ΚΟΓΠ-Προστασία νερών από νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης-Λιπάσματα
Ο σκοπός του κώδικα σ’ ότι αφορά τα λιπάσματα, είναι να βοηθήσει τους γεωργούς να εφαρμόσουν πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον σε τρόπο ώστε αφ’ ενός μεν να διασφαλίσουν το εισόδημά τους κα αφ’ ετέρου να προστατεύσουν το περιβάλλον. Ιδιαίτερα όμως ο κώδικας στοχεύει στην αποτροπή της ρύπανσης των υπογείων και επιφανειακών νερών από τη συσσώρευση νιτρικών λόγω διήθησης ή επιφανειακής απορροής.
Όπως είναι γνωστό, τα νιτρικά που προέρχονται από τα αζωτούχα λιπάσματα, αλλά και από άλλες πηγές (οργανική ουσία του εδάφους, κοπριά) είναι πολύ ευκίνητα μέσα στο έδαφος. Διαλύονται εύκολα στο νερό και καθώς δεν συγκρατούνται από το έδαφος – όπως συμβαίνει με άλλα θρεπτικά στοιχεία - συμπαρασύρονται προς τα βαθύτερα στρώματα του εδάφους και τελικά καταλήγουν στα υπόγεια νερά (φρεάτιος ορίζοντας) όπου συσσωρεύονται. Όταν η περιεκτικότητά τους υπερβεί κάποια όρια, τότε το νερό γίνεται ακατάλληλο για πόση. Εξ’ άλλου, στις περιπτώσεις που το έδαφος είναι επικλινές και έχει μικρή διηθητικότητα, τα νιτρικά παρασύρονται από τα νερά της επιφανειακής απορροής και μεταφέρονται στους υδάτινους αποδέκτες όπου και συσσωρεύονται προκαλώντας τον “ευτροφισμό” των επιφανειακών νερών και σε τελευταία ανάλυση την υποβάθμισή τους.
Είναι λοιπόν φανερό ότι οι γεωργοί πρέπει να κατανοήσουν και να συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους που συνδέονται με τη λίπανση και ως εκ τούτου να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή κατά την εφαρμογή των λιπασμάτων, ειδικότερα των αζωτούχων, τα οποία σχετίζονται άμεσα με τη “νιτρορύπανση” των υπογείων και επιφανειακών νερών, στον αγρό.
Τα λιπάσματα είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των καλλιεργειών και την αύξηση των αποδόσεων, αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας. Κατά συνέπεια, η χρήση τους στη γεωργία είναι ουσιώδους και βασικής σημασίας.
Για να είναι αποτελεσματικά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ορθολογικά, έτσι ώστε και τη γεωργία να ωφελούν, αλλά και να ελαχιστοποιούν τους κινδύνους σε βάρος των φυσικών πόρων και γενικότερα του περιβάλλοντος. Αντίθετα, η μη ορθολογική χρήση τους μπορεί να συμβάλει στην υποβάθμιση της γεωργικής παραγωγής και γενικότερα του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής. Έτσι, με την επί μακρό χρονικό διάστημα υπερλίπανση των καλλιεργειών, μπορεί να δημιουργηθούν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα με όλες τις δυσμενείς συνέπειες σε βάρος των υπογείων και επιφανειακών νερών και γενικά του περιβάλλοντος.
Είδη λιπασμάτων
Τα λιπάσματα κατατάσσονται στις παρακάτω κατηγορίες:
- Ανόργανα στερεά λιπάσματα με κύρια θρεπτικά συστατικά:
- Απλά, με ένα θρεπτικό συστατικό (Ν,Ρ,Κ)
- Σύνθετα με περισσότερα θρεπτικά συστατικά (Ν,Ρ,Κ – Ν,Ρ – Ρ,Κ, Ν,Κ)
- Ανόργανα υγρά: Απλά και σύνθετα.
- Με δευτερεύοντα συστατικά: Ασβεστίου (Ca), Νατρίου (Νa), Θείου (S), Μαγνησίου (Mg)
- Με μικροστοιχεία: Βορίου (Β), Κοβαλτίου (Co), χαλκού (Cu), Σιδήρου (Fe), Μαγγανίου (Mn), Mολυβδαινίου (Μο), Ψευδαργύρου (Ζn).
- Οργανικά (οργανοχημικά ή οργανοανόργανα και χουμικά)
Πιο κάτω δίνονται κάποιες πρακτικές συμβουλές σύμφωνα με τους Κώδικες Ορθής Γεωργικής Πρακτικής (ΚΟΓΠ) για την προστασία των νερών από νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης:
