγρά απόβλητα, τα οποία είναι σχετικά καθαρά, όπως υγρά πλύσεως αµελκτηρίου κλπ. και εφόσον τα παραγόµενα ζωικά απόβλητα δεν είναι υγρά, συνιστάται τα ξεπλύµατα να συλλέγονται και να αποθηκεύονται χωριστά από τα απόβλητα των ζώων.

Χειρισμός στερεών αποβλήτων

Στην περίπτωση, που από τα στερεά απόβλητα (κοπριές στρωµνή και στερεά μηχανικού διαχωρισµού) υπάρχει πιθανότητα στράγγισης υγρών θα πρέπει αυτά, να συγκεντρώνονται σε τσιµεντένια πλατφόρµα (κοπροσωρός) με κλίση 3-6% προς το κανάλι συλλογής των υγρών, εφoδιασµένη με προστατευτικό τοιχείο κατά τις δύο ή τρεις πλευρές, ύψους μέχρι 1,5m με κανάλι συλλογής των υγρών.

Η κοπριά στρωµνής, που στερείται υγρών μπορεί να αποθηκευτεί και στο έδαφος, εφόσον βέβαια προβλεφθεί να αποµακρύνονται τα υγρά από βροχοπτώσεις, με την κατασκευή μικρού καναλιού περιµετρικά του σωρού.

Εάν τα στερεά δεν έχουν ζυµωθεί τότε παραµένουν στον κοπροσωρό για ένα επαρκές διάστημα 90-180 ημερών περίπου, για να γίνει η ζύµωση.

Χειρισµός υγρών αποβλήτων

Ο χειρισµός των υγρών αποβλήτων αναφέρεται κυρίως στα χοιροστάσια, δεδοµένου ότι, στα βουστάσια για τον περιορισµό των υγρών αποβλήτων πρέπει, να αποφεύγεται η συλλογή και η αποθήκευσή τους σε κανάλια και να αποµακρύνονται αυτά σαν στερεά με ξέστρα.

Για την ασφαλή διάθεση των υγρών αποβλήτων πρέπει:

• Όταν πραγµατοποιείται σε εδάφη με κλίση, να γίνεται σε τέτοια ποσότητα και με τέτοια μέθοδο που να αποκλείεται η απορροή.
• Να μην διατίθενται στο έδαφος, κατά την περίοδο των βροχοπτώσεων και ειδικά όταν αυτό βρίσκεται σε κατάσταση υδατοκορεσµού ή όταν είναι παγωµένο.
• Η διάθεση σε καλλιέργειες να γίνεται όταν τα φυτά βρίσκονται στο κατάλληλο βλαστικό στάδιο (την περίοδο εφαρµογής των χηµικών λιπασµάτων).
• Η θέση διάθεσης των αποβλήτων θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον 50 μέτρα από επιφανειακά νερά, με την προϋπόθεση ότι έχουν ληφθεί

μέτρα για την πρόληψη της επιφανειακής απορροής, καθώς και τη διαφυγή σε υπόγεια νερά.

Απόβλητα κατά είδος κτηνοτροφικής μονάδας

Απόβλητα αιγοπροβατοστασίων

Η εκτροφή των αιγοπροβάτων γενικά γίνεται σε στρωµνή και σπανιότερα σε εσχαρωτό δάπεδο. Και στις δυο περιπτώσεις τα απόβλητα είναι στερεά και παραµένουν στη στρωµνή ή κάτω από την εσχάρα αρκετό διάστηµα, ώστε να ζυµωθούν και να διατεθούν σε καλλιεργητές.

Σε καµία περίπτωση δεν πρέπει η συλλογή της κοπριάς να γίνεται σε υπόγεια κανάλια, γιατί η αποµάκρυνσή της από αυτά προς τη δεξαµενή συλλογής, θα πρέπει να γίνεται με προσθήκη νερού.

Στην περίπτωση, που η κοπριά δεν διατίθεται σύντοµα σε καλλιεργητές θα πρέπει να αποτίθεται σε σωρό, έτσι ώστε να αποκλείεται η διήθηση νερών της βροχής από τον κοπροσωρό προς το έδαφος.

Όταν στη μονάδα παράγονται και άλλα απόβλητα όπως υγρά πλύσεως αλµεκτήρια κ.λπ., που είναι σχετικά καθαρά, πρέπει να συλλέγονται ξεχωριστά σε συστήµατα σηπτικού και απορροφητικού βόθρου.

Απόβλητα πτηνοτροφείων

Τα απόβλητα των πτηνοτροφείων διακρίνονται σε στερεά και ηµιστερεά, ανάλογα με τον τρόπο εκτροφής, σε στρωµνή ή σε κλουβιά αντίστοιχα.

Στην περίπτωση εκτροφής πτηνών πάχυνσης η αποµάκρυνση της στρωµνής γίνεται κάθε 60 περίπου ηµέρες. Στη συνέχεια αποτίθεται σε σωρούς, μέχρι να ολοκληρωθεί η ζύµωση ή να διατεθεί σε καλλιεργητές. Επειδή ο σωρός είναι αδιαπέραστος από τα νερά της βροχής θα πρέπει να κατασκευάζεται περιφερειακό αυλάκι για τη συλλογή των υγρών που απορρέουν.

Στην εκτροφή ορνίθων αυγοπαραγωγής σε στρωµνή, αυτή αποµακρύνεται μετά το τέλος της εκτροφής, οπότε η ζύµωση διαρκεί 12-15 μήνες και μπορεί να διατεθεί απ’ ευθείας σε καλλιεργητές.

Όταν η εκτροφή γίνεται σε κλωβοστοιχίες χωρίς σύστηµα αφύγρανσης, η κοπριά είναι ηµιστερεή και αποµακρύνεται είτε καθηµερινά ή σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήµατα (20-60 ηµέρες), οπότε πρέπει να τοποθετείται σε κοπροσωρό όπου και παραµένει για φυσική ξήρανση ή οδηγείται σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας της κοπριάς. Στις σύγχρονες εγκαταστάσεις που διαθέτουν και σύστηµα αερισµού και αφύγρανσης της κοπριάς, βγαίνοντας από το θάλαµο η κοπριά έχει στερεή μορφή και μπορεί να εναποτέθει σε κοπροσωρό ή να ανακατευτεί 2-3 φορές για να επιταχυνθεί η ζύµωση και η κοµποστοποίησής της.

Απόβλητα βουστασίων

Η μορφή της κοπριάς ποικιλεί ανάλογα με τον τύπο σταυλισμού. Σε περίπτωση εκτροφής σε στρωμνή η κοπροστρωµνή παραµένει στο στάβλο για διάστηµα αρκετών μηνών (4-8). Υγρά δεν υπάρχουν, διότι έχουν απορροφηθεί από το χρησιµοποιούµενο άχυρο ή έχουν εξατµιστεί. Κατά την αποµάκρυνση από το στάβλο, η στρωµνή έχει ήδη υποστεί σηµαντική ζύµωση και μπορεί να τοποθετηθεί σε σωρούς, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος απορροής των υγρών.

Για την αποφυγή απορροής των νερών της βροχής, θα πρέπει, ή να υπάρχει περιφερειακό κανάλι για τη συλλογή τους ή η στρωµνή να τοποθετηθεί σε τσιµεντένια πλατφόρµα πριν διατεθεί σε καλλιεργητές.

Τα απόβλητα εκτροφής με παραγωγή ηµιστερεάς κόπρου και εκτροφής με κανάλια πρέπει να διαχειριστούν όπως περιγράφεται για τα υγρά απόβλητα.

Απόβλητα χοιροστασίων

Τα απόβλητα χοιροστασίων είναι συνήθως υγρής μορφής και πρέπει να υποστούν επεξεργασία πριν διατεθούν. Η διάθεση των επεξεργασµένων αποβλήτων μπορεί να γίνει σε καλλιεργούµενες εκτάσεις για λίπανση και εµπλουτισµό του εδάφους με οργανική ουσία με άµεση ενσωµάτωση ή σε εδάφη με αυτοφυή βλάστηση με απορρόφηση και εξάτµιση. Οι δόσεις εφαρµογής των υγρών αποβλήτων τόσο στις καλλιεργούµενες εκτάσεις όσο και σ’ εκείνες που καλύπτονται από αυτοφυή βλάστηση, πρέπει να είναι τέτοιες, που αποκλείουν και την κατάκλιση και την επιφανειακή απορροή, με αποτέλεσµα να υπάρχει άµεση ενσωµάτωση. Για τα στερεά απόβλητα προβλέπεται πάντα άµεση ενσωµάτωση με όργωµα, την κατάλληλη εποχή.