Καλλιέργεια φασολιάς θερμοκηπίου
Περιεχόμενα
Προετοιμασία εδάφους
Πριν την εγκατάσταση των φυτών στο χωράφι, γίνεται προετοιμασία εδάφους. Απομακρύνονται τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας και γίνεται φρεζάρισμα του χώρου με προσθήκη βασικής λίπανσης. Δεν έγινε απολύμανση του εδάφους διότι είχε εφαρμοστεί στην προηγούμενη καλλιέργεια απολύμανση με ατμό.[1]
Σπορά
Η σπορά της φασολιάς γίνεται συνήθως απευθείας στο έδαφος του θερμοκηπίου. Η προετοιμασία φυτών σε σπορείο και η εν συνεχεία μεταφύτευση βρίσκει περιορισμένη πρακτική εφαρμογή, γιατί η προετοιμασία μεγάλου αριθμού φυτών που απαιτούνται στην περίπτωση της φασολιάς είναι κοπιαστική και το κόστος είναι υψηλό. Όμως υπάρχουν περιπτώσεις, όπως το ενδιαφέρον για πρώϊμη παραγωγή, η απασχόληση του θερμοκηπίου με άλλη καλλιέργεια σε συνδυασμό με την εποχή κατά την οποία προγραμματίζεται η συγκομιδή κλπ, καταστάσεις δηλαδή που συνηγορούν υπέρ της μεταφύτευσης. Αντίθετα η απευθείας σπορά διευκολύνει κατά πολύ και δεν παρουσιάζει απαγορευτικά μειονεκτήματα, γιατί η βλάστηση, ανάπτυξη και καρποφορία γίνονται σε σύντομα χρονικά διαστήματα, υπό την προϋπόθεση ότι η θερμοκρασία εδάφους και ατμόσφαιρας, κατά και μετά την απευθείας σπορά, είναι σε κατάλληλα επίπεδα.[1]
Φύτευση
Η φασολιά σε κατακόρυφη ανάπτυξη καταλαμβάνει πολύ μικρό χώρο, γιατί αναπτύσσεται σχεδόν μονοστέλεχο με πολύ μικρό αριθμό και μικρού μήκους πλάγιους βλαστούς. Οι λίγοι πλάγιοι βρίσκονται κυρίως στα πρώτα 50cm από τη βάση του φυτού. Ακριβώς επειδή το φυτό δεν καταλαμβάνει μεγάλο χώρο, θα πρέπει να φυτεύεται μεγάλος αριθμός φυτών για να γίνεται καλύτερη εκμετάλλευση του χώρου και για να εξασφαλίζονται μεγαλύτερες αποδόσεις. Οι αποστάσεις φύτευσης στο υψηλό θερμοκήπιο και για τις αναρριχώμενες ποικιλίες καθορίζονται και από το σύστημα ποτίσματος που είναι ήδη εγκατεστημένο. Στη συνέχεια δίνονται οι αποστάσεις φύτευσης για τα δύο πιο κοινά συστήματα που χρησιμοποιούνται στο θερμοκήπιο.
- Στην περίπτωση που οι σωλήνες ποτίσματος απέχουν ίσες αποστάσεις (π.χ 1 γραμμή κάθε 100 - 200cm και οι σταλακτήρες πάνω στο σωλήνα 50cm μεταξύ τους, σε κάθε σταλακτήρα σπέρνονται σπόροι σε 4 θέσεις, δύο σε κάθε πλευρά.
- Στην περίπτωση που οι σωλήνες ποτίσματος είναι εγκατεστημένοι ανά ζεύγη, δηλ, 2 γραμμές σε απόσταση 50cm και οι διπλές γραμμές απέχουν μεταξύ τους 100 - 120cm ακολουθείται η ίδια τακτική, δηλ. σε κάθε γραμμή ποτίσματος, σπορά δύο σειρών ανά μία σε κάθε πλευρά. Στη δεύτερη περίπτωση ο αριθμός των θέσεων φύτευσης / στρέμμα που προκύπτει είναι μεγαλύτερος, σε σύγκριση με την παραπάνω περίπτωση.
Σε κάθε θέση φύτευσης σπέρνονται περισσότεροι σπόροι από όσα τελικά φυτά θα μείνουν. Ο αριθμός φυτών ανά θέση θα πρέπει να είναι μεταξύ 1 - 2.[1]
Άρδευση
Μετά τη βλάστηση τα ποτίσματα γίνονται συχνά και με αρκετό νερό για να μεγαλώσουν τα φυτά γρήγορα και να εμφανιστούν τα άνθη. Στη συνέχεια τα ποτίσματα περιορίζονται γιατί η υπερβολική ξηρασία, προκαλούν ανθόρροια. Οι ανάγκες σε νερό 1 στρέμματος φασολιάς που καλλιεργείται σε υψηλό θερμοκήπιο ανέρχονται σε 446m3/στρέμμα.[1]
Λίπανση
Βασική λίπανση: Κατά τη προετοιμαασία του εδάφους πριν από τη σπορά ή φύτευση βάζουμε 3 - 4 τόνους/στρέμμα καλά χωνεμένης κοπριάς, 30 - 50 kg/στρέμμα λίπασμα 0-48-0 και 30 - 50 kg/στρέμμα λίπασμα 0-0-48.
Επιφανειακή λίπανση: Συνίσταται η χορήγηση του λιπάσματος μαζί με το νερό ποτίσματος. Δίνονται τα δύο κύρια στοιχεία άζωτο και κάλιο σε αναλογία 1:1. Τα στοιχεία αυτά χορηγούνται με τη διάλυση νιτρικού καλίου και νιτρικής αμμωνίας στις πιο κάτω αναλογίες:
- 120gr/l νερού ΚΗΝΟ3
- 110gr/l νερού NH4NO3[1]
Καταπολέμηση ζιζανίων
Τα ετήσια αγρωστώδη είναι τα κυριότερα ζιζάνια που δημιουργούν προβλήματα στις πρώιμες σπορές της φασολιάς. Για προστασία των νεαρών σποροφύτων φασολιού απ' αυτά, απαιτείται η ενσωμάτωση στο έδαφος πριν από τη σπορά κάποιου ζιζανιοκτόνου και η εφαρμογή κάποιου άλλου πριν από το φύτρωμα του φασολιού. Περισσότερες πληροφορίες στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Καταπολέμηση ζιζανίων φασολιάς
Υποστύλωση
Στο υψηλό θερμοκήπιο, καλλιεργούνται αναρριχώμενες ποικιλίες που πρέπει να αναπτυχθούν κατακόρυφα. Η φασολιά έχει την ικανότητα να αυτοαναρριχάται με δεξιόστροφη κίνηση της κορυφής του βλαστού, όταν αγγίζει σε "στέρεο" αντικείμενο. Η υποστύλωση μπορεί να γίνει με χρήση καλάμου, σπάγκου ή δικτύου. Η χρησιμοποίηση καλάμων δεν είναι τόσο πρακτική και μπορεί να αποτελούν και μέσο διάδοσης ασθενειών. Η χρησιμοποίηση κατακόρυφου πλαστικού πλαστικού δικτύου έχει το πλεονέκτημα της χωρίς δυσκολία αναρρίχησης των φυτών και της σχετικά ομοιγενούς εξάπλωσής τους σε όλη την επιφάνεια του δικτύου, αλλά υπάρχει μεγάλη δυσκολία απομάκρυνσης των φυτών από το δίχτυ μετά το πέρας της καλλιέργειας. Επίσης, το δίχτυ, παρ' όλο που μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί, έχει σχετικά υψηλό αρχικό κόστος σε σύγκριση με το σπάγκο. Ο σπάγκος είναι σήμερα το πιο διαδεδομένο μέσο υποστύλωσης της φασολιάς στο θερμοκήπιο. Το κατώτερο άκρο του μπορεί να στερεώνεται σε ένα μικρό πασσαλάκι που τοποθετείται στη θέση φύτευσης ή ακόμα και να μην στερεώνεται πουθενά, ενώ το ανώτερο άκρο δένεται στο οριζόντιο σύρμα που βρίσκεται περίπου 2m, πάνω από τη γραμμή φύτευσης. Για να αρχίσει η αναρρίχηση των φυτών στο σπάγκο, αρχικά χρειάζεται η βοήθεια του καλλιεργητή, ώστε η κορυφή των βλαστών να περιτυλιχτεί στο σπάγκο και στη συνέχεια τα φυτά αναρριχώνται μόνα τους. Σε κάθε σπάγκο μπορεί να αναρριχηθούν περισσότερα από ένα φυτά, όσα φυτά αφήνονται κατά θέση φύτευσης ή όσα φυτά αφήνονται σε δύο κοντινές θέσεις φύτευσης. Όταν τα φυτά μεγαλώσουν και φθάσουν στο οριζόντιο σύρμα, η κορυφή μπορεί να βοηθηθεί να ακολουθήσει για λίγο παράλληλα το σύρμα και μετά να κατέβει προς τα κάτω.[1]
Ωρίμανση
Οι λοβοί συγκομίζονται όταν αποκτήσουν το επιθυμητό εμπορεύσιμο μέγεθος. Κριτήριο είναι περισσότερο το μέγεθος του λοβού και λιγότερο το χρώμα, αν και για το τελευταίο θα μπορούσε να λεχθεί ότι κατά τη συγκομιδή γίνεται πιο ανοιχτό πράσινο. Συμπληρωματικό κριτήριο είναι επίσης να μην είναι εμφανείς οι θέσεις των σπερμάτων στο λοβό.[1]
Συγκομιδή
Αρχίζει συνήθως 2 μήνες μετά τη σπορά. Ο χρόνος που μεσολαβεί από τη σπορά μέχρι την έναρξη της συγκομιδής είναι αποτέλεσμα της εποχής φύτευσης και της περιοχής που γίνεται η καλλιέργεια. Σε θερμαινόμενο θερμοκήπιο (ελάχιστη θερμοκρασία νύχτας 12 - 14oC) όσο και σε μη θερμαινόμενο. Σε 66 ημέρες μετά τη σπορά σε θερμαινόμενο θερμοκήπιο και σε 83 ημέρες μετά τη σπορά στο μη θερμαινόμενο θερμοκήπιο. Σε θερμαινόμενο θερμοκήπιο η παραγωγή υπολογίζεται σε 5,81 τόνοι/στρέμμα, ενώ σε μη θερμαινόμενο θερμοκήπιο 3,72 τόνοι/στρέμμα. Η συγκομιδή επαναλαμβάνεται κάθε 2 - 5 ημέρες, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν. Σημειώνεται ότι όσο πιο συχνά γίνεται η συγκομιδή τόσο πιο ομοιόμορφα είναι κατανεμημένη η παραγωγή κατά τη περίοδο της συγκομιδής. Είναι όμως, γεγονός ότι η άνθηση και καρποφορία της φασολιάς γίνεται κατά κύματα και για να αμβλυνθεί η κατά κύματα συγκομιδή θα πρέπει ο καρπός να συγκομίζεται όσο το δυνατόν πιο συχνά. Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται με μικρό μέρος του μίσχου και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ο λοβός να κόβεται από το σαρκώδες μέρος του, γιατί στην τελευταία περίπτωση από το σημείο της τομής εύκολα χάνεται υγρασία και εισέρχονται παθογόνα που αλλοιώνουν τον λοβό. Το κόστος της συγκομιδής αποτελεί ένα από τα πιο υψηλά στοιχεία που συνθέτουν το κόστος παραγωγής του χλωρού φασολιού στο θερμοκήπιο, γιατί χρειάζεται αρκετός χρόνος να συγκομιστεί κάθε λοβός χωριστά. Υπολογίζεται ότι σε μία κανονική εργάσιμη ημέρα, ένας εργάτης μαζεύει κατά μέσο όρο γύρω στα 40kg.[1]
